Tổng thống Putin không đến Nam Phi: Lùi để giữ

Nam Phi và Nga lựa chọn giải pháp "lùi để giữ".

 Bộ trưởng ngoại giao Nga Sergeij Lavrov sẽ tới Nam Phi tham dự sự kiện thay cho ông Putin. Như thế cũng có nghĩa là ông Putin sẽ không tham dự hội nghị cấp cao này của nhóm Brics cả theo hình thức trực tuyến. 

Việc ông Putin quyết định không tới Nam Phi giúp ông Ramaphosa thoát khỏi tình thế khó xử về chính trị thế giới và pháp lý quốc tế. Nam Phi tham gia Toà án hình sự quốc tế (ICC) mà toà án này đã phát lệnh bắt giữ ông Putin với cáo buộc phạm trọng tội trong cuộc chiến ở Ukraine giữa Nga và Ukraine. Nam Phi bị đẩy vào tình thế chịu sức ép từ ICC và dư luận quốc tế phải bắt giữ ông Putin và dẫn độ ông Putin cho ICC nếu như ông Putin đến Nam Phi. 

Nam Phi có quan hệ thân thiện với Nga, không lên án Nga liên quan đến cuộc chiến ở Ukraine và là thành viên của nhóm Brics như Nga cùng với Trung Quốc, Ấn Độ và Brazil. Vì những lẽ đấy, Nam Phi không thể bắt giữ ông Putin. Nghe theo ICC thì Nam Phi không còn chỗ đứng trong nhóm Brics mà không thực thi trách nhiệm với ICC thì sẽ gặp khó với các đối tác Phương Tây. 

Một hội nghị cấp cao họp trực tiếp của nhóm Brics mà không có sự tham gia của tổng thống Nga, lại còn vì lý do áp đặt từ bên ngoài thì đương nhiên không thể thành công mỹ mãn. Phía Nga coi việc bắt giữ ông Putin là hành động tuyên chiến với Nga. Ông Ramaphosa cũng coi việc bắt giữ ông Putin là "chiến tranh". 

Trong những tháng vừa qua, việc ông Putin có tới Nam Phi dự hội nghị cấp cao của nhóm Brics hay không được bên ngoài rất quan tâm, để ý, nhưng vẫn không thể bằng đến việc Nam Phi có bắt giữ ông Putin hay không nếu ông Putin tới Nam Phi. 

Chuyện gì xảy ra cũng đều là tiền lệ. Lệnh bắt giữ của ICC có hiệu lực thực sự như thế nào đối với các thành viên của ICC? Thành viên của ICC có dám bất chấp ICC hay không? Thành viên của nhóm Brics có gây bất lợi cho nhau không? Liệu thành viên của nhóm Brics có vì ICC mà gây bất lợi cho nhóm Brics hay không? Sự kiện riêng của nhóm Brics vì thế trở thành chuyện chính trị thế giới và luật pháp quốc tế.

Đương nhiên, tổ chức cuộc gặp cấp cao năm nay của nhóm Brics theo hình thức trực tuyến cũng là một giải pháp. Ông Ramaphosa và ông Putin chắc chắn đã bàn thảo nhiều với nhau về khả năng này. Kể cả khi tổ chức hội nghị theo hình thức trực tuyến thì cũng vẫn bất lợi cho nhóm Brics vì thiên hạ sẽ thấy Brics không đủ bản lĩnh để đối phó với sức ép từ bên ngoài. 

Một khi bị nhìn nhận là không có đủ bản lĩnh như thế thì Brics làm sao có thể trở thành hạt nhân cho tập hợp lực lượng mới trên thế giới kỳ phùng địch thủ với các tổ chức, thể chế hay khuôn khổ diễn đàn đa phương quốc tế hiện có trên thế giới. 

Cho nên, Nam Phi và Nga lựa chọn giải pháp "lùi để giữ". Lùi ở đây là Nam Phi chấp nhận tổ chức cuộc gặp cấp cao của nhóm Brics theo hình thức trực tiếp nhưng không có sự tham dự của ông Putin, là ông Putin chịu vắng mặt để không làm khó xử cho ông Ramaphosa và không gây khó xử cho cả lãnh đạo các nước Trung Quốc, Ấn Độ và Brazil khi tham dự sự kiện ở Nam Phi. 

Như thế, Brics giữ được hoạt động bình thường, không vì ICC mà bị phân rẽ nội bộ. Như thế, ông Putin giữ được quan điểm, thái độ trung lập của các thành viên nhóm Brics về cuộc chiến ở Ucraine. Giải pháp này không thật lý tưởng đối với nhóm Brics, nhưng hiện tại là lợi tối ưu cho nhóm, tối đa cho Nam Phi và hại tối thiểu cho Nga.