Thủ tướng: Bản lĩnh ASEAN tạo nên sức mạnh, vượt qua các thách thức

Covid-19 gây hệ lụy nặng nề

Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 36 khai mạc sáng nay 26/6 tại Hà Nội dưới sự chủ trì của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc. Hội nghị diễn ra theo hình thức trực tuyến, các nhà lãnh đạo ASEAN khác tham dự Hội nghị tại đầu cầu ở mỗi nước.

Đây là cuộc họp chính thức đầu tiên của các nhà lãnh đạo ASEAN trong năm nay. Theo thông lệ thì cuộc họp đầu tiên này là cuộc họp nội bộ của lãnh đạo ASEAN.

Phát biểu khai mạc Hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nói: Hội nghị diễn ra trong thách thức chưa từng có là dịch Covid-19 trên toàn cầu, đe dọa cướp  đi sinh mạng hàng triệu người. Theo dự báo của Ngân hàng Thế giới, kinh tế toàn cầu suy giảm nghiêm trọng ở mức âm 5,2%, thu nhập bình quân đầu người giảm 3,6%, 70 - 100 triệu người rơi vào nghèo đói cùng cực, gia tăng nguy cơ bất ổn xã hội. Hơn 40% các ngành sản xuất kinh doanh các nước chịu tác động từ các biện pháp phong tỏa do dịch.

"Dịch gây hệ lụy nặng nề với các quốc gia thành viên. Chúng ta đau lòng vớimất mát hàng chục ngàn gia đình có người thân ra đi. Chúng ta chia sẻ những thiệt hại của hàng trăm nghìn doanh nghiệp bị đình trệ, hàng triệu lao động mất đi nguồn sống, nhất là trong lĩnh vực dịch vụ" – Thủ tướng nói.

Thách thức với ASEAN do chuyển dịch địa chiến lược toàn cầu

Thủ tướng nhấn mạnh: "Dịch Covid-19 càng thổi bùng thêm thách thức tiềm ẩn trong môi trường chính trị, kinh tế, xã hội của thế giới và khu vực. Các thể chế đa phương và quy định của luật pháp quốc tế chịu nhiều thách thức nghiêm trọng".

"Cọ xát chiến lược bộc lộ rõ nét và bị đẩy lên cao, trong khi thế giới gồng mình chống dịch vẫn xuất hiện những hành động thiếu trách nhiệm, vi phạm luật pháp quốc tế, gây tổn hại cho hòa bình và an ninh ở một số khu vực, kể cả khu vực chúng ta".

Thủ tướng lưu ý rằng sự phát triển của khoa học công nghệ và quá trình chuyển đổi số toàn cầu đang đặt ra nhiều cơ hội và thách thức, nhất là với các nước đang phát triển. Mâu thuẫn từ bất bình đẳng xã hội, phân biệt đối xử và kỳ thị trở nên nghiêm trọng hơn trong lòng các quốc gia

Trong bối cảnh này, Thủ tướng cho rằng các nước cần đề cao tinh thần đoàn kết, hợp tác trách nhiệm, vai trò các nước lớn, các tổ chức đa phương và khu vực quan trọng hơn bao giờ hết.

Trải qua 5 năm hình thành cộng đồng, ASEAN đang đứng trước thách thức lớn do dịch chuyển địa chiến lược toàn cầu và tác động của dịch Covid-19. Trong hoàn cảnh này, bản lĩnh của Cộng đồng ASEAN thể hiện rõ nét, sự gắn kết chặt chẽ các thành viên tạo nên sức mạnh để tranh thủ cơ hội mới, vượt qua các thử thách.

Thành lập Quỹ ASEAN phòng chống Covid-19

Cộng đồng ASEAN đã chủ động thích ứng, gắn kết các quốc gia, tích cực thông tin, chia sẻ các kinh nghiệm phòng chống dịch. Dù dịch còn phức tạp nhưng các quốc gia cơ bản kiểm soát tốt tình hình. 

