Triệu Vân cứu ấu chúa và tấm gương bậc anh hùng tận trung

Triệu Vân, tự Tử Long, là người vùng Thường Sơn. Ông là danh tướng có công giúp Lưu Bị lập nhà Thục Hán và là một trong ngũ hổ tướng danh chấn Tam Quốc.

Trí dũng toàn tài, tận trung nghĩa

Ban đầu, Triệu Vân theo Công Tôn Toản đánh quân Khăn Vàng. Sau khi liên minh chống Đổng Trác tan rã, các chư hầu quay sang đánh lẫn nhau.

Viên Thiệu đoạt được Ký Châu, nhiều người quy phục. Tuy nhiên, Triệu Vân lại theo Công Tôn Toản chinh chiến, nhiều lần đụng độ với quân Viên Thiệu.

Hình ảnh Triệu Tử Long gắn liền Bạch Long mã và ngọn trường thương. Ảnh: Sina.

Khi Lưu Bị nương nhờ Công Tôn Toản, ông ta rất quý mến Triệu Vân. Hai người kết giao. Năm 193, Toản sai Lưu Bị hỗ trợ Thứ sử Thanh Châu là Điền Khải chống lại Viên Thiệu rồi lại lệnh Triệu Tử Long tháp tùng Lưu Bị.

Quãng thời gian kề vai chiến đấu khiến mối quan hệ của hai người gắn bó hơn nhưng Triệu Vân vẫn giữ lòng trung với Công Tôn Toản.

Giữa lúc Công Tôn Toản và Viên Thiệu giao tranh ác liệt, anh cả của Triệu Vân qua đời, ông xin về quê để tang anh. Lưu Bị đoán Triệu Vân nhân dịp này sẽ đi luôn nên tìm gặp ông và cầm tay hẹn ngày gặp lại.

Sau này, Toản bị Viên Thiệu tiêu diệt, danh tướng Thường Sơn thà về quê chứ không phản bội Công Tôn Toản để theo Lưu Bị. Mãi đến khi Lưu Bị bỏ Viên Thiệu chạy về phía Nam, nương nhờ Ký Châu, Triệu Tử Long mới chủ động tìm đến, cùng nhau chiêu tập binh mã.

Lòng trung thành của Triệu Vân khiến Lưu Bị cảm phục và tin dùng. Dù xét về mặt chiến công hay chức tước, Tử Long không sánh kịp Quan Vân Trường và Trương Phi, ông lại là một trong số ít cận thần được Lưu Bị tin tưởng giao nhiệm vụ bảo vệ gia quyến.

Tào Tháo cũng rất quý mến danh tướng Thục Hán này. Ông ta từng có cơ hội giết chết Triệu Vân nhưng lại chỉ ra lệnh bắt sống. Chính mệnh lệnh ấy đã giúp Thường Sơn tướng quân có cơ hội phá vòng vây thoát thân.

Trong Tam Quốc diễn nghĩa, La Quán Trung khá ưu ái vị danh tướng này. Ông miêu tả Triệu Vân là võ tướng cao cường, trí dũng song toàn. “Ngọn thương của Vân múa, khi lên khi xuống thấp thoáng như cành hoa lê bay, lộn trước lộn sau tơi bời như hạt mưa tuyết toả. Trương Cáp, Từ Hoảng trông thấy rụng rời hết vía, không dám ra địch”.

Trang Sina (Trung Quốc) từng có bài đánh giá ngũ hổ thượng tướng nhà Thục Hán. Theo đó, nếu xét về danh tiếng và chiến công hiển hách, Võ thánh Quan Vũ sẽ đứng vị trí cao nhất. Tuy nhiên, nếu xếp cả về đức độ, tài thao lược, trí dũng song toàn, chắc hẳn Triệu Vân đứng đầu.

Như vậy, so với các danh tướng hữu dũng nhưng khuyết thiếu mưu lược như Vân Trường, Dực Đức, Tử Long được đánh giá toàn tài hơn.

Ông nổi tiếng với tài dùng thương, 10 dũng tướng của Tào Tháo không địch nổi một mình Triệu Vân. Với tài thương thuật của mình, Triệu Vân có thể dũng mãnh tả xung hữu đột, giành được chiến thắng trong vòng vây kẻ địch. Ông được Lưu Bị ngợi khen như là võ tướng dũng khí có thừa.

Cưỡi bạch mã, cầm trường thương, Triệu Vân lập những chiến công hiển hách. Ông từng phá trận Bát Môn kim Tỏa của Tào Nhân, hai lần cứu A Đẩu.

