Thanh tra Chính phủ chỉ rõ sai phạm tại 2 dự án BT, BOT ở Bắc Ninh

Xây ki ốt kiên cố trên mặt kênh thủy lợi

Theo kết luận thanh tra vừa được Thanh tra Chính phủ (TTCP) ban hành mới đây, TTCP đã chỉ rõ những sai phạm tại 2 dự án BOT, BT trên địa bàn tỉnh này. Cụ thể, đối với dự án BOT đầu tư xây dựng công trình ngầm hóa kênh Cống Thôn (phường Đình Bảng, thị xã Từ Sơn), TTPC đã kết luận dự án này đã để xảy ra nhiều sai phạm nghiêm trọng.

Kết luận nêu, tháng 11.2013, UBND tỉnh Bắc Ninh có quyết định phê duyệt dự án đầu tư xây dựng công trình ngầm hóa kênh Cống Thôn đoạn từ cống Baza đến cống Thềm Long (phường Đình Bảng, thị xã Từ Sơn) cùng hệ thống ki ốt trên mặt kênh.

Hệ thống ki ốt được xây dựng gồm 108 ki ốt, xây 2 tầng, gồm 3 dãy, mỗi ki ốt có diện tích khoảng 4x12 m.

Dự án ngầm hóa kênh Cống Thôn bị TTCP chỉ ra nhiều vi phạm nghiêm trọng. (Ảnh: Thanh tra)

Dự án này được phê duyệt với tổng trị dự án trên 55 tỷ đồng, theo hình thức hợp đồng BOT (xây dựng - kinh doanh - chuyển giao). Chủ đầu tư là Công ty TNHH Thượng Hải, tổng thời gian là 48 năm, trong đó thời gian thi công là 3 năm và thời gian vận hành khai thác là 45 năm.

Hợp đồng BOT trên được ký kết ngày 26.7.2014 với nhà đầu tư quy định thời gian xây dựng 1 năm cho khối lượng ngầm hóa 587m kênh, sau đó mới xây dựng ki ốt trong thời gian 2 năm.

Tuy nhiên, thực tế đến tháng 6.2015 chủ đầu tư mới thực hiện được khoảng 50% khối lượng ngầm hóa kênh (290/587m) là quá chậm. Mặc dù vậy đã xây dựng 58/108 ki ốt để kinh doanh là vi phạm hợp đồng cũng như tiến độ đã cam kết.

Về việc này, TTCP cho rằng, dự án được UBND tỉnh Bắc Ninh cho phép thời gian hoàn vốn là 40 năm, 3 năm xây dựng, 5 năm kinh doanh (tổng thời gian là 48 năm) là thiếu cơ sở.

TTCP khẳng định, việc UBND tỉnh Bắc Ninh phê duyệt dự án cho phép nhà đầu tư xây dựng trên mặt cống bê tông các ki ốt kiên cố, cao 2 tầng để kinh doanh dài hạn là không đúng quy định.

Việc làm này không rõ hình thức BOT khi nhà đầu tư ký hợp đồng nhượng toàn bộ ki ốt cho khách hàng để thu lợi.

Hợp đồng BOT chưa làm rõ được giá trị hạ tầng đầu tư, đơn giá thuê đất, giá phí hàng hóa (ki ốt) nên thời hạn chuyển giao theo quy định của Chính phủ là không rõ ràng.

Trước những vi phạm này, TTCP yêu cầu UBND tỉnh Bắc Ninh chỉ đạo các ban ngành liên quan rà soát thủ tục, hồ sơ của dự án; xác định thời hạn chuyển giao dự án theo đúng quy định, tránh gây thất thoát nhà nước.

Cùng với đó, TTCP yêu cầu không cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho các khách hàng thuê sử dụng các ki ốt, chấm dứt áp dụng hình thức đầu tư BOT cho 278m kênh còn lại.

Giao đất sai quy định

Với dự án xây dựng, cải tạo nâng cấp tỉnh lộ 295B được đầu tư xây dựng theo hình thức BT, TTCP chỉ rõ việc giao đất sai quy định cho chủ đầu tư, mặc dù dự án chưa hoàn thành.

