Qua cầu rút ván

Hãy quan sát cái bếp của nông dân. Đành rằng đun lá, đun rơm rạ hay củi rừng thì không thể sạch sẽ như đun gas, đun điện. Nhưng chất liệu đun nấu không thể biện hộ cho cái bề bộn trong bếp. Người dân vùng Bắc Bộ và miền Trung đều chăm chú vào gian nhà khách, ban thờ mà bỏ bê cái bếp và cái nhà vệ sinh. Bếp thường là một gian nhà tồi tàn, với vài cái kiềng sắt ba chân, hay mấy ông đầu rau bằng đất sét chỏng chơ. Người phụ nữ làm bếp phải chổng mông thổi lửa, ngồi xổm dưới nền nhà chặt thịt, xới cơm, mồ hôi nhễ nhãi rơi cả vào đĩa...

Đúng ra, bếp phải là nơi được chú trọng đầu tư nhất trong nhà. Bởi vì bếp là nơi cung cấp nguồn sống cần ngon lành, sạch sẽ. Sức khỏe, hạnh phúc cũng từ bếp mà ra. Xin về vùng quê Cà Mau, mảnh đất tận cùng Tổ quốc. Cái bếp của các bà các cô gái quê ở đây sạch như lau như ly, nồi niêu soong chảo được đánh bóng loáng, treo, xếp ngăn nắp... dù bà con ở đây cũng chỉ đun củi hay than đước mà thôi.

Từ cái bếp mới nói sang chuyện “hoàn thổ” mỏ vàng. Chủ khai khoáng hứa nhăng hứa cuội rồi quẹt mỏ bỏ đi không phải vì họ quen bừa bãi, luộm thuộm, mà vì lòng tham, lợi nhuận và thói tệ bạc “qua cầu rút ván”. Mà không chỉ mỏ vàng. Hãy đến những vùng khai thác đất đá, ở Lạng Sơn, Quảng Ninh, Nghệ An... Người ta cho nổ mìn, tiện đâu lấy đá ở đó. Kết quả là núi non tan tành, những dấu tích lịch sử kiêu hùng thành vách núi nham nhở, xấu xí. Được việc rồi họ bỏ mứa, qua cầu rút ván.

Người Thụy Sĩ thiếu điện nhưng họ không làm thủy điện vì sợ mất vẻ đẹp núi non. Đường sá của họ chui qua lòng núi để giữ nguyên núi. Người Pháp từ thế kỷ 17 họ đã biết chui sâu vào lòng đất khoét đất, đá thành những hầm rượu vang nổi tiếng thế giới. Vừa có đá xây thành phố, vừa có hầm rượu mà non sông vẫn nguyên vẫn đẹp.

Xin hãy suy từ cái bếp suy ra!

Nguyễn Quang Thân