Sự phát triển của hãng Nokia như chuyến tàu lượn siêu tốc

Bạn có còn nhớ Nokia từng là số một trong ngành điện thoại di động? Hầu như ai cũng có trong tay một chiếc điện thoại Nokia. Khi tạo ra sự sáng chói vô hạn, đế chế Nokia lại bất ngờ sụp đổ. Liệu bạn có nghĩ rằng Nokia đang dần biến mất khỏi tầm mắt của mọi người?

Nokia là gã khổng lồ số một trong ngành điện thoại di động. Vào thời điểm huy hoàng, nó nằm trong top 10 điện thoại di động bán chạy nhất trên thế giới và đứng đầu về doanh số bán điện thoại di động toàn cầu trong 15 năm liên tiếp. Năm 2006, thị phần điện thoại di động toàn cầu của Nokia đạt mức 73% đáng kinh ngạc và không một gã khổng lồ nào trong ngành có thể lay chuyển được.

Khi Jobs ra mắt chiếc iPhone đầu tiên trên thế giới vào năm 2007, thì đó cũng là Nokia bắt đầu sa sút. Đối mặt với sự điên cuồng của điện thoại thông minh, Nokia vẫn từ chối nền tảng của Google Android và không sẵn sàng cúi đầu. Đối mặt với sự tàn phá tàn nhẫn của thực tế, thị phần điện thoại di động của Nokia đã giảm xuống còn 3% chỉ trong 5 năm sau đó.

Giờ đây, Nokia đã âm thầm trở lại ngôi vị số một thế giới ở một thành công khác. Chỉ trong vài năm, sự phát triển của Nokia giống như một chuyến tàu lượn siêu tốc. Vậy Nokia đã thành công trở lại như thế nào?

Sự sụp đổ của đế chế Nokia

Được thành lập vào năm 1865, Nokia là công ty có lịch sử hơn 100 năm và có sức bật phát triển mạnh mẽ. Khi mới thành lập, công ty này chủ yếu kinh doanh bột giấy ở Phần Lan. Công ty gần với Phần Lan và Nga, với nguồn gỗ dồi dào gần đó. Sau đó, họ cũng bắt đầu bằng việc sản xuất gỗ và bìa cứng.

Với việc mở rộng hoạt động, Nokia đã thành lập một nhà máy sản xuất cao su. Người sáng lập đã hợp nhất nhà máy giấy và nhà máy cao su. Địa điểm này nằm gần sông Nokia, vì vậy nó được đặt tên là Nokia một cách chính thức. Nokia thực sự bước vào ngành viễn thông vào năm 1902. Khi đó, ngành thông tin điện tử mới bắt đầu. Công ty tình cờ thành lập một bộ phận viễn thông. Không ngờ, động thái vô tình này lại làm nên Nokia của ngày hôm nay.

Với việc mở rộng kinh doanh dần dần, vào những năm 1960, Nokia đã trở thành một công ty đa quốc gia tham gia vào nhiều lĩnh vực như sản xuất giấy, viễn thông, hóa chất, dược phẩm, dầu mỏ và khí đốt tự nhiên. Sự gia nhập của Nokia vào ngành công nghiệp điện tử điện thoại di động bắt đầu vào năm 1960, khi Bộ phận Điện tử Nokia được thành lập vào năm đó và đây là trụ cột chính cho sự gia nhập thị trường viễn thông của Nokia.

Năm 1991, Nokia tạo cuộc gọi toàn cầu đầu tiên trên thế giới. Vào giữa những năm 1990, công ty này đang trên bờ vực phá sản do có quá nhiều doanh nghiệp tham gia. Vào thời điểm khủng hoảng, Nokia đã cắt bỏ các mảng kinh doanh thua lỗ khác và chỉ giữ lại bộ phận điện tử của mình.

Trong thế kỷ 21, với sự giảm dần của giá điện thoại di động, điện thoại di động đã đi vào phạm vi tiêu dùng đại trà, doanh số bán điện thoại di động tăng lên rất nhiều, và lợi nhuận kinh doanh điện thoại di động của Nokia cũng dần tăng lên. Năm 2009, lượng xuất xưởng điện thoại di động Nokia trên toàn cầu đạt con số đáng kinh ngạc là 430 triệu chiếc. Năm 2010, Nokia chính thức ra mắt hệ điều hành Symbian.