GDP ASEAN bình quân được dự báo tăng trưởng mức thấp nhưng các nền kinnh tế vẫn cơ bản giữ được sự ổn định. 

Thủ tướng cho biết, tại hội nghị, các nhà lãnh đạo sẽ trao đổi kế hoạch phục hồi tổng thể ASEAN sau dịch bệnh, sớm triển khai các sáng kiến Quỹ ASEAN ứng phó Covid-19, xây dựng Kho vật tư y tế dự trữ ASEAN, Bộ quy trình chuẩn của ASEAN về các tình huống y tế công cộng khẩn cấp. 

Các nhà lãnh đạo cũng rà soát đánh giá giữa kỳ thực hiện Kế hoạch tổng thể Tầm nhìn ASEAN 2025, cho ý kiến xây dựng định hướng phát triển tương lai của ASEAN sau 2025, nâng cao hiệu quả hoạt động của ASEAN với việc đánh giá triển khai Hiến chương ASEAN.

Thúc đẩy quy tắc, chuẩn mực ứng xử

Các nỗ lực tăng cường kết nối, thúc đẩy phát triển đồng đều, bền vững của ASEAN những năm qua sẽ tiếp tục được đẩy mạnh trong năm 2020. Cần quan tâm thích đáng đến việc gắn kết chặt chẽ các tiểu vùng với kế hoạch phát triển tổng thể của ASEAN, trong đó có tiểu vùng Mê Công, về quản lý, sử dụng bền vững nguồn nước.

ASEAN sẽ không ngừng mở rộng và làm sâu sắc quan hệ hợp tác bình đẳng, cùng có lợi với các đối tác. Chúng ta cam kết mạnh mẽ đối với tự do hóa và liên kết kinh tế, phấn đấu sớm hoàn tất Hiệp định Đối tác Kinh tế toàn diện khu vực (RCEP).

Trên cơ sở đề cao vai trò trung tâm của ASEAN ở khu vực, chúng ta không ngừng cải tiến, hoàn thiện các cơ chế đối thoại, hợp tác xây dựng lòng tin, củng cố cấu trúc khu vực mở, minh bạch, dựa trên luật lệ. Đồng thời, ASEAN tiếp tục thúc đẩy và đề cao các quy tắc, chuẩn mực ứng xử, định hình quan hệ giữa các quốc gia trong khu vực theo Hiệp ước Thân thiện và Hợp tác (TAC), tôn trọng và thực hiện nghiêm túc, đầy đủ Tuyên bố về Ứng xử của các bên trên Biển Đông (DOC) và nỗ lực xây dựng Bộ quy tắc COC hiệu lực, hiệu quả, phù hợp luật pháp quốc tế và Công ước Luật biển UNCLOS 1982.

Thủ tướng nói: "Mẫu số" lợi ích chung gắn kết các quốc gia thành viên ASEAN hơn 5 thập kỷ qua càng được nhân lên trong bối cảnh khó khăn, thử thách. Dịch bệnh Covid-19 là phép thử để ASEAN càng khẳng định bản lĩnh của một Cộng đồng ngày càng trưởng thành.

"Tôi tin tưởng rằng qua mỗi cơn phong ba, bó lúa vàng trên logo biểu tượng của ASEAN sẽ ngày càng thêm gắn kết bền chặt, tiếp tục đem lại những hạt gạo đong đầy tình cảm đoàn kết, đùm bọc lẫn nhau của đại gia đình ASEAN".

Tại Hội nghị lần này,  các nhà lãnh đạo dự kiế thông qua "Tuyên bố Tầm nhìn của các Nhà Lãnh đạo ASEAN về một Cộng đồng ASEAN gắn kết và chủ động thích ứng: vượt lên thử thách, thúc đẩy tăng trưởng" và đó sẽ là kim chỉ nam cho ASEAN tự tin trên bước đường tiếp theo.