Chỉ riêng chiến công một mình phá vây hàng vạn quân Tào, chém gãy hai lá cờ to, giết 50 danh tướng quân Tào, lấy được thanh gươm báu Thanh Công của Tào Tháo đã đủ để liệt Triệu Vân vào hàng dũng tướng hàng đầu Tam Quốc.

Ông cũng truy kích Tào Tháo ở trận Xích Bích, đánh Tây Xuyên, Hán Trung, đánh tộc người Man do Mạnh Hoạch chỉ huy, tham gia Bắc phạt do Gia Cát Lượng chỉ huy.

Khi Lưu Bị muốn đánh Đông Ngô để trả thù cho Quan Vũ, Triệu Vân ngăn cản vì cho rằng thời thế chưa cho phép, quân Thục chưa đủ mạnh. Lưu Bị không nghe dẫn đến đại bại.

Hai lần cứu ấu chúa

Năm 208, Tào Tháo đánh chiếm Kinh Châu. Lưu Bị giao tranh với quân Tào ở Đương Dương - Tràng Bản, thua lớn phải chạy về phía nam.

Trong buổi loạn lạc, nhiều người truyền tin Triệu Vân hàng Tào nhưng Lưu Bị nhất mực tin tưởng ông.

Tam Quốc diễn nghĩa miêu tả việc Triệu Vân phá vòng vây cứu A Đẩu rất ly kỳ. Lúc đó, Lưu Thiện không đi cùng mẹ ruột mà ở cạnh My phu nhân. Sau khi trao A Đẩu cho Triệu Vân, vị phu nhân này tự sát để không vướng chân hai người.

Ngay tại thời điểm nguy nan, Triệu Vân xông pha trận mạc, cứu mẹ con Cam phu nhân và con trai quân chủ là Lưu Thiện (A Đẩu), khiến Lưu Bị vô cùng cảm kích.

Triệu Vân ôm con trai quân chủ, tả xung hữu đột, lao thẳng vào vòng vây quân Tào, giết chết vô số tướng địch.

Triệu Vân phá vòng vây, cứu ấu chúa trong trận Đương Dương - Tràng Bản. Ảnh minh họa.

Khâm phục sức mạnh, dũng khí danh tướng Thục Hán, Tào Tháo ra lệnh quân sĩ không được bắn lén Triệu Vân mà tìm mọi cách bắt sống. Tử Long vung thương giết 50 tướng, chém gãy hai lá cờ to, đoạt gươm Thanh Công, phá vòng vây, bảo vệ được Lưu Thiện.

Máu đỏ chan hòa áo giáp hồng

Đương Dương ai kẻ dám tranh hùng

Xưa nay cứu chúa xông trăm trận

Chỉ có Thường Sơn Triệu Tử Long.

Khi Triệu Vân đưa A Đẩu về gặp Lưu Bị, Lưu Bị vứt con trai xuống, mắng: “Vì ngươi, suýt nữa ta mất một đại tướng!”.

Trong ngũ hổ tướng, Triệu Vân chịu trách nhiệm bảo vệ gia quyến của Lưu Bị. Năm 213, ông một lần nữa cứu ấu chúa. Khi đó, Lưu Bị mang quân đánh Ích Châu. Tôn phu nhân – vợ Lưu Bị, em gái Tôn Quyền – thường giễu võ dương oai. Triệu Vân được giao giữ chức Tư mã Kinh Châu, quản nội cung.

Nghe tin Lưu Bị xuất quân, Tôn Quyền phái đội thuyền đến Kinh Châu đón em gái về. Tôn phu nhân muốn dẫn theo Lưu Thiện về.

Triệu Vân biết tin vội vàng cùng Trương Phi dẫn quân chặn sông, khuyên Tôn phu nhân ở lại. Tuy nhiên, bà ta nhất quyết không nghe.

Cuối cùng, hai người phải để Tôn phu nhân đi nhưng buộc bà phải để Lưu Thiện lại. Sau này, ấu chúa lên ngôi, Triệu Vân càng thêm được trọng dụng, liên tiếp giữ nhiều chức vụ quan trọng.

Các sử gia nhận định Triệu Vân là tướng có uy dũng ngoài mặt trận, còn trong màn trướng, ông là người chính trực, lâm sự bình tĩnh, một lòng vì nước, rất được lòng mọi người. Trong việc chính sự, Triệu Vân cũng được xem là người có tư duy nhạy bén, suy nghĩ thấu đáo.