Tuy nhiên, ngành công nghiệp điện thoại di động đã thay đổi nhanh chóng. Kể từ khi Jobs ra mắt chiếc iPhone đầu tiên vào năm 2007, thị phần điện thoại di động của Nokia cũng nhanh chóng đã giảm dần. Trong quý đầu tiên của năm 2012, Nokia đã bị Samsung vượt mặt, chiếm vị trí đầu tiên trên thị trường điện thoại di động sau 15 năm và thay đổi quyền thống trị.

Nokia tiếp tục thua lỗ mảng kinh doanh điện thoại di động nên đã phải bán đi. Vào ngày 3 tháng 9 năm 2013, Nokia đã đạt được thỏa thuận với Microsoft để bán toàn bộ mảng kinh doanh điện thoại di động của mình với giá 7,17 tỷ USD. Microsoft cũng có được một số lượng lớn các bằng sáng chế. Vào ngày 25/4/2014, Nokia và Microsoft đã hoàn thành việc chuyển giao tất cả các doanh nghiệp điện thoại di động.

Sự trở lại của điện thoại Nokia

Vào năm 2013, Nokia đã bán mảng kinh doanh điện thoại di động của mình cho Microsoft với giá thấp khoảng 7,17 tỷ USD. Nokia miễn cưỡng cắt đứt tình yêu của mình, bán mảng kinh doanh điện thoại di động, và cuối cùng thoát khỏi công việc kinh doanh thua lỗ tiếp tục và tìm thấy sự nhẹ nhõm.

Việc Microsoft mua lại điện thoại di động Nokia là một thương vụ đáng thèm muốn vào thời điểm đó. Sau khi Microsoft tung ra hệ thống windows10, họ đã hợp nhất hệ thống máy tính để bàn PC. Vào thời điểm này, Microsoft đã tung ra một hệ điều hành mới, windows Phone, sự kết hợp giữa điện thoại di động Nokia + windows Phone được thị trường tin tưởng là hệ điều hành lớn thứ ba.

Windows Phone ra đời được vài năm vẫn chưa thể làm phong phú thêm hệ sinh thái phần mềm ứng dụng. Trong khi đó, các nhà phát triển đã tập trung vào hai hệ thống chính là iOS và Android. Trong các ứng dụng phát triển sinh thái tương ứng, Windows Phone chưa bao giờ được hỗ trợ bởi số lượng lớn các nhà phát triển, và đương nhiên là không có nhiều người dùng điện thoại di động sử dụng, vì vậy hệ thống điện thoại di động của Microsoft đã không thể mở cửa thị trường trong một thời gian dài.

Đến tháng 5/2016, phần mềm chính của Microsoft thất sủng và họ sẵn sàng từ bỏ việc kinh doanh điện thoại di động Nokia. Đối với thương hiệu điện thoại di động Nokia, Microsoft chỉ được ủy quyền và không có quyền bán. Giám đốc điều hành Nokia đã thành lập một công ty điện thoại di động mới ở Phần Lan, HMD. Vào tháng 5 năm 2016, HMD và Fu Zhikang đã có được giấy phép thương hiệu điện thoại di động Nokia từ Microsoft với giá 350 triệu đô la Mỹ. Vào ngày 1 tháng 12 năm 2016, Nokia thông báo rằng, ủy quyền thương hiệu Nokia do HMD và công ty con Fujikang của Foxconn có được đã chính thức có hiệu lực để sản xuất và bán điện thoại di động và máy tính bảng mang thương hiệu Nokia.

Chiến lược của HMD và Fujikang linh hoạt hơn nhiều so với đế chế Nokia cũ trước đây. Họ không tiếp tục sử dụng hệ thống Symbian trước đó. Họ không chỉ nhanh chóng nắm lấy hệ thống Android mà còn dựa vào cây đại thụ Nokia và sử dụng công nghệ cũng như bằng sáng chế của Nokia.

Năm 2017, điện thoại Nokia 6 được phát hành tại Trung Quốc. Vào ngày 17 tháng 8 năm đó, chiếc điện thoại di động hàng đầu Nokia 8 đã được ra mắt tại London, Anh. Vào ngày 19 tháng 10 cùng năm, Nokia 7 đã chính thức lên kệ tại Trung Quốc.

