Tài sản nhiều lãnh đạo thế giới được "giấu" thế nào?

Sơ đồ hoạt động tài chính bị cho là không minh bạch giữa các bên với công ty luật Mossack Fonseca ở Panama, theo tài liệu bị rò rỉ (Theo Irishtimes)

11,5 triệu chứng từ thuế của công ty tư vấn luật Mossack Fonseca có trụ ở Panama mới đây đã bị rò rỉ, được gửi đăng trên báo Đức Süddeutsche Zeitung chia sẻ cho hàng trăm phóng viên thuộc Liên đoàn phóng viên điều tra quốc tế (ICIJ) ở các tờ báo khác nhau tại hàng chục quốc gia.

Truyền thông thế giới xem đây là một vụ rò rỉ tài liệu thuộc lĩnh vực chống trốn thuế lớn nhất lịch sử, gọi là Panama Papers. Tài liệu được thu thập trong khoảng thời gian từ những năm 1970 đến tận năm 2016, tổng dung lượng lên tới 2,6 terabyte. 

Panama Papers tiết lộ nhiều nhân vật tiếng tăm có các giao dịch trốn thuế hoặc đôi khi là rửa tiền với số lượng hàng chục triệu USD ở khắp nơi trên thế giới. 

Theo tài liệu, có 12 nguyên thủ, cựu nguyên thủ các nước nằm trong số 140 chính trị gia có liên quan. Nổi bật trong số đó là một số thân tín của Tổng thống Nga Putin, anh rể của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, con gái cựu Thủ tướng Lý Bằng, cựu lãnh đạo Libya Gaddafi, cựu Tổng thống Ai Cập Hosni Mubarak, Tổng thống Syria Assad, Thủ tướng Iceland... Ngoài ra, trong danh sách có cả danh thủ bóng đá Lionel Messi.

Đâu là cách thức để che giấu những khoản tiền khổng lồ này? Theo một chuyên gia trên BBC, có 5 cách thức sau:

Công ty ma

Một công ty ma bề ngoài là một doanh nghiệp làm ăn chân chính, tuy nhiên thường đó chỉ là cái vỏ. Hệ thống quản lý của công ty ma gồm luật sư, kế toán, nhân viên lao công…và công việc của họ không đơn thuần chỉ là có tên trong danh sách công ty. Khi chính quyền tìm cách điều tra ai thực sự kiểm soát số tiền của công ty ma, câu trả lời họ nhận được là “bộ máy quản lý”. Tấm bình phong này giúp họ giấu đi số tiền mà người khác “gửi nhờ” hoặc đơn giản là tránh vợ con quản lý.

Trung tâm Tài chính Nước ngoài

Nếu bạn có một công ty dầu mỏ, bạn không muốn đặt trụ sở ở Paris hay London vì chính quyền nhòm ngó, bạn sẽ cần một trung tâm tài chính nước ngoài. Từ khác để gọi cho danh xưng này chính là “thiên đường trốn thuế”. Trung tâm tài chính nước ngoài thường đặt ở những đảo quốc nhỏ với tiền thuế giao dịch tài chính rất thấp và các bí mật ngân hàng đầy rẫy. Có thể kể tới như đảo Virgin, Macao, Bahamas hay Panama.

Trái phiếu vô danh

Trái phiếu vô danh là một kênh tuyệt vời để di chuyển dòng tiền lớn mà không ai biết chủ nhân đích thực đằng sau. Điều này đồng nghĩa bất kì ai có trái phiếu vô danh sẽ được tiêu số tiền ghi trên đó, chẳng hạn bạn có tờ 5 bảng Anh, bạn nghiễm nhiên được sử dụng 5 bảng Anh. Tuy nhiên, hầu hết trái phiếu vô danh thường có mệnh giá từ 10.000 bảng Anh trở lên (khoảng 316 triệu đồng). Chính vì sự bất cập này mà chính phủ Mỹ ngừng bán trái phiếu vô danh năm 1982.

Rửa tiền

Rửa tiền là việc biến “tiền bẩn” trở thành tiền mặt bình thường để tiêu xài mà không bị nghi ngờ. Những kẻ buôn ma túy, lừa đảo có rất nhiều tiền nhưng không biết cất giấu ở đâu cho an toàn. Để rửa tiền, những công ty mạo hiểm như Trung tâm Tài chính Nước ngoài có thể giúp làm điều này. Tiền mặt được chuyển thành trái phiếu ẩn danh được một công ty dầu mỏ nào đó bảo lãnh.

Cấm vận và phá bỏ cấm vận

Một cách để trừng phạt và hạn chế quyền lực những tổ chức hoặc chế độ chính trị tai tiếng là cấm vận. Lệnh cấm vận càng nặng nề thì việc kiếm tiền từ đó càng dễ dàng. Cung cấp ngân hàng bí mật cho những tội phạm giết người hàng loạt, cung cấp vũ khí cho cả hai bên trong một cuộc nội chiến hoặc cấp nguyên liệu hạt nhân cho một chế độ nào đó, tất cả đều mang lại tiền. Lợi nhuận từ các hoạt động bí mật này rất lớn nên nhiều công ty, tổ chức tín dụng, ngân hàng và công ty dầu mỏ sẵn sàng làm ngơ để có tiền rót vào túi.