Phú Thọ: Di chỉ nghìn năm bị “lãng quên” sắp được “hồi sinh”

Một góc của xóm Rền, nơi lưu giữ những di chỉ có niên đại khoảng 3.500 năm tuổi.

Cụ thể, Dân Việt có bài “Xót xa di chỉ nghìn năm bị "lãng quên" ở Phú Thọ” phản ánh về việc, bắt đầu từ năm 1968, khi ông Hán Văn Cẩn, một nhà khảo cổ về đây chơi thì thấy phát lộ nhiều rìu đá, búa đá, bùa trời... giống với vật dụng của người Việt cổ. Từ đó, hằng năm, nhiều đoàn khảo cổ, sinh viên khoa sử về đây tiến hành đào thăm và phát hiện hàng nghìn, hàng vạn dụng cụ lao động, đồ thờ bằng đá, bằng gốm.

Đặc biệt, năm 2004, có đến gần 20 đoàn khảo cổ, chuyên gia cả trong nước và ngoài nước như Nga, Mỹ, Pháp, Trung Quốc... về đây tiến hành nghiên cứu, khai quật. Trong những lần này, các đoàn khảo cổ đã phát hiện cả Nha Chương (kiếm giá bằng đá ngọc) hay những ngôi mộ cổ và di cốt của người Việt cổ.

Theo các nhà khảo cổ, từ những vật dụng, xương cốt, thành quách được tìm thấy, có thể xác định niên đại của chúng cách ngày nay khoảng trên dưới 3.500 năm. Đây là vật dụng thuộc văn hoá Phùng Nguyên - giai đoạn chuẩn bị cho sự hình thành nhà nước của các vua Hùng trong lịch sử nước ta.

Nha Chương to đẹp nhất Việt Nam được tìm thấy tại xóm Rền.

Sau những cuộc khai quật rầm rộ với cả đoàn ở trong và ngoài nước, ngày 18/10/2007, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du Lịch đã có Quyết định số 12/2007/QĐ-BVHTTDL về việc xếp hạng Di tích quốc gia: Di tích khảo cổ xóm Rền xã Gia Thanh, huyện Phù Ninh, tỉnh Phú Thọ.

Đến ngày 15/11/2010, UBND tỉnh Phú Thọ có văn bản số 3997/UBND-VX2 về việc chấp thuận chủ trương lập dự án đầu tư xây dựng Khu di tích khảo cổ xóm Rền, xã Gia Thanh, huyện Phù Ninh nhằm bảo tồn và phát huy giá trị của di tích khảo cổ xóm Rền - di tích tiêu biểu của giai đoạn văn hóa Phùng Nguyên đã được xếp hạng cấp quốc gia.

Tiếp đến, ngày 7/8/2012, UBND tỉnh Phú Thọ tiếp tục có Quyết định số 2124/QĐ-UBND về việc phê duyệt dự án đầu tư xây dựng công trình: Bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị di tích khảo cổ xóm Rền, xã Gia Thanh, huyện Phù Ninh với mục tiêu xây dựng khu di tích thành điểm đến của du lịch về cội nguồn, gắn kết với Khu di tích lịch sử Đền Hùng và các di tích quan trọng khác trong TP.Việt Trì.

Ngày 22/8/2012, UBND tỉnh Phú Thọ có Quyết định số 2229/QĐ-UBND về việc phê duyệt quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500 bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị di tích khảo cổ xóm Rền, xã Gia Thanh, huyện Phù Ninh.

Đoàn khảo cổ đã phát hiện được 8 ngôi mộ cổ, trong đó có 4 ngôi mộ còn di cốt người Việt cổ. Tuy nhiên, di cốt sau khi được khai quật, nghiên cứu chỉ được lấp khoảng 20cm cát vàng sau đó phủ bạt sơ sài.

Tuy nhiên, đầu tháng 7/2019, ghi nhận thực tế của Dân Việt, hiện tại dự án vẫn chưa được triển khai bất kỳ hạng mục nào. Không những thế, cuộc sống của nhiều hộ dân ở đây vẫn rơi vào cảnh "treo" cùng dự án.      

Lý giải về việc dự án chậm được triển khai, bà Nguyễn Thị Kim Thu - Trưởng phòng Văn hóa huyện Phù Ninh cho hay, trong quá trình triển khai do diện tích và kinh phí quá lớn nên gặp nhiều khó khăn, chậm tiến độ triển khai việc bảo tồn và tôn tạo di tích…

Sau khi Dân Việt có thông tin, nhiều cơ quan, ban, ngành của tỉnh Phú Thọ, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, cùng Bảo tàng Lịch sử Việt Nam đã vào cuộc nhằm giúp di chỉ này được… “hồi sinh”.

Cụ thể, ngày 28/10/2019, UBND huyện Phù Ninh đã có Tờ trình số 131/TTr-UBND về việc thẩm định nguồn vốn và khả năng cân đối vốn dự án: Bảo quản cấp thiết di tích khảo cổ xóm Rền, xã Gia Thanh, huyện Phù Ninh.

Căn cứ vào Tờ trình của UBND huyện Phù Ninh, ngày 31/10/2019, Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Phú Thọ đã có Báo cáo số 573/TTr-SKH&ĐT gửi UBND tỉnh Phú Thọ về kết quả thẩm định báo cáo đề xuất chủ trương đầu tư, nguồn vốn và khả năng cân đối với dự án. Theo đó, trước mắt, sẽ có tổng mức đầu tư khoảng 4,5 tỷ đồng, với quy mô đầu tư: Giải phóng khu bảo vệ hố khai quật; xử lý, bảo vệ hố khai quật bằng hình thức bảo tàng ngoài trời sử dụng kết cấu nhẹ bao che để đảm bảo công tác bảo vệ hố khai quật và phục vụ nhu cầu tham quan, tìm hiểu di tích của du khách; trồng cây xanh, làm đường dạo; tôn tạo cảnh quan xung quanh khu vực hố khai quật; lắp đặt hệ thống điện, cấp thoát nước, chiếu sáng đồng bộ, phù hợp với công trình…

Theo lãnh đạo huyện Phù Ninh, với sự quyết tâm và sự vào cuộc của nhiều ban, ngành như hiện nay, di chỉ tại xóm Rền, xã Gia Thanh sẽ sớm được “hồi sinh”.