Tính chuyện thu phí ô tô vào trung tâm TP.HCM

“Chúng tôi đã lên kế hoạch làm việc với các chuyên gia để hoàn thiện đề án thu phí sử dụng đường bộ ô tô lưu thông vào trung tâm TP.HCM nhằm góp phần giảm ùn tắc giao thông”. Ngày 8-4, ông Lâm Thiếu Quân, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Công nghệ Tiên Phong (ITD), thông tin.

Tái khởi động

Ông Ngô Hải Đường, Trưởng phòng Quản lý khai thác hạ tầng giao thông Sở GTVT TP.HCM, cho biết thời gian qua tình trạng ùn ứ ở khu vực trung tâm diễn ra khá thường xuyên. Theo đó, dù không rơi vào cao điểm song qua các dữ liệu từ các thiết bị giám sát hành trình được kết nối về cổng giao thông của TP cho thấy vận tốc của ô tô trên các tuyến đường khu vực trung tâm giảm nhiều. Ngoài ra, bằng mắt thường cũng dễ dàng nhận thấy ô tô nối dài trên các đường Lý Tự Trọng, Nam Kỳ Khởi Nghĩa, Pasteur…

“Sắp tới, khi thi công nhà ga Bến Thành của tuyến metro số 1 (Bến Thành - Suối Tiên) và tuyến metro số 2 (Bến Thành - Tham Lương) thì khu vực trung tâm còn có khả năng gia tăng ùn tắc” - ông Đường nhận định.

Trong bối cảnh này, UBND TP đã chấp thuận cho Công ty ITD tiếp tục nghiên cứu dự án thu phí ô tô lưu thông vào trung tâm. “UBND TP đồng ý cho phép Công ty ITD tự cân đối kinh phí để tiếp tục nghiên cứu, lập đề xuất dự án theo đúng các quy định hiện hành về đầu tư theo hình thức đối tác công tư. Việc đề xuất loại hợp đồng dự án phải phù hợp và giảm tối đa sự tham gia từ ngân sách. Việc thu phí này là một trong nhiều giải pháp để hạn chế ùn tắc giao thông mà nhiều nước trên thế giới đã áp dụng” - ông Đường nói thêm.

Cũng theo ông Đường, theo đề nghị của UBND TP, ITD lập và trình đề xuất dự án tối đa trong vòng ba tháng.

Ùn ứ khu vực trung tâm TP.HCM diễn ra thường xuyên. Trong ảnh: Cảnh ùn ứ trên đường Pasteur, quận 1, TP.HCM vào giờ cao điểm. 

Vướng mắc lớn nhất: Pháp lý

Cũng theo Sở GTVT TP, trước đây, từ năm 2009 TP.HCM đã có kế hoạch về việc thực hiện dự án này. Lúc đó ITD được giao nghiên cứu. Sau nhiều buổi hội thảo lấy ý kiến của các nhà khoa học, chuyên gia và các đơn vị liên quan, tháng 7-2011 Sở GTVT đã có tờ trình kết quả nghiên cứu khả thi dự án cho UBND TP.

Tuy nhiên, dự án này bị chìm vào quên lãng trong nhiều năm. Do vậy, khi lập lại đề xuất thì ITD sẽ thực hiện lại công việc từ bước đầu như khảo sát, đo đếm lượng xe, xác định vùng hạn chế… và hiệu chỉnh lại các đề xuất cho phù hợp. Trong lần này, đề án thu phí sẽ xem xét tập trung nhiều vấn đề, trong đó có ba nhóm nội dung chính là công nghệ thu phí (ảnh hưởng trực tiếp đến tổng mức đầu tư, thời gian thu hồi vốn), vấn đề pháp lý (mức thu, hình thức chế tài các xe không đóng phí) và phương thức đầu tư dự án.

“Hiện nay công nghệ thu phí đã thay đổi nên các ô tô chỉ cần gắn một thẻ E-Tag (giá chỉ khoảng 50.000 đồng/thẻ, trong khi công nghệ cũ thì mỗi ô tô phải gắn thiết bị có giá vài triệu đồng/cái - PV) như việc thu phí tự động ở các trạm thu phí giao thông nên khá thuận lợi” - ông Đường nói.

Do vậy, theo ông Đường, về vấn đề kỹ thuật, việc triển khai thu phí sẽ không gặp khó khăn mà vấn đề quan trọng hàng đầu là pháp lý. “Đó là căn cứ thực hiện, mức thu phí, nguồn thu sử dụng cho mục đích gì, thậm chí là hình thức chế tài đối với người không đóng phí để tạo sự công bằng và nghiêm minh… Các vấn đề này sẽ được làm rõ, trong trường hợp thiếu các căn cứ triển khai thì phải xin ý kiến từ trung ương” - ông Đường chia sẻ.

Có chồng phí đường bộ?

Ông Lâm Thiếu Quân, Tổng Giám đốc ITD, cho biết theo danh mục phí, lệ phí của Luật Phí và lệ phí thì đối với các tuyến đường thuộc trung ương quản lý (như các tuyến quốc lộ, các đường cao tốc… - PV) Bộ Tài chính sẽ quy định mức thu phí sử dụng đường bộ. Riêng đối với các tuyến đường thuộc địa phương quản lý như các trục đường ở trung tâm TP.HCM hiện nay thì HĐND TP sẽ quyết định mức thu phí sử dụng đường bộ. “Vì vậy, việc khoanh vùng ùn ứ giao thông để tổ chức thu phí sử dụng đường bộ nhằm hạn chế kẹt xe là có căn cứ” - ông Quân nói.

Cũng theo ông Quân, cũng là việc thu phí sử dụng đường bộ nhưng ITD sẽ đề xuất thu theo lượt, khác với việc thu phí sử dụng đường bộ (qua đăng kiểm) thu theo kiểu thuê bao hằng tháng/quý hoặc năm. Việc thu phí theo lượt thực hiện khi có hành vi sử dụng đường bộ sẽ đảm bảo công bằng hơn.

“Chúng tôi cũng sẽ đề xuất khấu trừ phần phí mà các ô tô đã nộp cho quỹ bảo trì đường bộ để tránh việc thu phí chồng phí. Ví dụ, một ô tô con đóng phí sử dụng đường bộ (qua đăng kiểm) là 150.000 đồng/tháng và với mức thu phí vào trung tâm là 30.000 đồng/lượt thì mỗi tháng ô tô đó vào vùng thu phí dưới năm lượt thì sẽ không phải nộp phí. Khi xe đó vào vùng thu phí từ lần thứ sáu trở đi mới phải đóng phí, đóng cho từng lượt” - ông Quân giải thích thêm.