Thái sư Trần Thủ Độ

Lý Chiêu Hoàng ban đầu có tên Lý Phật Kim, sau đổi thành Lý Thiên Hinh, là con gái thứ hai của Vua Lý Huệ Tông, được Vua cha truyền ngôi vào tháng 10/1224, tước hiệu là Chiêu Thánh công chúa. Bà là nữ hoàng đế đầu tiên và duy nhất trong lịch sử Việt Nam.

Đời ba mẹ con Kiến Gia Hoàng hậu Trần Thị Dung, theo sự xoay vần từ nhà Lý nối sang nhà Trần, ngẫu nhiên làm sao lại tương đồng nhau lắm. Nhưng dù ở nơi cung đình đó, mà ba mẹ con Trần Thị Dung chịu phận nước chảy, bèo trôi thôi.

Đã có thời, nhà chùa là nơi Thượng hoàng nhà Trần sử dụng làm trường thi để tổ chức kì thi Thái học (như thi Hội), để chọn tiến sỹ.

Mỗi dịp đầu xuân, các vua Trần xưa thường tổ chức tế lễ tại thôn Thái Đường (nay thuộc xã Tiến Đức, huyện Hưng Hà, tỉnh Thái Bình). Trải qua hơn 7 thế kỷ, ngày nay lễ hội truyền thống tưởng nhớ các vua Trần tại thôn Thái Đường vẫn được duy trì và tổ chức rất long trọng.

Thông qua các tài liệu chính sử và văn bia, thần phả, thần tích, chúng ta được biết, Trần Thủ Độ là người có bản lĩnh chính trị và cá tính khác thường. Ông xử lý việc gì cũng thẳng thắn, quả quyết theo ý chí của mình, ít khi để cho tình cảm sai khiến. Ông là người luôn đặt lợi ích của dòng họ Đông A lên trên.

Lễ hội truyền thống đền Cao – An Phụ (thị xã Kinh Môn, tỉnh Hải Dương) diễn ra trong suốt mùa xuân. Ngoài điểm đến là đền Cao, thờ An Sinh Vương Trần Liễu thì khu tượng Trần Hưng Đạo và bức phù điêu gốm bên cạnh cũng là điểm hấp dẫn du khách.

Theo các nhà nghiên cứu, bức tượng chim ở lăng Trần Thủ Độ có thể là chim Chu Tước, nằm trong bộ tượng bốn thần thú cổ xưa.

Bảy anh em dòng họ Lỗ đều là con ông Lỗ Trọng và bà Khổng Thị Liên, người tổng Lã Hương, động Tam Dương, phủ Đoan Hùng (nay là Vĩnh Phúc), vốn có nghề hái thuốc nam chữa bệnh. Sau khi được Thái sư Trần Thủ Độ thu dùng và đều có công giúp vua Trần Thái Tông đánh giặc Nguyên Mông giữ yên bờ cõi...

Với một vùng địa danh có đặc tính văn hóa đa dạng chùa – đình, có họ giáo Trại Ngà, một khu hành chính phức hợp lương giáo đoàn kết, một vùng lõi văn hóa tâm linh, chợ Phương Cầu (xã Phương Liễu, Quế Võ, Bắc Ninh) sẽ là nơi giao thoa kinh tế, văn hóa, gắn kết tình thân của các cộng đồng quần cư tại đó.

Trong tiềm thức của người sinh ra từ làng, tên làng đã đủ nhắc nhớ về cội nguồn, về kỷ niệm, về cả những mong ngóng, hoài vọng mỗi khi đi xa về gần, là “di sản” đối với miền quê và những con người sinh sống trên miền quê ấy.