Thanh tra Tiktok Việt Nam vì nội dung xấu, độc: Chuyên gia nói về thuật toán gây nghiện và chế tài quản lý

Ngày càng tràn lan nội dung xấu, độc, người dùng dễ đánh lừa Tiktok

Sự phát triển "nóng" của Tiktok dẫn đến nền tảng này đang bị vướng vào nhiều lùm xùm liên quan đến nội dung xấu độc gây hại cho người dùng. Trong đó, phần lớn người dùng là giới trẻ, việc nhận thức thông tin còn chưa tốt, chưa biết chọn lọc thông tin.

Không ít vụ xuất hiện như cô đồng "Đúng nhận, sai cãi", bốn phụ nữ mặc áo hồng uốn éo tại khu vườn tháp chùa Bổ Đà (huyện Việt Yên, Bắc Giang), miệt thị người nghèo của Nờ Ô Nô hay video phân biệt vùng miền. Những vụ việc trên đều là những nội dung xấu độc, mê tín dị đoan và định hướng dự luận không tốt.

Do sức lan tỏa của những video này quá lớn trên Tiktok nên đã nhận lại phản ứng gay gắt từ cộng đồng mạng vì nội dung xấu, không phù hợp với thuần phong mỹ tục. Do đó, công an đã phải vào cuộc xử lý với các mức phạt vi phạm hành chính khác nhau.

Chia sẻ với Dân Việt, PGS.TS Trần Thành Nam, Giảng viên Đại học Giáo dục, Đại học Quốc Gia Hà Nội cho rằng không chỉ Tiktok mà mạng xã hội nào cũng có nhiều nguy cơ đến người dùng.

“Mạng xã hội nói chung và Tiktok nói riêng hiện nay tràn ngập những nội dung sai lệch không được kiểm duyệt. Theo khảo sát trên các nền tảng mạng xã hội, Tiktok có nhiều người sử dụng là giới trẻ với độ tuổi từ 9 - 14 tuổi là nhiều nhất. Trong khi đó, tiêu chuẩn cộng đồng của Tiktok là 13 tuổi, người dùng có thể khai gian để sử dụng dù chưa đủ tuổi, điều này cho thấy cách quản lý chưa được chặt chẽ của mạng xã hội này”, ông Nam nhận định.

Nội dung xấu, độc gây hại với những người trẻ chưa đủ tuổi nhận thức được hành vi đúng sai, thậm chí xu hướng làm theo gây hệ lụy xấu. Hơn nữa, người dùng dễ dàng đánh lừa Tiktok bằng việc khai gian tuổi để gia nhập nền tảng này mà không có những chính sách khắt khe hơn trong việc cho phép người dùng tham gia.

Về mặt công nghệ, theo chuyên gia công nghệ Dương Ngô Anh - Công ty Cổ phần Tập đoàn Tego: "Về thuật toán, Tiktok tuân thủ theo nguyên lý như vậy. Tuy nhiên, phiên bản Tiktok công khai đến toàn thế giới không có hoặc không làm thuật toán tự động để xác nhận các nội dung sản xuất trong video là tích cực hay tiêu cực. Nội dung sản xuất của Tiktoker đến người xem sẽ nhận được những thông điệp gì…

Điều này vô tình đã làm mặt trái của xã hội có rất nhiều các tiktoker đã tạo ra những nội dung video bẩn nhằm câu like view để đạt được các mục đích cá nhân (về hình ảnh; về sự nổi tiếng; về lợi ích kinh tế, về lợi ích chính trị; về lợi ích tôn giáo…)".

Trong khi đó, chuyên gia này cũng chỉ ra rằng, với những người xem viewer chưa có đủ những kiến thức nền tảng để làm chuẩn mực, khi xem những video có nội dung tiêu cực thì thông điệp mà họ nhận về cũng rất tiêu cực. Hình ảnh về thế giới và cuộc sống xung quanh của người xem cũng trở nên tiêu cực và dần mất đi những chuẩn mực của xã hội cũng như sự tươi đẹp trong cuộc sống hiện có. 

"Bản thân các Tiktoker cũng rất hiểu rõ về tính năng & nguyên lý của thuật toán nền tảng; và không ít các tiktoker đã và đang chủ ý tạo ra các video có nội dung không tích cực dưới góc độ chuẩn mực về thuần phong mĩ tục. Nhưng lại được nhiều viewer thích xem vì nó động đến các vấn đề giấu kín (insight người xem) nhạy cảm và có tính kích thích (như về tình cảm thái quá; về sự khiêu gợi đan xen; về kích động tâm sinh lý…)", chuyên gia này phân tích thêm.

