Tránh nguy cơ Biển Đông thành Palestine châu Á

Ông Pitsuwan khẳng định hy vọng lớn nhất để tránh xung đột cho ASEAN và Trung Quốc là nhất trí về một bộ quy tắc ứng xử có tính ràng buộc khiến các nước không tìm cách chiếm đảo, các mỏ dầu hay những ngư trường. Nhưng điều này là một thách thức lớn khi các định chế chính trị và cơ chế giải quyết tranh chấp ở châu Á vẫn còn chưa phát triển tương xứng với sự vươn lên về kinh tế.

Mới đây, Trung Quốc lại chọc tức các nước láng giềng bằng việc in bản đồ đường chín đoạn (hay còn gọi là đường lưỡi bò) trên hộ chiếu phổ thông điện tử của nước này. Việt Nam đã phản đối mạnh mẽ việc làm này của Trung Quốc. Việt Nam cũng đã đóng dấu "không có hiệu lực" lên hộ chiếu và cấp thị thực rời cho những người Trung Quốc nhập cảnh vào Việt Nam.

Tổng Thư ký ASEAN Surin Pitsuwan.

Trong khi đó, để đối phó với một Trung Quốc đang trỗi dậy, Mỹ đã hướng trọng tâm chính sách đối ngoại của nước này tới châu Á, xây dựng các mối quan hệ quân sự và chiến lược gần gũi với các nước từng là kẻ thù như Myanmar và Việt Nam, vốn đang lo ngại về hậu quả của việc Trung Quốc giành được quyền bá chủ trong khu vực. Ông Pitsuwan cho rằng các nước Đông Nam Á đang bị kẹp giữa hai cường quốc này và sẽ phải chịu thêm nhiều áp lực trong việc quyết định đứng về phía bên nào trừ khi các nước này có thể đoàn kết lại với nhau. Theo ông, tình hình Biển Đông xấu đi là kết quả của những hành động gây hấn của Trung Quốc.

Bình luận về hành xử của Campuchia tại hội nghị thượng đỉnh ASEAN năm nay, ông Pitsuwan cho rằng “Campuchia phải tự cân bằng mình trong một bối cảnh”. Ông Pitsuwan cũng nói thêm rằng để tránh xung đột, ASEAN và Trung Quốc cần phải nhất trí về một Bộ quy tắc ứng xử có tính ràng buộc để ngăn chặn các nước chiếm giữ các đảo, các giếng dầu và các ngư trường nhằm hỗ trợ những tuyên bố chủ quyền của mình. Tuy nhiên, đây sẽ là một thách thức lớn trong bối cảnh các thể chế chính trị ở châu Á và các cơ chế giải quyết tranh chấp vẫn còn kém phát triển so với sức mạnh kinh tế ngày càng lớn của khu vực.

Quang Minh (tổng hợp)