Năm 2018, Nokia X5, Nokia X6 và Nokia X7 lần lượt chính thức được ra mắt. Vào tháng 10, Nokia và Đại học Công nghệ Sydney đã cùng nhau thành lập Trung tâm Đào tạo Kỹ năng Nokia 5G. Kể từ năm 2013, Nokia tiếp tục nỗ lực trong lĩnh vực viễn thông, đặc biệt là công nghệ truyền thông 5G. Trong thời gian 5 năm tính tới năm 2018, Nokia áp dụng 5G liên quan đến hai nghìn bằng sáng chế công nghệ, chiếm 10,5% nhà cung cấp thiết bị viễn thông, chỉ đứng sau Huawei, đứng thứ hai thế giới. Vào tháng 9 năm 2018, Nokia đã chính thức công bố phí cấp phép bằng sáng chế 5G là 3 Euro cho mỗi thiết bị.

Vào năm 2020, điện thoại di động 5G đầu tiên của Nokia 8.3 chính thức được phát hành và một số điện thoại di động thuộc các lĩnh vực cao cấp, tầm trung và giá rẻ bao gồm Nokia 5.3 và Nokia 1.3 đã liên tiếp được phát hành. Năm 2021, Nokia X60 được công bố phát hành.

Bạn nghĩ gì về sự trỗi dậy trở lại của Nokia?

Thu phí bằng sáng chế khổng lồ từ Apple, OPPO, v.v.

Một trong những biểu hiện của sự trở lại của ngôi vương Nokia là hãng thu phí cấp bằng sáng chế khổng lồ từ nhiều công ty khổng lồ khác nhau, bao gồm cả Apple và OPPO. Ngay từ năm 2009, Nokia đã khởi kiện Apple, đến năm 2011 Nokia và Apple đã đạt được thỏa thuận và Nokia đã nhận được tiền bồi thường.

Tháng 12/2016, Nokia bất ngờ khởi kiện Apple tại 11 quốc gia hoặc khu vực bao gồm Châu Âu, Châu Á và Hoa Kỳ với cáo buộc Apple vi phạm bản quyền sáng chế của Nokia. Nokia đã kiện iPone và iPad của Apple vì vi phạm 32 bằng sáng chế trong các lĩnh vực kỹ thuật của màn hình, chipset và mã hóa video. Sau đó, Apple kiện Nokia vi phạm luật chống độc quyền và yêu cầu điều tra chống độc quyền.

Tháng 5 năm 2017, Nokia và Apple đã đạt được một dàn xếp, Apple thanh toán một lần tiền bản quyền cho Nokia, theo kết quả quý II năm 2017 của Nokia, Nokia đã nhận được khoản phí 20 tỷ đô la Mỹ mà Apple phải trả cho Nokia liên quan đến bằng sáng chế. Nokia và Apple đã ký một thỏa thuận hợp tác. Theo thỏa thuận, Nokia cung cấp các sản phẩm và dịch vụ hạ tầng mạng và truyền thông cho Apple, đồng thời Apple có thể bán các sản phẩm kỹ thuật số có chứa công nghệ đã được cấp bằng sáng chế của Nokia.

Vào năm 2018, Nokia đã thông báo rằng họ sẽ tính phí bản quyền 3 Euro cho mỗi thiết bị, điều này đã mang lại cho Nokia một khoản tiền bản quyền khổng lồ hàng năm. Ngay từ năm 2018, Nokia và OPPO đã đạt được thỏa thuận cấp phép bằng sáng chế và không bên nào tiết lộ chi tiết cụ thể.

Vào tháng 7 năm 2021, Nokia một lần nữa khởi xướng vụ kiện bằng sáng chế chống lại OPPO tại Vương quốc Anh, Ấn Độ, Pháp và các quốc gia khác, chủ yếu liên quan đến việc sử dụng các bằng sáng chế 5G. Đột nhiên, vụ kiện của Nokia chống lại OPPO thu hút sự chú ý. Đồng thời, vào tháng 5 năm 2021, Nokia và Samsung đã đạt được thỏa thuận về việc sử dụng các bằng sáng chế. Samsung đã trả tiền cho Nokia để có được giấy phép sử dụng các công nghệ liên quan đến các tiêu chuẩn video.

Trước đó, Nokia đã khởi kiện các đại gia ô tô lớn trên thế giới. Năm 2021, tại Đức, Nokia đã thắng trong vụ kiện bằng sáng chế chống lại Daimler, công ty mẹ của Mercedes-Benz, và Daimler đã trả cho Nokia phí cấp bằng sáng chế. Không chỉ Mercedes-Benz, mà Audi, Volkswagen, Porsche, BMW, Rolls-Royce, Bentley và nhiều hãng xe hơi khác đều trả tiền bản quyền cho Nokia.

