Xuất khẩu gạo đạt kỷ lục nhờ... giá thấp

Đầu tháng 5.2012, giá gạo xuất khẩu của VN loại 5% tấm ở mức 440 – 450USD/tấn, nhưng đến nay chỉ còn có 405 – 410USD/tấn, thấp hơn đến 170 – 180USD/tấn so với gạo của Thái Lan và rẻ hơn cả đối thủ nặng ký nhất là Ấn Độ đến 20 USD/tấn.

Gạo cao cấp, gạo thơm vẫn là lợi thế xuất khẩu của Việt Nam 6 tháng cuối năm.

Ông Phạm Văn Bảy - Phó Chủ tịch Hiệp hội Lương thực VN (VFA) cho biết, hiện giá gạo xuất khẩu của VN đang ở mức thấp nhất so với các nguồn cung cấp chính của các nước khác. Tuy nhiên, đây chính là lợi thế giúp VN đẩy nhanh tiến độ xuất khẩu gạo trong 2 tháng 5 và 6.2012 với lượng xuất khẩu lần lượt là 788.000 và 867.000 tấn, tăng 12% và 35% so với cùng kỳ 2011.

Ông Bảy phân tích, do xuất khẩu quý I giảm mạnh, lượng tồn kho lớn, cộng thêm áp lực lãi suất ngân hàng nên từ quý II, doanh nghiệp VN phải hạ giá gạo để cạnh tranh với Ấn Độ nhằm chiếm được thị trường, đẩy hàng nhanh, hạn chế chi phí lưu kho và bảo quản, tái chế.

“Sản lượng hợp đồng tập trung tháng qua chỉ có 5%, còn hợp đồng thương mại chiếm đến 95%. Việc thiếu hợp đồng tập trung do Indonesia chưa nhập khẩu, Malaysia kéo dài thời gian giao hàng và Philippines giảm số lượng đã làm mình mất lợi thế cạnh tranh trên thị trường thế giới cũng như ở các hợp đồng thương mại. Các doanh nghiệp VN liên tục bị thương nhân nước ngoài ép giá” – ông Bảy nói.

Hệ lụy theo đó giá lúa gạo trong nước cũng không “ngóc đầu lên nổi”. Theo VFA, giá lúa khô mua tại kho doanh nghiệp ngày 30.6.2012 với lúa hạt dài bình quân là 5.100 đồng/kg, lúa thường 4.800 đồng/kg, giảm lần lượt 1.050 đồng và 1.100 đồng/kg so với những ngày đầu năm 2012.

Trước tình hình giá xuất khẩu giảm mạnh như thế, theo ông Trương Thanh Phong - Chủ tịch VFA, giá thu mua tạm trữ 500.000 tấn gạo vụ hè thu sẽ không thể đảm bảo mức có lãi 30% cho nông dân như vụ đông xuân vừa qua. “Tôi cho rằng vụ hè thu này có thể nông dân lãi ít hơn 30% một chút nhưng tựu trung lại cả năm vẫn lãi trên 30% là đạt yêu cầu rồi” – ông Phong giải thích.

VFA định hướng thị trường xuất khẩu gạo 6 tháng cuối năm sẽ vẫn chỉ tiêu thụ được gạo cao cấp, gạo thơm (chiếm đến 50% tổng lượng gạo xuất khẩu 6 tháng đầu năm và tăng 52% so với cùng kỳ năm ngoái) và đẩy mạnh thêm gạo cấp trung bình vì hiện Thái Lan chưa thể đại hạ giá bán tháo hàng tồn kho được. Châu Á sẽ vẫn là thị trường tiêu thụ chính (6 tháng đầu năm chiếm 68%). Thị trường Trung Quốc vẫn là thị trường tiềm năng nhất trong ngắn hạn lẫn lâu dài. Mục tiêu của VFA từ nay đến cuối năm là tiêu thụ hết số lượng gạo hàng hóa trong dân. Với mục tiêu này, VFA đã nâng mức dự kiến xuất khẩu gạo trong năm nay từ 6,5 triệu tấn lên 7 triệu tấn.

Ngọc Minh