Trên 326.000 hộ DTTS nghèo chưa có đất ở, đất sản xuất

Theo kết quả giám sát của Ủy ban thường vụ Quốc về “Việc thực hiện chính sách, pháp luật về đất ở, đất sản xuất (SX) cho đồng bào DTTS” kể từ năm 2002 đến nay kết quả đạt rất thấp so với kế hoạch đề ra. Trong 10 năm qua, trong số 550.000 hộ đồng bào DTTS cần được hỗ trợ về đất ở và đất SX, nhưng mới hỗ trợ được cho 231.284 hộ, đạt 41,5% tổng số hộ cần hỗ trợ, vẫn còn hơn 326.000 hộ DTTS thiếu đất ở và đất SX.

Nguyên nhân của tình trạng này theo ông Danh Út - Phó Chủ tịch Hội đồng dân tộc, là do các khu vực đồng bào cư trú hầu hết là vùng miền núi, thiếu đất SX màu mỡ để canh tác; việc xây dựng các dự án thuỷ điện, hạ tầng cơ sở, khu công nghiệp, các nông lâm trường quốc doanh; tập quán SX lạc hậu phát nương làm rẫy dẫn đến việc làm ăn không hiệu quả, không có thu nhập nên nhiều hộ đồng bào nghèo, DTTS phải sang nhượng, bán đất, không có khả năng chuộc lại, trở thành không có đất sản xuất...

Tình trạng này rất phổ biến ở vùng Tây Nguyên, Tây Bắc, và vùng đồng bào Khmer Nam Bộ. Cũng theo khảo sát, tại nhiều tỉnh như Sóc Trăng đã không còn quỹ đất công hay đất nông lâm trường có thể chuyển đổi để cấp cho đồng bào. Còn tại Đắk Lắk đã chuyển đổi một số diện tích rừng nghèo thành đất sản xuất để cấp cho đồng bào, tuy nhiên, chất lượng đất không tốt và xa khu dân cư sinh sống nên người dân đã không nhận đất hoặc nhận rồi bỏ hoang...

Nhấn mạnh tầm quan trọng của chính sách đất đai trong việc giải quyết các vấn đề nghèo đói và bất ổn xã hội đối với DTTS, Phó chủ nhiệm UBDT Sơn Phước Hoan cho rằng: Sự phá vỡ các quyền về đất đai và các hình thức canh tác nông nghiệp truyền thống của đồng bào DTTS từ sau năm 1975, việc di dân của người Kinh đến các vùng DTTS, đi kèm với tái định cư của đồng bào dân tộc trong khu vực đã gây nên các thay đổi, ảnh hưỏng tới sinh kế của các hộ gia đình DTTS.

Để khắc phục và giải quyết phần nào những khó khăn cho đồng bào DTTS trong việc thiếu đất ở và đất SX, rất cần sự nỗ lực của Chính phủ, các bộ ngành và địa phương trong việc rà soát, quy hoạch lại đất đai cho các buôn làng, cần hạn chế tối đa quy hoạch, cấp phép và rút giấy phép các dự án thuỷ điện nhỏ, các dự án hạ tầng cơ sở ảnh hưởng đến quỹ đất SX của đồng bào; cấp bách rà soát, thu hồi diện tích đất của các nông, lâm trường sai mục đích, kém hiệu quả để giao lại cho địa phương để tạo quỹ đất hỗ trợ đồng bào DTTS î thiếu đất...

“Qua các kết quả giám sát đất ở và đất SX và chính sách đất đai cho đồng bào DTTS năm 2012 cho thấy nhiều vấn đề chính sách cần thảo luận xem xét, trong đó có vấn đề như quyền về đất đai cần được điều chỉnh phù hợp hơn với truyền thống, tập quán quản lý và sử dụng đất của các cộng đồng DTTS.” - Phó Chủ tịch Hội đồng dân tộc của Quốc hội Danh Út chỉ rõ.

Hoà Bình