Nói về việc này, ông Trần Thành Nam cũng cho biết thêm, thuật toán của Tiktok cũng chưa thể hiểu ý nghĩa, nội dung của những video nên việc kiểm duyệt thông tin còn yếu kém.

“Thuật toán của Tiktok hiện nay chỉ có thể kiểm duyệt hình ảnh (Không có lộ số điện thoại, mã QR), tuy nhiên họ lại không thể kiểm duyệt nội dung, ý nghĩa của video nên để lọt những thông tin sai sự thật, phản cảm đến với người dùng, đặc biệt giới trẻ”, ông Nam nói.

Cần có chế tài của cơ quan quản lý và Tiktok đề bài trừ người dùng có nội dung xấu, độc

Chuyên gia công nghệ Dương Ngô Anh nhận định: "Tiktok chính thức được biết đến rộng rãi và phổ biến ở Việt Nam từ năm 2019. Đây là nền tảng video âm nhạc và mạng xã hội được sử dụng nhiều nhất đến thời điểm hiện tại ở Việt Nam nói riêng và thế giới nói chung. Nền tảng công nghệ này cho phép người dùng có thể tạo ra những video kết hợp với âm nhạc để tạo ra các nội dung một cách sáng tạo và chủ động đầy chuyên nghiệp và trực tiếp hướng đến người dùng một cách hiệu quả". 

Mặc dù vậy đang phát triển mạnh mẽ, nhưng Tiktok chưa phải chịu sự quản lý chặt chẽ nên các nội dung trên nền tảng này chưa phải chuẩn mực, ai cũng có thể trở thành chuyên gia.

Về mặt tâm lý, PGS.TS Trần Thành Nam cho rằng thuật toán của Tiktok hiện nay cực kỳ hấp dẫn giới trẻ, khiến bộ phận người dùng này có xu hướng “nghiện”: “Thuật toán của Tiktok hấp dẫn giới trẻ, đặc biệt làm thay đổi một số chất dẫn truyền thần kinh trong não để trở thành ma túy tự nhiên khiến người dùng không thể tách ra được. Điều này ảnh hưởng lớn đến học tập của giới trẻ nếu không quản lý được thời gian.

Trên Tiktok hiện nay cũng giống ChatGPT lan truyền rất nhiều nội dung sai lệch, các thuyết âm mưu trên nền tảng này ngày càng phổ biến. Các thông tin trên Tiktok được chia sẻ hầu hết không có căn cứ khoa học và ai cũng có thể trở thành chuyên gia. Ngay cả việc tư vấn sức khỏe cũng không dựa trên khoa học mà lại là cảm nhận cá nhân. Ngay cả những Web Drama cũng chỉ là đóng kịch nhưng lại lan truyền những thông tin xấu xí, lệch lạc về xã hội”.

Chính vì những nội dung xấu độc quá nhiều trên Tiktok nên mới đây, Bộ TT&TT cho biết sẽ có cuộc thanh tra toàn diện TikTok tại Việt Nam trong thời gian tới. Nếu thanh tra có sai phạm sẽ xử lý nghiêm để làm trong sạch nội dung trên mạng xã hội này, Bộ TT&TT cho biết thêm.

Việc Tiktok bị thanh tra không còn phải là chuyện hiếm khi nhiều quốc gia đã làm việc này, thậm chí cấm sự hoạt động của nền tảng này vì quá nhiều độc hại với người dùng.

"Các cơ quan chức năng cần có đánh giá tổng quát để xem Tiktok mang lại những thiệt hơn thế nào với người dùng để có những chính sách phù hợp để quản lý. Hiện nay, một số quốc gia cũng đang quản lý Tiktok. 

Ngay cả phiên điều trần 6 giờ đồng hồ với CEO Tiktok, rất nhiều vấn đề được đưa ra nhưng vị này không thể đưa ra câu trả lời thỏa đáng, thậm chí con ông ta còn không được dùng. Bộ TT&TT cần làm việc với những ông lớn công nghệ như Tiktok để tạo ra nền tảng, chế tài quản lý để khi mạng xã hội này phải có trách nhiệm phát hiện sớm, thanh lọc, quản lý công dân hay tạo ra nội dung xấu trên nền tảng của họ", PGS.TS Trần Thành Nam chia sẻ.