Qua quá trình tích lũy lâu dài trong lĩnh vực truyền thông và công nghệ kỹ thuật số, Nokia đã có được một số lượng lớn bằng sáng chế, đồng thời thu tiền bản quyền phát minh từ nhiều công ty trên thế giới thông qua các bằng sáng chế, thu về khoản lợi nhuận khổng lồ.

Từ đó chúng ta thấy được tầm quan trọng của việc nghiên cứu và phát triển công nghệ. Thông qua sự đổi mới và tích lũy công nghệ liên tục, việc được cấp bằng sáng chế là cốt lõi công nghệ cho sự phát triển bền vững của một doanh nghiệp. Ở Trung Quốc, Huawei đã nêu gương học tập. Họ đã tiếp tục tích lũy trong lĩnh vực 5G. Hiện Huawei đã gặt hái được nhiều thành quả. Họ cũng đã nhận được khoản phí bản quyền bằng sáng chế trị giá 1,8 tỷ đô la Mỹ từ gã khổng lồ chip Qualcomm vào năm ngoái. Liệu Huawei  cũng như Nokia sẽ đạt được vinh quang một lần nữa?

Thứ hai thế giới về thị trường truyền thông và thứ nhất thế giới về đơn đặt hàng 5G

Sự trỗi dậy của Nokia được phản ánh nhiều hơn trên thị trường truyền thông, đặc biệt là hiệu suất chói sáng của hãng trên thị trường 5G. Kể từ khi Nokia từ bỏ mảng kinh doanh điện thoại di động, Nokia đã bắt đầu lấn sân sang thị trường truyền thông.

Vào tháng 7 năm 2013, Nokia thông báo rằng họ đã mua lại 50% cổ phần của Nokia Siemens do Siemens nắm giữ với giá 1,7 tỷ euro. Vào thời điểm này, Nokia bị nói ra nói vào khi tiến hành thâu tóm.  Sự thật đã chứng minh rằng Nokia đã đúng. Việc mua lại cổ phần của Nokia Siemens do Siemens đã củng cố vị thế của Nokia trên thị trường truyền thông điện tử và tăng sức mạnh của họ trước những gã khổng lồ trong lĩnh vực truyền thông như Huawei và Ericsson.

Sau một loạt các hoạt động tuyệt vọng, Nokia một lần nữa trở thành một công ty khổng lồ. Tính cả mảng kinh doanh không dây Motorola đã được Nokia mua lại trước đó và American Bell Labs, mảng kinh doanh truyền thông của Nokia đã trở thành một phần giá trị có được từ Motorola, Nokia Siemens và Alcatel - Lucent. Năm 2017, Nokia thoát khỏi số phận phá sản và một lần nữa trở thành công ty nằm trong danh sách Fortune 500.

Vào năm 2018, Nokia đã công bố tiêu chuẩn phí cấp bằng sáng chế 5G: 3 euro cho mỗi thiết bị. Theo tính toán này, nó sẽ mang lại doanh thu hàng tỷ euro cho Nokia mỗi năm. Các bằng sáng chế thiết yếu về 5G của Nokia chiếm 13% trên thế giới, chỉ đứng sau Huawei với 17% . Kể từ cuối năm 2018, Huawei thường xuyên thất bại trên thị trường 5G quốc tế do các yếu tố bên ngoài, trong khi các nhà sản xuất phương Tây như Nokia và Ericsson được hưởng lợi.

Theo công bố dữ liệu chính thức của Nokia, tính đến năm 2021, Nokia đã nhận được 165 hợp đồng thương mại 5G trên toàn thế giới. Trong khi Ericsson ký 139, Huawei chỉ ký 91. Như vậy, nếu tính theo số lượng hợp đồng thương mại 5G trên toàn thế giới được ký kết, Nokia đã đứng đầu thế giới.

Có thể thấy, Nokia có thể nhìn ra bản chất của hoạt động kinh doanh, dừng lỗ kịp thời và tập trung vào một lĩnh vực. Vào thời điểm khủng hoảng, Nokia đã nắm bắt lĩnh vực truyền thông và trở thành trụ cột trong  hoạt động kinh doanh của mình. Trọng tâm kinh doanh và chuyên môn kỹ thuật của họ rất đáng học hỏi.