Sông Như Nguyệt

Trong lịch sử Việt Nam, Lý Thường Kiệt nổi bật với việc đánh phá 3 châu Khâm, Ung, Liêm nước Tống (1075 - 1076), rồi đánh bại cuộc xâm lược Đại Việt của quân Tống do Quách Quỳ, Triệu Tiết chỉ huy ở phòng tuyến sông Như Nguyệt (nay thuộc địa bàn huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh).

Dưới đây là những kiệt tác quân sự có một không của lịch sử Việt Nam, nhận được rất nhiều sự ngưỡng mộ và thán phục từ các nước trên thế giới.

Ban đầu Ngô Tuấn (Lý Thường Kiệt) chỉ là một thái giám làm việc lặt vặt hầu cận bên vua, nhưng với tài năng, ông đã lập được nhiều công lao, nhanh chóng chiếm được cảm tình trong hoàng tộc nhà Lý. Vì thế mà vua nhà Lý quyết định đổi ông từ họ “Ngô” sang họ “Lý” (tức mang họ của Vua) với tên gọi là Thường Kiệt.

Cụm di tích phòng tuyến sông Như Nguyệt thuộc địa phận xã Tam Giang, huyện Yên Phong (tỉnh Bắc Ninh). Phòng tuyến sông Như Nguyệt là địa danh lịch sử nổi tiếng, gắn liền với chiến thắng hiển hách của Lý Thường Kiệt chống quân xâm lược Tống (năm 1077), nơi ông đọc bài thơ thần "Nam Quốc Sơn hà".

Vấn đề đặt ra là tại sao nhà Tống lại phải đem lực lượng ô hợp như vậy để nướng quân trên biển? Đơn giản vì Tống Thần Tông muốn nóng lòng đánh gấp để sau khi thắng là phải rút lại chủ lực về biên giới phía Bắc.

Trong tâm khảm của người Việt "phòng tuyến sông Như Nguyệt" là bản hùng ca của dân tộc. Chính tại phòng tuyến này mùa xuân năm Đinh Tỵ (1077) đã vang lên hào sảng bài thơ "Nam quốc sơn hà", bản Tuyên ngôn độc lập đầu tiên của đất nước ta.

Năm 1072, vua Lý Thánh Tông mất, Thái tử Càn Đức mới chỉ 7 tuổi đã lên ngôi. Đại Việt lúc này phải đối diện với nguy cơ từ gọng kìm 3 nước Tống – Chiêm – Khmer.