Phù thủy ăn thịt trẻ hư trong truyền thuyết Giáng sinh

Phù thủy Giáng sinh Gryla là một nhân vật nổi tiếng ở Iceland. Bà ta được mô tả là người khổng lồ sống trong hang động, có khả năng phát hiện trẻ hư. Vào dịp Giáng sinh, bà ta rời khỏi vùng núi, vào những thị trấn gần đó để săn lùng trẻ hư, nhốt các em vào những bao tải khổng lồ rồi mang đi hầm.

Hình nộm Gryla (trái) và người chồng Leppaludi trên đường phố Iceland. Ảnh: lorenzotaccioli.

Truyền thuyết về Gryla bắt đầu xuất hiện từ thế kỷ 13 nhưng đến thế kỷ 19 nhân vật này mới được gắn liền với Giáng sinh. Những lời mô tả về bà ta không nhất quán. Một bài đồng dao nói rằng bà ta có 15 cái đuôi, mỗi đuôi mang 100 cái túi với 20 đứa trẻ trong mỗi túi. Những bài đồng dao khác nói bà ta đeo bao tải đựng trẻ em trên đùi. Một số bài thơ mô tả mụ phù thủy có 300 cái đầu, mỗi đầu có ba mắt. Còn có lời kể rằng mắt bà ta mọc ở sau đầu, tai dài đến mức đập vào mũi, răng đen và chân có móng guốc. Tất cả những câu chuyện này đều có một điểm chung: Bà ta rất xấu xí.

Gryla kết hôn ba lần, người chồng thứ ba Leppaludi rất lười biếng và chủ yếu chỉ ở trong hang động. Họ nuôi một con mèo đen lớn và hung ác. Nó thường đi rình mò ở những vùng bị nhiều tuyết bao phủ để ăn thịt người không có quần áo mới trước đêm Giáng sinh - dấu hiệu cho thấy họ đã không làm việc chăm chỉ.

Gryla và Leppaludi có 13 con trai là 13 kẻ chơi khăm tinh quái, được gọi là Yule Lads. Họ ăn cắp hoặc quấy rối dân chúng trong suốt 13 đêm trước Giáng sinh. 13 tên này để lại quà nhỏ trong những đôi giày mà trẻ em đặt trên bệ cửa sổ, nhưng với những trẻ không vâng lời, họ để lại một củ khoai tây.

Câu chuyện về Gryla nhằm mục đích răn dạy trẻ em nhưng hình ảnh của Gryla đã được làm dịu trong những năm qua. Trong một tập của bộ phim Chuyến phiêu lưu rùng rợn của Sabrina phát hành năm 2018, Gryla được miêu tả là một phù thủy nhiều quyền năng chuyên bảo vệ những trẻ em bị ngược đãi chứ không phải là một con quái vật có ý định ăn thịt họ.

Tuy nhiên, Brian Pilkington, họa sĩ vẽ sách thiếu nhi, cho biết Gryla vẫn là nhân vật đáng sợ với nhiều trẻ em ở Iceland. "Tôi đã đến thăm các trường mẫu giáo và khi tôi vẽ cho các em xem Gryla thì hai hoặc ba em bé sẽ sợ hãi, đòi rời khỏi phòng vì thấy hình ảnh quá ghê rợn. Trẻ em ở Iceland rất sợ Gryla".

Hầu hết người lớn không tin mụ phù thủy tồn tại, mặc dù nhiều người Iceland hiện đại vẫn tin vào yêu tinh (sinh vật giống người sống trong một thế giới khác, có thể hiện thân để con người nhìn thấy) và coi chúng là một phần quan trọng trong văn hóa của họ.

Jacqueline Simpson, tác giả cuốn Truyện dân gian và huyền thoại Iceland phát hành năm 1970, viết trong lời giới thiệu cuốn sách rằng "từ hàng trăm năm trước, các bậc cha mẹ đã dạy con cái phải sợ Gryla nhưng thực tế, họ không tin mụ phù thủy có thật trên đời".