TP Từ Sơn

Đó là ngôi làng cổ nổi tiếng có tên gọi làng Phù Lưu ở Đông Ngàn, thành phố Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh. Bằng ngòi bút chân thực và giàu cảm xúc, nhà văn Kim Lân đã khắc họa về ngôi làng Phù Lưu của mình trong truyện ngắn “Làng” khiến bạn đọc đặc biệt ấn tượng.

Lý Công Uẩn người hương Diên Uẩn, châu Cổ Pháp, với các thôn làng Dương Lôi, Đại Đình, Dịch Bảng.. . Trong đó, làng Dương Lôi (nay thuộc phường Tân Hồng, TP Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh) là địa danh đặc biệt nhất, là quê mẹ, là nơi nhà vua được sinh ra và nuôi dưỡng những năm đầu đời...

Hàng thế kỷ trôi qua nhưng con đường lát đá xanh tại làng Phù Lưu (Tân Hồng, Từ Sơn, Bắc Ninh) vẫn “trơ gan cùng tuế nguyệt”. Con đường độc đáo về chất liệu ấy đã xuất hiện trong truyện ngắn “Làng” của cố nhà văn Kim Lân.

Nhiều năm nay hàng tấn rác thải án ngữ, trải dài hàng trăm mét tại đường gom đi cao tốc Hà Nội – Bắc Giang và hướng ngược lại thuộc địa phận phường Tân Hồng (TP Từ Sơn, Bắc Ninh) gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới đời sống sinh hoạt của người dân và tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây bệnh truyền nhiễm.

Tam Sơn, thành phố Từ Sơn (tỉnh Bắc Ninh) là đất địa linh nhân kiệt, nơi sinh ra và nuôi dưỡng nhiều nhân tài cho đất nước. Làng Tam Sơn (nay là phường Tam Sơn) nổi tiếng trong cả nước bởi truyền thống khoa bảng, hiếu học, nơi duy nhất trong cả nước có đủ tam khôi Trạng nguyên, Bảng nhãn, Thám hoa và 22 vị đỗ đại khoa.

Tính đến năm 44 tuổi, Trạng nguyên Nguyễn Xuân Chính (làng Phù Chẩn, huyện Đông Ngàn, nay là xã Phù Chuẩn, TP Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh) 9 lần đi thi với ý chí bền bỉ, kiên định. Đến khoa thi năm Đinh Sửu, niên hiệu Dương Hòa thứ 3 (1637) đời vua Lê Thần Tông, Nguyễn Đức Chính khi đó đã 50 tuổi đi thi mới đỗ Trạng nguyên.

Trải từ triều Lê sơ, Lê - Trịnh đến Nhà Nguyễn; làng Kim Đôi (nay là phường Kim Chân, TP Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh) có 26 người đỗ tiến sĩ, chủ yếu tập trung vào hai dòng họ Phạm - Nguyễn hội tụ sinh sống và lập đền thờ, văn chỉ ở xóm Ngoài.

Nếu như Hà Nội có những làng cổ nổi tiếng như Đường Lâm, Cự Đà thì ở xứ Kinh Bắc (Bắc Ninh ngày nay), vốn là thủ phủ đất Giao Chỉ từ xa xưa lại có làng cổ Trang Liệt - ngôi làng cổ còn in những dấu tích như mời gọi con người trở về với nguồn cội, với ký ức mênh mang.

Trần Quốc Toản là con trai Hoài Đức vương Trần Bà Liệt (cháu nội Thượng hoàng Trần Thừa-Trần Thái Tổ). Trần Quốc Toản sinh năm Mậu Thìn (1268) tại trang Bà Liệt làng Sặt (nay là khu phố Trang Liệt, phường Trang Hạ , thị xã Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh).

Người phụ nữ được vua Lý Thái Tổ tôn vinh là “Minh Đức thái hậu” ngay sau khi lên ngôi, được nhân dân tôn là “Thánh mẫu” và thờ phụng suốt 10 thế kỷ qua. Bà là Phạm Thị Ngà, người hương Diên Uẩn, châu Cổ Pháp, nay là xã Tân Hồng, TP Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh)-vùng đất phát tích vương triều Lý.