Sự thật về nhân vật thám tử lừng danh Sherlock Holmes

Tính đến nay có tới 300 hội những người hâm mộ nhân vật thám tử này được lập ra. Những người đó tự gọi mình bằng cái tên riêng như Sherlockians hay Holmesians. Thậm chí các hội còn có cách phân cấp riêng cho từng thành viên.

Nhóm nổi tiếng nhất chính là Baker Street Irregulars, tổ chức chỉ dành cho nhóm người rất nhỏ và được đặt theo tên mạng lưới tình báo gồm những đứa trẻ vô gia cư của Holmes. Các câu lạc bộ khác bao gồm Hiệp hội Sherlock Holmes ở London, nhóm Bootmakers ở Toronto... Ngoài ra, có những nhóm người chuyên trao đổi các hiện vật liên quan tới nhân vật này, với thành viên là các nhà thơ, tâm lý học và cả toán học.

Tác giả T.S. Eliot từng cho rằng mọi nhà văn đều chịu ảnh hưởng từ Conan Doyle và nhân vật của ông. John Le Carre mô tả các cuốn truyện như một hình thức dẫn truyện hoàn hảo. Dorothy Sayers thậm chí còn phân tích tên của bác sỹ Watson và tìm cách giải thích tại sao cái tên này chuyển từ John H. Watson sang James Watson trong các tập truyện sau này. Bà còn dự đoán rằng chữ H là viết tắt của Hamish, cách gọi tên James trong tiếng Scotland.

Thể loại trinh thám giả tưởng vẫn còn rất sơ khai khi Arthur Conan Doyle bắt đầu viết truyện. Và Edgar Allan Poe được coi là ông tổ của thể loại truyện trinh thám hình sự, người đã mang tới khái niệm về một thám tử duy nhất với nhiều vụ án trải qua các tập truyện. Sau Wilkie Collins, Conan Doyle là người đã tổng hợp lại thể loại này với phong cách của mình, đồng thời hiện đại hóa nó bằng cách cho nhân vật chính áp dụng khoa học vào các cuộc điều tra. Ngoài ra Sherlock Holmes chính là nhân vật đầu tiên trong thể loại này sử dụng kính lúp để phá án.

Khi Conan Doyle bắt đầu phác họa nhân vật, ông nhớ về thời đi học ở trường y và một giáo sư với đôi mắt cực kỳ tinh tường, cùng khả năng nhận ra những chi tiết ít ai để ý. Đó là bác sỹ Joseph Bell, người có thể chẩn đoán bệnh rất chính xác nhờ những chi tiết như đường mòn trên quần hay điều tương tự. Theo bác sỹ Bell, mọi giáo viên phải cho sinh viên nhận thấy chính xác trường hợp mình đang phải xử lý. Sự giống nhau giữa bác sỹ Bell và nhân vật Holmes nhiều tới mức những người quen ông đều nhận ra hình tượng của ông khi đọc sách. Robert Louis Stevenson, một bạn học của Conan Doyle, đã gửi cho ông một lá thư khen ngợi về cuốn truyện, đồng thời đặt câu hỏi liệu đó có phải bác sỹ Bell hay không.

Khi đó, nhiều bộ truyện dài kỳ thường bị độc giả bỏ qua. Lý do chính là họ rất dễ bỏ sót một tập truyện và đánh mất sự liền mạch của câu truyện. Với Sherlock Holmes, Conan Doyle đã phát triển hình thức mới với việc giữ nguyên nhân vật và bối cảnh, nhưng mỗi tập truyện là hoàn toàn độc lập và độc giả có thể đọc theo thứ tự bất kỳ.

Một phần giúp bộ truyện này tồn tại rất lâu chính là bối cảnh của truyện. London là địa điểm có thật, điều đó cũng đúng với những địa điểm nhân vật này từng tới. Tuy nhiên, căn hộ số 221B phố Baker của Holmes lại là một bí ẩn. Khi bộ truyện được sáng  tác, địa chỉ phố Baker không dài tới con số 221. Bản thân Conan Doyle cũng từ chối tiết lộ cảm hứng về địa chỉ này. Trong gần một thế kỷ, các học giả đã nghiên cứu rất kỹ để giải mã nó, thậm chí là đánh dấu các địa điểm trên con phố này để so sánh với những chi tiết xuất hiện  trong truyện.