Việt Vương Câu Tiễn

Phạm Lãi làm chính trị thì giúp quân chủ thành tựu bá nghiệp, kinh doanh thì giàu nhất thiên hạ, quả là người đầy ắp thắng lợi trong cuộc đời. Tuy nhiên, những điều này vẫn chưa đáng kể gì...

Việt vương Câu Tiễn đến nước Ngô làm nô lệ, ở nhà đá nuôi ngựa trong ba năm, nếm mật nằm gai trong 15 năm. Ông trải qua thêm ba năm chiến tranh nữa, cuối cùng cũng diệt được nước Ngô.

Thông thường, các cuộc chiến tranh ngày xưa có thể diễn ra trong vài năm hoặc nhiều thập kỷ nên các binh sĩ khó được về nhà mà phải ở trong doanh trại, việc ra ngoài cũng không được tùy tiện. Vậy làm sao để giải quyết nhu cầu sinh lý của binh lính khi phải sống trong doanh trại thời gian dài?

Tần Thủy Hoàng, Võ Tắc Thiên, Việt Vương Câu Tiễn là ba nhân vật gắn liền với bí ẩn đến từ các hiện vật lịch sử mà khoa học vẫn chưa giải thích được.

Thứ nhất, nước Tần có sự chung sức, kế nhiệm hoàn hảo qua nhiều thế hệ mà nước khác không có; thứ hai là nhờ áp dụng "biến pháp Thương Ưởng” và thứ 3 là dám cải cách, thực hiện chiến lược trọng dụng nhân tài...

Có thuyết lại cho rằng, vợ của Câu Tiễn ghen, sợ Câu Tiễn mê đắm Tây Thi mà mất nước như Phù Sai nên đã bí mật sai quân lính bắt Tây Thi buộc vào đá ném xuống sông...

Cuối thời kỳ Xuân Thu, sau khi giúp Câu Tiễn xưng bá, Phạm Lãi thành công rút lui khỏi quan trường, tích lũy khối tài sản lớn. Tử Cống giàu mà có đức, một chuyến đi sứ làm thay đổi bố cục của năm nước. Lã Bất Vi đầu tư ngân lượng, giúp Tử Sở trở thành người thừa kế của nước Tần...

Một số người có thể cho rằng các bậc quân sư lỗi lạc trong quá khứ lựa chọn "công thành thân thoái" là bởi vì họ có linh cảm chính trị nhạy bén. Trên thực tế, họ đều hiểu rõ được bí mật hưng suy của một vương triều. Phạm Lãi, Trương Lương, Diêu Quảng Hiếu là những trường hợp như vậy.

Biết rõ cục diện không thể vãn hồi, Phù Sai từ chối đề nghị an trí của Câu Tiễn và tự sát, chấm dứt hơn ba thập niên xung đột hai nước Ngô-Việt.

Nhà nước Việt vụt hiện thành một quầng sáng trong huyền sử Trung Hoa vào cuối thời Xuân Thu – Chiến Quốc dưới triều đại của vị chủ tể truyền thuyết Câu Tiễn.