Thi lấy chứng chỉ IELTS: Nên xem là cơ hội thay vì áp lực

Chứng chỉ IELTS: Tấm vé vàng qua các cổng trường

Chứng chỉ tiếng Anh quốc tế IELTS được công nhận tại hơn 140 quốc gia trên thế giới. Ngày càng nhiều học viên Việt Nam sở hữu chứng chỉ IELTS và nhận thấy tầm quan trọng của chứng chỉ này trong học tập và làm việc ở trong nước và quốc tế.

Theo thông tin từ Trường Đại học Kinh tế Quốc dân, năm 2017, số thí sinh sử dụng chứng chỉ IELTS để xét tuyển vào trường chỉ khoảng 50 – 70 em. Tuy nhiên đến năm 2023, nhà trường cũng bất ngờ khi số lượng hồ sơ đăng ký đã tăng "dựng đứng" với khoảng 11.000 hồ sơ có chứng chỉ tiếng Anh quốc tế.

Không chỉ riêng Trường Đại học Kinh tế Quốc dân, nhiều trường đại học khác như Trường Đại học Ngoại thương, Học viện Ngoại giao, Đại học Bách khoa Hà Nội, khối Đại học Quốc gia Hà Nội… cũng sử dụng chứng chỉ IELTS để xét tuyển đại học.

Chị Tô Mai Hồng, quận Hà Đông, Hà Nội cho biết, thiệt thòi của bố mẹ là không giỏi ngoại ngữ để giao tiếp với người nước ngoài nên ngay từ khi con vào cấp 1, chị đã đầu tư cho con học tiếng Anh. Hiện tại con chị đang học lớp 11. Chị Hồng đã đăng ký khóa học thứ 3 cho con ôn luyện để đạt mục tiêu vào ngôi trường mơ ước với chứng chỉ IELTS 6.5 cùng với điểm học bạ đẹp trên 7.0.

"Chứng chỉ IELTS yêu cầu học sinh phải hoàn thiện cả 4 kỹ năng Nghe – Nói – Đọc – Viết nên không phải học sinh nào cũng dễ dàng đạt được điểm số mong muốn. Tôi cũng khá lo lắng khi quyết định để con bỏ xét các phương thức khác mà đặt cược tất cả vào phương thức xét tuyển kết hợp với chứng chỉ IELTS. Đánh giá thực tế tình hình học tập của con, thay vì cho con thi tất cả các kỳ thi khác nhau để có nhiều cơ hội nhưng lại nhiều áp lực, tôi muốn con tập trung vào 1 con đường có thế mạnh nhất của mình", chị Hồng cho hay.

Không chỉ với chị Hồng mà nhiều phụ huynh khác cũng xác định đầu tư thời gian và công sức cho con một cách nghiêm túc để có các chứng chỉ ngoại ngữ từ giai đoạn THPT hoặc sớm hơn. 

Theo quy định của Bộ GDĐT, thí sinh được miễn thi Ngoại ngữ và được tính 10 điểm môn này trong xét công nhận tốt nghiệp THPT nếu có chứng chỉ ngoại ngữ hợp lệ. Với Tiếng Anh, thí sinh cần có chứng chỉ IELTS từ 4.0 trở lên là đã được miễn thi môn Ngoại ngữ.

Số liệu cũng cho thấy, cả nước có 46.670 thí sinh đăng ký miễn thi Ngoại ngữ tốt nghiệp THPT năm 2023, chiếm 4,5% so với hơn một triệu thí sinh dự thi tốt nghiệp THPT. Một số địa phương có số thí sinh trong diện này nhiều như Hà Nội (gần 16.000 em), TP.HCM (gần 10.000 em).

Sức nóng của các chứng chỉ ngoại ngữ đã góp phần tạo ra phong trào thi đua học tập tiếng Anh sôi nổi và khả năng ngoại ngữ của mặt bằng trung học sinh Việt Nam đang tăng dần. Mặc dù từ năm 2025, Ngoại ngữ là môn thi lựa chọn trong kỳ thi tốt nghiệp THPT, tuy nhiên nhiều chuyên gia đánh giá đây không phải là lý do để môn tiếng Anh bị tụt lùi mà học sinh sẽ học thực chất hơn vì theo đúng nhu cầu.

Để tìm hiểu về chứng chỉ IELTS trong xét tuyển đại học, thời điểm lý tưởng thi IELTS, phụ huynh và học sinh có thể đăng ký tham gia buổi chia sẻ trực tuyến của Hội đồng Anh với chủ đề "Đại học đừng học đại" tại đây.

Học và thi lấy chứng chỉ IELTS thế nào cho đúng?

Mặc dù đầu tư cho con học IELTS để mở rộng hơn con đường vào các trường yêu thích, tuy nhiên, thực tế, nhiều phụ huynh vô tình biến cơ hội này thành áp lực. Đăng ký cho con đi học thật nhiều, nôn nóng cho con ôn luyện thật sớm… cộng với những câu nói mang tính "sát thương" hàng ngày khiến không ít học sinh bị áp lực, căng thẳng.

