Xã hội thiếu an toàn, phải… “úm” con chứ sao…

Nhà giáo dục và các tư vấn tâm lý, sẽ khó ăn nói theo “bài của Tây” được nữa rồi. Khó mà trả lời cho phụ huynh. Nào là Tây họ cho con tự lập, bé tí là ngủ riêng, cha mẹ vào phòng, kể chuyện, chúc ngủ ngon, tắt đèn đóng cửa đi ra, con ngủ một mình. Tự xúc ăn, tự chơi. Đời sống khá lên, có thể trẻ được phòng riêng, nhịp sống căng thẳng bắt buộc con em phải nỗ lực, đặc biệt là chịu đựng sự học hành xứ ta. Thế là nó khổ lắm rồi.

Các chuyên gia sư phạm cứ cảnh báo, nào là trẻ thiếu kỹ năng sống, nở rộ được một dạo báo động, cha mẹ tới tấp cho con, nào học kỳ quân đội, nào sinh hoạt nhà văn hoá, đi tham quan, du lịch cho nó hiểu cuộc sống và chịu thử thách. Giờ đây không phải thuyết phục chuyện đó nữa đâu. Cha mẹ nào cũng hiểu sự cần thiết đó rồi. Thế nên các dịch vụ du lịch, “nền công nghiệp du học hè, du học đủ các cấp từ bé” mới có đất phát triển như ngày nay.


Nhưng thực tế xã hội ngày càng mất an toàn cho trẻ nhỏ. Mỗi năm có tới 7.000 đứa trẻ chết do gặp tai nạn không đáng có, không ai ngờ. Ai mà nghĩ rằng làm cha mẹ mà dùng điếu cày kim loại quật con nhỏ mới tám tuổi đến chết? Cha mẹ ném con xuống sông? Đi học bị bắt cóc giết chết? Đi chơi nhóm bạn sập hầm cát chết cả nhóm? Đi đường ngang qua cột đèn đường cũng bị giật chết vì hở điện? Ngồi sau xe mẹ chở đến trường bị va quẹt ngã xuống đường, hung thần xe buýt trờ tới cán luôn, mẹ kinh hoàng ôm xác con gào khóc giữa đường… Kể ra chi cho lắm mà đau lòng, kể sao cho hết...

Không thể mãi úm con trong vòng tay khép kín được nữa. Vì úm con, cũng là tạo sự mất an toàn trong cách sống tương lai nó.

Đó là lý lẽ khó trả lời các phụ huynh, giờ quay lại úm con cho kỹ. Nhà trường tổ chức cho đi chơi, giờ cha mẹ cũng không đăng ký nữa. Con đi đâu ngong ngóng nó chưa về chưa yên. Ở trong nhà còn chưa chắc, còn lo trộm cướp vào giết, nói gì đến ra xã hội bất an?

Vậy là trẻ em và phụ huynh đang bước lùi về giáo dục, phản khoa học thời đại về rèn luyện nhân cách, kỹ năng sống rộ lên một thời rồi khá chìm lắng. Mơ ước là kiếm tiền cho con học trường quốc tế, nhiều khi chỉ là để nó an toàn, được học được chơi những nhu cầu bình thường phải có. Bình thường như mỗi ngày trường dành nửa tiếng cho trẻ tự đọc sách chẳng hạn, nghe rất bình thường mà giờ đây chịu bất lực.

Trẻ ở đô thị bị nhốt trong bốn bức tường, cha mẹ lao đầu kiếm sống, con không bao giờ đọc sách, chỉ vùi đầu vào máy tính, chơi game, chơi iPad. Các trường phổ thông học gì nhiều lắm mà cái việc đơn giản thế cũng chỉ trường quốc tế mới có là sao? Nộp một đống tiền, chỉ để được sống bình thường. Nghe thật khó hiểu. Mà có phải ai cũng lo được tiền bạc để “tị nạn giáo dục” đâu.

Vậy ta cứ lùi mãi sao? Chỉ có một đường thoát đó sao? Có thể dạy gì cho trẻ, giúp gì cho con được an toàn, được phát triển bình thường, giảm bớt hiểm nguy? Các nhà sư phạm và lý thuyết giáo dục có cách hướng dẫn, dạy trẻ tự bảo vệ mình.

Lý thuyết cũng chả thiếu, gõ Google ra cả đống lời khuyên. Dạy con nhận biết nguy hiểm, tránh xa tình huống bất lợi, biết từ chối người lạ rủ đi chơi, cho quà, biết ghi nhớ số điện thoại người thân… Các biện pháp và các lớp học dạy kỹ năng cho cha mẹ nuôi trẻ theo khoa học, dạy nó đạo đức, chăm học… nay còn thêm biết cách giảm bớt nguy hiểm trong môi trường thiếu an toàn.

Nhu cầu được sống an toàn, không chỉ riêng lẻ cha mẹ giữ gìn cho con mà được. Nó là môi trường xã hội rộng lớn. Chính cha mẹ đang xây dựng tạo nên xã hội đó chứ ai. Làm gì, còn phải tiếp tục tìm câu trả lời. Nhưng các nhà khoa học giáo dục đã nói, không thể mãi úm con trong vòng tay khép kín được nữa. Vì úm con, cũng là tạo sự mất an toàn trong cách sống tương lai nó.