Xuất khẩu gạo “tụt dốc” cả lượng lẫn giá

Ngoài ra, từ đầu năm đến nay, việc thị trường không có nhu cầu nhập khẩu gạo đã ảnh hưởng đến giá và lượng gạo xuất khẩu của Việt Nam. Trong khi đó, các doanh nghiệp trong nước vẫn đang loay hoay với việc xây dựng thương hiệu cho gạo Việt Nam xuất khẩu.

Hoạt động xuất khẩu gạo ở ĐBSCL.

Hụt kho dù chưa có nhu cầu mới

VFA cho biết, tính đến cuối tháng 4, nhờ các hợp đồng gối đầu từ cuối năm 2015, giá gạo Việt Nam ở mức cao nhất so với các nước như Thái Lan, Pakistan, Ấn Độ… Tuy nhiên, sang tháng 5, giá gạo Việt Nam lại tụt xuống mức thấp nhất trong các nguồn cung. Hiện giá gạo trong nước đã giảm khoảng 250 đồng/kg, giá gạo xuất khẩu trong tháng 3 đạt 375 – 380USD/tấn nhưng đến nay chỉ còn khoảng 350 – 355USD/tấn. 

Cùng với giá giảm, lượng gạo còn trong kho doanh nghiệp cũng không còn nhiều, chỉ khoảng 1,15 triệu tấn, trong khi các hợp đồng đã ký còn hơn 1,25 triệu tấn. Như vậy, so với nhu cầu xuất khẩu, tồn kho gạo đang hụt khoảng 100.000 tấn.

“Dù tồn kho có hụt nhưng do thị trường chưa có nhu cầu nhập khẩu nên giá xuất khẩu đã tụt mạnh trong tháng qua. Giá gạo Việt Nam hiện mềm nhất trong rổ gạo thế giới, thấp hơn cả Ấn Độ. Thực tế là từ đầu năm tới nay, Việt Nam chỉ giao hàng các hợp đồng cũ, chưa có hợp đồng tập trung mới”, ông Huỳnh Minh Huệ - Tổng thư ký VFA giải thích.

Ông Huệ dự báo, với tình hình này, nếu các nước có nhu cầu mới thì giá gạo xuất khẩu sẽ tăng trở lại. Hiện tại, các nước rục rịch nhập khẩu gạo cho đợt 6 tháng cuối năm, tuy nhiên, số lượng chưa nhiều. Dự báo tình hình xuất khẩu gạo 6 tháng cuối năm sẽ không mấy ảm đạm.

Báo cáo của Cục Trồng trọt cũng cho biết, tới thời điểm hiện tại, cả nước đã gieo sạ được hơn 1,1 triệu ha trong tổng số 1,65 triệu ha lúa hè thu. Nếu thời tiết thuận lợi, sản lượng vụ hè thu và thu đông sẽ tăng, bù đắp lại phần sụt giảm trong vụ trước.

Vẫn loay hoay xây dựng thương hiệu

Dù đã được “bàn tới bàn lui” trong thời gian qua nhưng đến nay, việc xây dựng thương hiệu gạo Việt Nam vẫn “chưa có gì tiến triển”, như nhận định của nhiều doanh nghiệp. Tại cuộc họp giữa Bộ NNPTNT và các doanh nghiệp VFA tổ chức sáng 7.6, Thứ trưởng Trần Thanh Nam đã “chốt” rằng, Bộ và doanh nghiệp sẽ cùng thành lập Hội đồng quốc gia về xây dựng thương hiệu và cấp logo cho các sản phẩm gạo Việt Nam.

Khi được hỏi về vấn đề có nên xây dựng logo chung cho gạo Việt Nam xuất khẩu, ông Phạm Thái Bình – Giám đốc Công ty TNHH Trung An cho rằng, nên đề xuất các nhà thiết kế làm ngay. Qua đó, người tiêu dùng nhìn vào bao bì có thể nhận diện được các sản phẩm gạo Việt Nam.

Tuy nhiên, cũng theo ông Bình, xây dựng thương hiệu gạo Việt Nam không chỉ là logo mà phải là chất lượng để người tiêu dùng trong nước và thế giới tin tưởng. Khi chất lượng tốt thì nhãn hiệu, thương hiệu gạo mới phát huy được.

Còn ông Huỳnh Minh Huệ thì cho rằng, để xây dựng thương hiệu gạo trước hết phải chọn được dòng sản phẩm tốt, đáp ứng được 3 yếu tố: Chất lượng được thị trường chấp nhận, có khả năng sản xuất để đáp ứng nhu cầu thị trường và khả năng cạnh tranh. Tiếp sau đó mới tính tới chuyện xây dựng quy trình sản phẩm quốc gia. Doanh nghiệp nào muốn “treo” logo gạo Việt Nam thì phải đạt tiêu chuẩn đã ban hành.

Về vấn đề này, ông Ông Lê Văn Bảnh - Cục trưởng Cục Chế biến nông lâm thủy sản và nghề muối, cho biết đơn vị này đang xây dựng quy chuẩn kỹ thuât cho gạo trắng hạt dài và gạo thơm Việt Nam xuất khẩu. Dự báo đến cuối năm nay sẽ có bảng quy chuẩn đầy đủ.

Trong khi đó, Huỳnh Văn Thòn – Chủ tịch HĐQT tập đoàn Lộc Trời, thì cho rằng, song song với xuất khẩu, doanh nghiệp này chú trọng xây dựng thương hiệu cho các sản phẩm tiêu thụ tại thị trường nội địa. Về lâu dài, thị trường nội địa vẫn sẽ là chỗ dựa vững chải cho doanh nghiệp.

“Bây giờ có thể doanh nghiệp chưa thấy tầm quan trọng của thị trường trong nước nhưng với 90 triệu dân dùng gạo như thực phẩm chính hằng ngày, việc kết nối người tiêu dùng với người trồng lúa để cung cấp các sản phẩm tốt cho thị trường là rất cần thiết”, ông Thòn nhận định.

Thứ trưởng Bộ NNPTNT cho rằng, sau cuộc họp này, Bộ NNPTNT sẽ chọn một số doanh nghiệp chủ chốt để tham gia dự án xây dựng thương hiệu gạo Việt Nam xuất khẩu. Đồng thời, sẽ sớm tổ chức thi vẽ logo cũng như xây dựng quy chế công nhận, cấp và sử dụng logo nhận diện sản phẩm gạo Việt Nam.