Theo đó, tháng 9.2011, Sở GTVT tỉnh Bắc Ninh ký hợp đồng BT với Công ty TNHH Xây dựng đường 295B triển khai dự án với tổng vốn đầu tư hơn 1.223 tỉ đồng.

Thời gian thực hiện của dự án là 36 tháng kể từ ngày khởi công (27.2.2011). Đến tháng 3.2017, nhà đầu tư đã thi công xong lòng đường, giá trị khối lượng đã nghiệm thu 628 tỉ đồng, chậm tiến độ 36 tháng.

Trong kết luận của TTCP, cơ quan này nêu rõ, việc chỉ định nhà đầu tư đàm phán trực tiếp hợp đồng dự án là chưa đáp ứng các điều kiện theo quy định của Chính phủ.

Dự án cải tạo nâng cấp tỉnh lộ 295B được xác định chậm tiến độ 36 tháng.

Cùng với đó, UBND tỉnh Bắc Ninh thực hiện giao đất dự án cho nhà đầu tư để thanh toán dự án BT có giá trị tiền sử dụng đất lớn hơn giá trị khối lượng công trình BT hoàn thành.

Việc làm này, theo TTCP là vi phạm quy định của pháp luật bởi tổng diện tích đất đã giao trên 1,2 triệu m2, trong đó có gần 131.000 m2 đã xác định phải tính tiền sử dụng đất với số tiền 718 tỉ đồng; còn 917.000 m2 đất giao chưa xác định diện tích tính tiền và chưa tính tiền sử dụng đất.

Thời điểm đó công trình BT chưa được hoàn thành, nghiệm thu và chuyển giao cho cơ quan nhà nước.

Hơn nữa, TTCP xác định dự án này đã gây thất thoát ngân sách nhà nước khi UBND tỉnh Bắc Ninh đã xác định tiền sử dụng đất đối ứng BT không tuân thủ quy định đấu giá quyền sử dụng đất mà áp dụng phương pháp so sánh để xác định tiền sử dụng đất phải nộp.

Thực hiện nghiêm kết luận tranh tra

Ngay sau khi nhận được kết luận thanh tra của TTCP về các nội dung trên, UBND tỉnh Bắc Ninh đã ban hành kế hoạch về việc tổ chức thực hiện kết luận thanh tra.

Theo đó, Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Bắc Ninh tổ chức cuộc họp với các sở ngành liên quan và bà Nguyễn Thị Thuý Lan - Giám đốc Công ty TNHH Thượng Hải.

Tại cuộc họp đã thống nhất các nội dung theo kết luận của TTCP; thống nhất rà soát lại thủ tục, hồ sơ dự án, xác định các chỉ tiêu kinh tế - kỹ thuật, thời gian chuyển giao dự án, xác định đơn giá và hình thức khai thác, tránh gây thất thoát cho ngân sách nhà nước; việc không thực hiện cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho khách hàng thuê ki- ốt; chấm dứt việc áp dụng hình thức BOT cho chiều dài 278m kênh còn lại.

Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Ninh giao các đơn vị như Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chỉ đạo và phối hợp với nhà đầu tư khẩn trương lập, trình phê duyệt điều chỉnh dự án xây dựng mới đối với 290m đã triển khai; Thực hiện trình phê duyệt quyết toán giá trị xây lắp công trình xây dựng; rà soát các điều khoản của hợp đồng BOT đã ký kết, không thực hiện đề nghị cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho các ki ốt.

Chủ tịch tỉnh cũng giao Sở Tài chính chủ trì phối hợp với các cơ quan có liên quan theo chức năng nhiệm vụ xác định giá cho thuê ki- ốt, làm cơ sở để tính toán phương án tài chính, thời gian vận hành- chuyển giao của dự án.

Đối với việc không cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho khách hàng thuê ki ốt, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh này phải có trách nhiệm chỉ đạo thực hiện.

Với UBND thị xã Từ Sơn, Cchủ tịch UBND tỉnh Bắc Ninh yêu cầu chính quyền thị xã này chỉ đạo các cơ quan chuyên môn cập nhật dự án đầu tư xây dựng công trình ngầm hoá kênh cống Thôn đoạn từ Baza đến cống Thềm Long, trên kênh xây dựng ki ốt 2 tầng kinh doanh bán hàng vào hiện trạng đô thị thị xã Từ Sơn.