Từ vụ "Anh hùng khai man thành tích": Tôn vinh và niềm tin

Chuyện lình sình xung quanh việc phong Anh hùng cho ông Hồ Xuân Mãn - nguyên Bí thư Tỉnh uỷ Thừa Thiên - Huế, đã được báo chí nêu lên từ lâu. Theo thông tin báo chí, kết luận của Uỷ ban Kiểm tra Trung ương và Ban Bí thư nêu rõ, trong 17 thành tích của ông Hồ Xuân Mãn báo cáo để nhận danh hiệu anh hùng chỉ có 2 thành tích đúng, 15 thành tích còn lại là khai man.

Chúng ta cũng đã biết không phải một trường hợp có người không lâu sau khi được phong anh hùng đã lâm vào vòng lao lý. Cũng không ít người được phong danh hiệu này danh hiệu nọ lại hoá ra là người đạo văn hay hoàn toàn không xứng đáng.

Tôn vinh những người xuất sắc, những người có công là việc có giá trị cao trong việc giáo dục người dân, tạo dựng những thang giá trị cao quý để người dân noi theo, học tập trong công cuộc phát triển đất nước. Trao thưởng, phong tặng các danh hiệu có thể do một cơ quan nhà nước tiến hành; có thể do các tổ chức xã hội, phi nhà nước tiến hành.

Giải Nobel, giải Oscar là những giải uy tín của các tổ chức xã hội. Cũng có những giải rộ lên rồi chết yểu. Vừa qua ở Việt Nam cũng nở rộ những sự tôn vinh như vậy. Nhà nước có Giải thưởng Hồ Chí Minh, giải quốc gia. Các tổ chức xã hội có rất nhiều sự vinh danh, từ Quý bà thành đạt, sao Khuê, sao Mai, Thần đồng đất Việt... Sự tôn vinh của những nhà tổ chức có uy tín, với sự lựa chọn kỹ lưỡng, minh bạch có vai trò quan trọng trong sự phát triển đất nước. Nhưng có những tổ chức chạy theo tiền bạc, động cơ không trong sáng, sự vinh danh sẽ không có giá trị gì, thậm chí có hại.

Anh hùng, Chiến sĩ thi đua, Nghệ sĩ Ưu tú, Nghệ sĩ Nhân dân, Nhà giáo Ưu tú và Nhà giáo Nhân dân là các danh hiệu do Nhà nước phong tặng. Nhà nước nên có những quy định khuyến khích các tổ chức tham gia tôn vinh và tạo khuôn khổ cho báo chí, dư luận vạch trần các tổ chức lợi dụng việc vinh danh, không nhất thiết phải cấm đoán.

Việc người dân tố cáo và sự vào cuộc của các cơ quan liên quan để làm rõ chuyện man trá của ông Mãn là đáng hoan nghênh. Việc làm rõ đó góp phần giữ uy tín việc Nhà nước phong tặng, nhưng cũng rất nên xem xét kỹ lưỡng hơn, thận trọng hơn khi xét các danh hiệu cao quý như thế.