Sứ mệnh đưa sách Việt xuất ngoại

Sách Việt trong thư viện thế giới

Thật ra trước đó, nhà văn Nguyễn Nhật Ánh đã có nhiều đầu sách được dịch và quảng bá ở Thái Lan, Nhật Bản, Mỹ... Chẳng hạn, cuốn “Cho tôi xin một vé đi tuổi thơ” được NXB Nanmee Books của Thái Lan ký kết hợp đồng chuyển ngữ sang tiếng Thái, sau đó lại được NXB Dasan Books (Hàn Quốc) tiếp tục mua bản quyền dịch và phát hành tại nước này. Nhưng đa phần, những hợp đồng này đều nhờ dịch giả bản xứ yêu thích và tìm cách xuất bản ở nước sở tại chứ không qua một kênh đại diện chính thức nào.

  Đoàn NXB Trẻ làm việc với Tập đoàn 3A (3A corporation) tại Nhật. Ảnh: D.T

Theo ông Nguyễn Minh Nhựt, trong những chuyến đi công tác ra nước ngoài, tham dự nhiều hội chợ sách quốc tế, ông và các đồng nghiệp đã thấy được nhu cầu của bạn đọc thế giới, đặc biệt là người Việt ở nước ngoài, đối với ấn phẩm của Việt Nam kể cả sách in bằng tiếng Việt. Do vậy, cách đây nhiều năm, NXB Trẻ đã thử nghiệm đưa tác phẩm Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ (tác giả Nguyễn Ngọc Thuần) ra bên ngoài qua bản dịch tiếng Anh Open the window, eyes closed.

Một tác phẩm khác là “Cánh đồng bất tận” của Nguyễn Ngọc Tư cũng đã được dịch giả Ha Jae Hong (một nghiên cứu sinh về văn học Việt Nam) chuyển ngữ sang tiếng Hàn và được NXB Asia Publishers ấn hành tại Hàn Quốc. Gần đây nhất, NXB Trẻ đã tổ chức vài đoàn đi công tác nước ngoài: Mỹ, Nga, Đông Âu... Đặc biệt là chuyến đi Nhật vào trung tuần tháng 12 có nhà văn Nguyễn Nhật Ánh tháp tùng để trao đổi, thảo luận với các đối tác. Đây là một chuyến đi được chuẩn bị từ hai năm trước, cũng là chuyến làm việc chính thức đầu tiên của NXB Trẻ với các đối tác lớn ở Nhật.

“Chúng tôi đã gặp được trưởng, phó của bộ phận giao dịch tác quyền nước ngoài của những NXB hàng đầu  tại Nhật: Kodansha, Shueisha, Sogakukan. Chúng tôi cũng đã gặp gỡ và trao đổi với những lãnh đạo cao cấp nhất của 4 NXB: ASK Publishing Co.,Ltd., 3A Corporation, Terra InCognita và Canaria. Điều tâm đắc qua những chuyến đi này là tôi dã cảm nhận thật sự một ngành công nghiệp xuất bản tại các quốc gia và các NXB hàng đầu này” - ông Nhựt thông tin.

Cầu nối văn hóa

Ông Nguyễn Minh Nhựt chia sẻ, để 1 tác phẩm được phát hành cùng một lúc tại các nước và vùng lãnh thổ có đông người Việt sinh sống, NXB phải mất vài năm chuẩn bị trên hai hướng. Hướng thứ nhất có tính quyết định là không ngừng nâng cao chất lượng xuất bản phẩm, đạt được các tiêu chuẩn cơ bản của các nước có nền công nghiệp xuất bản phát triển. Ví dụ như: Chỉ số sách quốc tế (ISBN), biểu ghi biên mục trước xuất bản (CIP), chất lượng giấy, công nghệ in thân thiện với môi trường… Hướng thứ hai là không ngừng mở rộng quan hệ, xây dựng đại lý và từng bước hợp tác phát hành sách Việt ra nước ngoài tuỳ theo điều kiện cụ thể của từng đối tác hay của từng quốc gia. Mặc dù con số phát hành tại mỗi nơi còn khiêm tốn, chỉ mới từ 100-200 bản trở lên.

“Các tác phẩm được chọn dịch ra tiếng nước ngoài đều là những tác phẩm đặc sắc nên được giới chuyên môn đánh giá tốt và bước đầu dã tìm được độc giả của mình tại các nước. Trong chuyến đi Nhật vừa rồi, tôi thật sự xúc động khi nghe bà Chủ tịch Tập đoàn 3A corporation kể vanh vách từng chi tiết, từng nhân vật trong cuốn Mắt Biếc của Nguyễn Nhật Ánh” - ông Nhựt chia sẻ thêm.

Ngoài ra, để chủ động tiếp cận độc giả là các cộng đồng người Việt ở nước ngoài, thời gian qua, NXB Trẻ đã hợp tác với Thư viện Khoa học tổng hợp TP.HCM xây dựng biểu ghi biên mục (CIP) trước xuất bản, với tham vọng sẽ đưa sách đến tất cả các thư viện trên thế giới.

“Trước đây, ở Việt Nam chỉ có NXB Trẻ làm việc này. Mấy năm gần đây, một số NXB khác cũng đã bắt đầu phối hợp với Thư viện Quốc gia để thực hiện vì những tiện ích mà nó đem lại. Tuy nhiên, theo tôi biết, cũng không thật sự có nhiều NXB thực hiện thường xuyên nghiệp vụ này” - ông Nhựt nói thêm.

Cũng theo ông Nhựt, trong năm 2019, NXB Trẻ sẽ triển khai mạnh việc đưa sách Việt ra cộng đồng người Việt ở nước ngoài thông qua hệ thống đại lý đã có sẵn và phát triển mới tại các nước. Bên cạnh đó, tổ chức chuyển ngữ sang tiếng Anh một số tác phẩm tiêu biểu để chào bán tác quyền trên thị trường sách quốc tế.