Thụy Điển, Phần Lan xin gia nhập NATO: Lợi chưa chắc, hại không hẳn

Cách biện luận của NATO là Nga phát động chiến sự ở Ucraine để ngăn ngừa NATO tiếp tục mở rộng thì bây giờ Thuỵ Điển và Phần Lan giúp Nato mở rộng, Nga muốn đẩy NATO  ra xa biên giới của Nga thì giờ có thêm 1300 km biên giới chung với NATO- là biên giới chung giữa Nga và Phần Lan, Nga tìm cách phân rẽ nội bộ NATO và làm suy yếu NATO thì bây giờ NATO mạnh thêm lên và nội bộ đoàn kết nhất trí như chưa từng thấy từ trước đến nay. Nói ngắn gọn bằng ngôn từ khác, NATO được lợi lớn trong khi Nga bị hại nhiều.

Nhìn vào bề ngoài thì có vẻ đúng như thế thật. Thuỵ Điển và Phần Lan là hai ứng cử viên lý tưởng đối với Nato. Cả hai đều là thành viên EU, đều có tiềm lực quân sự hiện đại, đều đã thiết lập mối quan hệ hợp tác tin cậy và chặt chẽ với NATO về chính trị, quân sự, quốc phòng và an ninh. Vị trí địa chiến lược của hai nước Bắc Âu này giúp NATO hoàn hảo hoá bố trí chiến lược ở châu Âu để đối phó Nga. Uy danh của NATO được tăng lên đáng kể khi có quốc gia ở châu Âu vốn theo đuổi chính sách trung lập bây giờ tự nguyện từ bỏ chính sách trung lập ấy để xin trở thành thành viên của NATO. Thuỵ Điển và Phần Lan lại còn cho biết vì lo ngại về mối đe doạ an ninh từ phía Nga và chỉ dựa vào NATO mới có thể vượt qua được thách thức an ninh từ phía Nga nên NATO hể hả về việc Nga chưa thắng ở Ukraine đã bị ngay phản tác dụng.

Trong thực chất ở diễn biến này, không có chuyện NATO chỉ có thắng và Nga chỉ có thua. NATO đông đúc thêm thành viên nhưng không phải vì thế tức khắc mạnh thêm lên. Nội bộ NATO ngay lập tức đã bộc lộ phân rẽ khi cả chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ lẫn tổng thống Croatia đều biến NATO thành con tin cho cuộc tranh giành lợi ích khác của họ mà chẳng liên quan gì đến NATO hay đến cuộc đối đầu hiện tại giữa NATO và Nga.

 Cả Thuỵ Điển lẫn Phần Lan đều nhanh chóng quả quyết là gia nhập NATO nhưng không có căn cứ quân sự của NATO trên lãnh thổ, không triển khai vũ khí hạt nhân trên lãnh thổ. Như thế đâu có khác gì trước đấy trên phương diện NATO bố trí chiến lược lại trong khi Nga chắc chắn sẽ tăng cường triển khai quân đội và thậm chí cả vũ khí hạt nhân nữa ở vùng biên giới với NATO. 

Những biện pháp đối phó và trả đũa của Nga sẽ làm cho cuộc đối địch giữa NATO và Nga ở châu Âu thêm quyêt liệt và dai dẳng, hoà hoãn và giảm căng thẳng càng thêm khó khả thi. Các cấu trúc và cơ chế an ninh tập thể tồn tại lâu nay ở châu Âu bị vô hiệu hoá. Châu Âu sẽ không thể yên hàn, có an ninh và ổn định trong thời gian chắc chắn sẽ dài chứ không thể ngắn. Chạy đua vũ trang sẽ gia tăng, sự tin cậy lẫn nhau và hợp tác rất khó được khôi phục. 

NATO củng cố được lý do để tiếp tục tồn tại nhưng chẳng khác gì luôn ở trong tình trạng báo động sắp xảy ra chiến tranh. Phần Lan và Thuỵ Điển quyết định từ bỏ trung lập để tham gia liên minh quân sự mà liên minh quân sự này lại còn coi Nga là địch thủ thì đâu có khác gì biến đối tác thành đối thủ. An ninh rồi có được đảm bảo đến đâu thì giờ chưa biết nhưng thêm quan ngại và lo âu, luôn trong tình trạng phải phòng ngừa và sẵn sàng ứng phó về an ninh thì chắc chắn. Hai nước này giờ theo NATO chơi cuộc chơi chính trị an ninh mới với Nga rất hao tiền tốn của và tổn hại trí lực dai dẳng không biết đến khi nào mới chấm dứt.

Nga càng có thêm lý do và động lực để giải quyết chuyện chiến sự ở Ukraine có lợi nhất theo toán tính chiến lược ban đầu và sau này. Nga càng thêm quyết tâm không để cho NATO lôi kéo các nước cộng hoà thuộc Liên Xô trước đây. Nga lớn tiếng phản đối việc Thuỵ Điển và Phần Lan gia nhập NATO thôi chứ trong thâm tâm không vì thế mà phải lo ngại thêm về NATO bởi hai nước này thật ra đã chân trong chân ngoài NATO từ nhiều năm nay rồi.

Trong cuộc chơi chính trị an ninh mới ở châu Âu, cả NATO lẫn Nga đều khó bị thua nhưng không dễ thắng, nếu như không muốn nói là đều không thể chắc thắng.