Anh Nguyễn Bá Trường Giang, tốt nghiệp Đại học Cornell và Đại học Luật Boston, Mỹ và hiện là Giám đốc The Ivy-League Vietnam chia sẻ: "Không có thời điểm cụ thể để học IELTS nhưng thi thì có thể bị giới hạn tuổi tối thiểu. Điều này phụ thuộc vào quy định cơ quan khảo thí như IDP và British Council.

Trước hết các phụ huynh cần xác định là học IELTS để làm gì và IELTS đo lường khả năng ngôn ngữ gì ở con em mình. Khi con đang học cấp 1, lúc này chứng chỉ IELTS hoàn toàn không cần thiết và không phù hợp với các con. Hiện có nhiều bố mẹ ép con học IELTS và thi điểm cao để khoe là chính chứ không hoàn toàn để phục vụ mục đích học thuật.

Phụ huynh cũng chỉ nên cho con học IELTS khi con cần chứng chỉ này cho một mục đích cụ thể nào đó, ví dụ như du học hay nộp làm điều kiện môn tiếng Anh cho các trường chuyên hoặc các điều kiện học thuật khác.

Với các học sinh cấp 3, luyện thi IELTS có tác dụng là vì nhiều trường đại học Việt Nam chấp nhận kết quả IELTS như một điều kiện cần cho tuyển sinh đầu vào. Nhiều nơi còn coi như một điều kiện đủ. Các em nên tập nghe đài, đọc báo lấy từ vựng, lấy thông tin, đọc các báo chính thống về các vấn đề xã hội, chính trị, kinh tế, khoa học, tìm tòi thêm các sách giáo khoa chuyên đề về các môn khoa học để biết thêm từ chuyên ngành".

Trước câu hỏi "điểm IELTS cao có phải là giỏi tiếng Anh hay không?", anh Giang nêu quan điểm: "Tôi nói luôn rằng tiếng Anh là thứ ngôn ngữ mà học cả đời không giỏi được. Học ngoại ngữ là phải tích cóp từ vựng hàng ngày. Nên nhớ là IELTS chỉ là chứng chỉ năng lực ngôn ngữ tối thiểu cho một học sinh vào học một trường cấp 3 hay đại học ở nước nói tiếng Anh. IELTS không có điểm tối thiểu nhưng có điểm tối đa là 9.0. Tuy nhiên, đạt điểm IELTS cao chưa chắc là năng lực tiếng Anh tốt và ngay cả khi năng lực tiếng Anh tốt cũng chưa hẳn đã đạt điểm IELTS cao như mong muốn. Vì IELTS là dạng bài thi cố định, không thay đổi định dạng qua nhiều lần thi. Những dạng bài kiểu này có một đặc điểm là càng luyện nhiều thì thành tích thi càng cải thiện. 

Ngoài ra, việc lấy điểm IELTS làm mốc giỏi tiếng Anh rồi tự mãn là điều đáng lo nhất. Chính cha mẹ cũng có tâm lý này rồi buông xuôi kệ con không học tiếng Anh liên tục nữa. Nên nhớ là điểm IELTS chỉ đo năng lực ngôn ngữ tại một thời điểm nhất định. Có thể một thời gian sau lơ là đọc và nghe, tiếng Anh sẽ bị hao mòn và chính đứa trẻ ấy sẽ không thể giữ được thành tích điểm số nếu thi lại IELTS". 

Thầy Andy Milner, chuyên gia huấn luyện IELTS toàn cầu đến từ Anh, cho biết: "Trình độ của các thí sinh Việt Nam ngày càng được nâng cao trong những năm gần đây, khi sự độc lập trong việc tự học và tính sáng tạo của các thí sinh ngày càng được cải thiện".

Với nhiều năm kinh nghiệm, thầy Andy nhận định, phần thi nói và viết là thách thức chung cho các thí sinh Việt Nam. Vì thế, thí sinh nên trau dồi thêm vốn từ vựng và cách sử dụng chúng mở rộng trong nhiều tình huống.

Nói về độ tuổi lý tưởng để tham gia kỳ thi IELTS, theo thầy Andy, 16 tuổi trở lên là phù hợp. Các chủ đề, khái niệm trong đề thi sẽ đa dạng và đòi hỏi về kiến thức xã hội hay chuyên môn, do đó, kỳ thi IELTS sẽ phù hợp hơn cho các thí sinh sau khi tốt nghiệp THCS. Tuy nhiên, các thí sinh có thể thi sớm hơn tuỳ theo nhu cầu học tập, làm việc, và định cư của mỗi người. Chứng chỉ IELTS General sẽ phù hợp với những người muốn học tập hoặc tham gia các chương trình đào tạo bậc phổ thông; làm việc hoặc tham gia các khóa đào tạo nghề tại quốc gia nói tiếng Anh; nhập cư vào quốc gia nói tiếng Anh; tìm kiếm cơ hội việc làm tốt hơn tại nước sở tại.

Còn chứng chỉ IELTS Academic lại phù hợp cho mục đích học tập hoặc làm việc ở bậc đại học, cao đẳng hay chuẩn bị cho các cơ hội việc làm tại các môi trường có sử dụng tiếng Anh hoặc trong tổ chức nước ngoài, tổ chức phi Chính phủ, hay các tổ chức y tế và các hoạt động nghiên cứu.