Tại sao cung nữ nhà Thanh phải ngủ nghiêng, chân co quắp?

Ngoài việc hầu hạ các phi tần trong hậu cung, các cung nữ thời cổ đại có rất nhiều quy tắc phải tuân theo, kể cả tư thế ngủ cũng có quy định cứng rắn. Trong cuốn "Thanh sử cảo" và "Tống sử" đều có ghi chép liên quan, nói rằng cung nữ phải siết chặt cả 2 chân khi ngủ, không được dang rộng chân. Nếu bị các cung nữ chưởng sự bắt gặp vi phạm thì sẽ bị lôi ra ngoài đánh đập hoặc xử trảm thị chúng.

Về các quy tắc cung nữ cần tuân theo, trong một cuốn sách có tên "Hồi ký của cung nữ" của Nhà xuất bản Tử Cấm Thành, xuất bản trong thế kỷ trước, cung nữ Hà Vinh Nhi, người phục vụ Từ Hi Thái hậu suốt 8 năm, đã mô tả rất chi tiết cuộc sống của họ. Ví dụ, khi các cung nữ mới vào cung, họ phải gọi tất cả các cung nữ lớn thế hệ trước là "dì". Các cung nữ mới không chỉ phục vụ chủ nhân mình mà còn phải hầu hạ cuộc sống hàng ngày của "dì", bao gồm rửa mặt, chải tóc, rửa chân và tắm gội.

Các cung nữ nhỏ thường làm việc từ sáng sớm đến tận đêm, chỉ có thể nghỉ ngơi sau khi đã mệt đứt hơi. Nhưng giữa đêm, họ thường bị cung nữ chưởng sự kiểm tra và dựng dậy để quát mắng. Họ thức dậy, mắt mơ màng, không biết đã xảy ra chuyện gì. Sau một thời gian, họ mới hiểu rằng mình đã vi phạm quy tắc về tư thế khi ngủ.

Cảnh này cũng đã xuất hiện trong phim truyền hình Diên Hi Công Lược. Ngụy Anh Lạc và những người khác khi vào cung và nhận được vị trí ngủ đầu tiên, đã được cung nữ chưởng sự dạy cách ngủ bằng gậy. Mặc dù trong cung coi trọng tư thế khi ngủ, nhưng chỉ áp dụng cho các cung nữ. Hoàng đế và phi tần có ngủ như thế nào cũng không ai dám can thiệp.

Cuốn "Hồi ký của cung nữ" mô tả rất chi tiết: "Nằm nghiêng, hai chân co lại, một tay để bên cạnh cơ thể, một tay thẳng ra". Tóm lại, tư thế ngủ chuẩn của các cung nữ là: nằm nghiêng, chân phải cong nhẹ, hai chân chồng lên nhau, và sử dụng một tay làm gối.

Tại sao lại đặt ra yêu cầu nghiêm ngặt về tư thế khi ngủ đối với các cung nữ? Lý do đầu tiên là do tín ngưỡng. Xã hội phong kiến sùng bái thần linh và tại các cung điện mà hoàng đế sống sẽ có thần bảo vệ khắp nơi. Vào buổi tối, các vị thần trong các điện sẽ xuống kiểm tra, và nếu tư thế ngủ của các cung nữ không đúng quy định, thần linh sẽ cảm thấy không được tôn trọng và có thể trừng phạt họ, ảnh hưởng đến hoàng đế và vận mệnh quốc gia.

Lý do thứ hai là để thể hiện thứ bậc xã hội. Xã hội phong kiến có hệ thống thứ bậc nghiêm ngặt và quy định rất cụ thể về vật liệu và họa tiết cho trang phục các quan lại các cấp. Ví dụ, quan lại cao cấp nhất mặc áo cung phục Tiên Hạc, quan lại đẳng cấp hạng hai mặc áo cung phục Kim Kê... Mục đích của việc này là luôn nhắc nhở mọi người biết vị trí của họ và phải cẩn trọng trong lời nói, hành động, không được vượt qua ranh giới. Trong cung, hoàng đế và phi tần có thể ngủ bất cứ cách nào mà họ muốn, nhưng các cung nữ chỉ được phép nằm nghiêng, điều này luôn nhắc nhở họ rằng: Tôi thậm chí không thể ngủ như chủ nhân, bởi vì tôi là nô lệ.

Lý do thứ ba là vấn đề không gian. Mặc dù cung điện cổ đại rất rộng lớn, nhưng phần lớn không gian dành cho hoàng đế và phi tần. Nghĩa là, phòng ngủ của hàng ngàn cung nữ rất nhỏ chỉ vì họ có địa vị thấp hèn. Người cai trị cho rằng, nếu cho họ ngủ thoải mái trong phòng rộng lớn và giường to, họ sẽ quên mất mình là ai. Do đó, chỉ có thể sắp xếp các cung nữ ngủ trên một chiếc giường chung, để họ không quên thân phận của mình. Trên giường chung, không gian rất hẹp, không thể nằm ngang nên chỉ có thể nằm nghiêng để tiết kiệm chỗ.