Quan chức kê khai tài sản không đúng, xử lý cao nhất là cách chức

ĐB Nguyễn Thị Thủy. Ảnh: VPQH.

Sáng 21.11, Quốc hội thảo luận tại hội trường cho ý kiến về dự thảo Luật phòng, chống tham nhũng (sửa đổi). Góp ý vào dự thảo Luật, ĐB Nguyễn Thị Thủy đã đề cập tới vấn đề thu hồi tài sản tham nhũng. Theo số liệu tổng kết 10 năm thực hiện Luật phòng, chống tham nhũng, thiệt hại do tham nhũng gây ra là 59.750 tỷ đồng và 400ha đất nhưng số tiền thu hồi chỉ 4.676 tỷ đồng và 219ha đất (chỉ tương đương khoảng 10%). Theo ĐB Thủy có nhiều nguyên nhân nhưng nguyên nhân chủ yếu là do pháp luật chưa có cơ chế để xử lý sớm với tài sản tham nhũng.

“Thứ nhất pháp luật chưa có cơ chế xử lý đối với tài sản không giải trình được nguồn gốc hợp pháp. Thực tiễn thời gian qua có một số trường hợp kê khai tài sản không đúng nhưng chỉ có thể áp kỷ luật với người kê khai như khiển khiển, cảnh cáo, thậm chí cách chức mà không đụng vào khối tài sản không giải trình được nguồn gốc hợp pháp của họ. Muốn xử lý, tịch thu được khối tài sản này phải thông qua một vụ án hình sự từ khởi tố, điều tra, truy tố và xét xử. Trải qua quá trình như vậy sẽ khó thu hồi tài sản, thậm chí tài sản đã bị tẩu tán” ĐB Thủy nói.

Vẫn theo ĐB Thủy, kỳ vọng của cử tri đặt ra là việc sửa Luật lần này phải giải quyết được vấn đề nêu trên. “Tuy nhiên qua nghiên cứu tôi thấy dự thảo Luật vẫn chỉ xử lý với người kê khai không đúng, như trường hợp người được dự kiến bổ nhiệm sẽ không được bổ nhiệm, còn người đã được bổ nhiệm tùy theo mức độ vi phạm trong kê khai tài sản có thể bị cách chức, hạ chức. Còn với khối tài sản không giải trình được nguồn gốc hợp pháp dự thảo Luật vẫn tiếp tục để ngỏ không có cơ chế xử lý giống như hiện nay”, ĐB Thủy nêu.

Lý do Ban soạn thảo giải trình không bổ sung quy định nêu trên là để phù hợp với nguyên tắc của tố tụng hình sự, nghĩa là trách nhiệm chứng minh thuộc về nhà nước. Theo đó muốn xử lý tịch thu khối tài sản không giải trình được nguồn gốc hợp pháp thì các cơ quan tiến hành tố tụng phải chứng minh chứ không phải là người kê khai phải có trách nhiệm giải trình.

Theo ĐB Thủy, tham nhũng là loại tội phạm đặc biệt, xảy ra rất lâu mới bị phát hiện, độ ẩn của tội phạm rất cao, nếu như không có thủ tục tố tụng đặc biệt vượt lên những khuôn khổ pháp lý thông thường thì không thể xử lý được.

“Hành vi tham nhũng khác với những hành vi tội phạm khác như giết người, cướp tài sản, đánh nhau gây thương tích… Hành vi này diễn biến trong thời gian dài, có cơ hội tham nhũng là còn rút tiền của ngân sách, tham nhũng được thì tiêu xài lãng phí, tặng cho tài sản dưới nhiều hình thức. Những quốc gia được coi là chống tham nhũng tốt cũng không hy vọng thu hồi được 100%  tài sản tham nhũng. Chính vì vậy trách nhiệm giải trình, biện pháp chế tài áp dụng trong trường hợp không giải trình được nguồn gốc tài sản đã được các quốc gia đặt ra để sớm khoanh vùng nhận diện và tăng khả năng thu hồi tài sản tham nhũng”, ĐB Thủy cho biết.