1.000 tỷ đồng chưa được hoàn thuế VAT, doanh nghiệp ngành gỗ kiển nghị khẩn 2 Bộ

Hoàn thuế VAT, Tổng cục Thuế yêu cầu những gì?

Trong văn bản kiến nghị gửi Bộ Nông nghiệp và PTNT, Bộ Tài chính về việc tháo gỡ khó khăn đối với việc xác nhận nguồn gốc gỗ rừng trồng trong việc hoàn thuế VAT, Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam (VIFOREST) cho biết, theo hướng dẫn của Tổng cục Thuế trong việc hoàn thuế VAT thì gỗ và các mặt hàng gỗ được làm từ gỗ rừng trồng trong nước được coi là các mặt hàng có độ rủi ro cao về thuế. Từ đó, Tổng cục Thuế yêu cầu các cục thuế địa phương tăng cường kiểm tra, giám sát, phối hợp với cơ quan Công an, Hải quan, Chính quyền địa phương… trong việc xác minh nguồn gốc gỗ.

Do coi các mặt hàng gỗ có nguồn gốc từ gỗ rừng trồng là các mặt hàng rủi ro về thuế theo các văn bản của Tổng cục Thuế quy định nên chi cục thuế các địa phương kết hợp với chính quyền địa bàn của chủ rừng phải xác minh diện tích rừng trồng là bao nhiêu, có hợp pháp không, có tranh chấp không; người ký hợp đồng mua bán có đủ hành vi năng lực không; có đủ năng lực cung cấp hàng không; gỗ có đủ tuổi để khai thác không?”. 

"Khi các doanh nghiệp xuất khẩu nộp hồ sơ xin hoàn thuế, cơ quan quản lý thuế tại nhiều địa phương trả lại hồ sơ và yêu cầu doanh nghiệp phải xác nhận nguồn gốc gỗ nguyên liệu đầu vào trong các mặt hàng xuất khẩu", VIFOREST nêu một thực tế. 

Đáng chú ý, theo VIFOREST, các yêu cầu chi tiết của cơ quan thuế về việc xác minh nguồn gốc gỗ nguyên liệu hiện đang không nhất quán với các quy định có liên quan theo hướng dẫn của Bộ Nông nghiệp và PTNT. Cụ thể: Điều 20 của Thông tư số 27/2018/TT-BNNPTNT của Bộ Nông nghiệp và PTNT ban hành ngày 16/11/2018 về hồ sơ nguồn gốc lâm sản quy định các doanh nghiệp tham gia mua bán, vận chuyển gỗ rừng trồng trong nước cần có “Bảng chính bảng kê lâm sản do chủ lâm sản lập và bản sao hồ sơ nguồn gốc lâm sản do chủ lâm sản bán”.

Theo ông Đỗ Xuân Lập, Chủ tịch VIFOREST, việc kiểm tra, giám sát doanh nghiệp như hiện nay không những làm ách tắc các hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp mà còn tạo ra tâm lý lo lắng trong cộng đồng doanh nghiệp.

Đại diện một doanh nghiệp chế biến dăm gỗ, gỗ ghép thanh xuất khẩu ở Cụm công nghiệp Bình Nguyên, xã Bình Nguyên (Bình Sơn, Quảng Ngãi) cho biết, việc xác minh diện tích rừng trồng, có tranh chấp không,... theo yêu cầu của ngành thuế khiến doanh nghiệp lúng túng do đơn vị mua gỗ nguyên liệu từ các nguồn cung khác nhau bởi mỗi hộ dân chỉ có diện tích rừng nhỏ; trong khi để xác minh diện tích rừng trồng thì cần có sổ đỏ nhưng bà con sợ bị... lừa nên không dám đưa ra.

"Chúng tôi phải đề nghị các đầu mối cung ứng gỗ nguyên liệu làm giúp việc này nhưng cũng rất gian nan do phần lớn diện tích rừng của nông dân rất nhỏ, chúng tôi phải mua của nhiều nguồn mới đủ sản xuất", đại diện doanh nghiệp này nói.

Ách tắc hoàn thuế VAT, doanh nghiệp thêm khó khăn

Theo phản ánh của VIFOREST, từ đầu 2022 đến nay các doanh nghiệp xuất khẩu sử dụng nguồn gỗ rừng trồng, đặc biệt các doanh nghiệp có sử dụng lượng cung gỗ rừng trồng lớn, như doanh nghiệp dăm, ván bóc/ván ép, viên nén đang đối mặt với vô vàn khó khăn, đặc biệt trong khâu hoàn thuế giá trị gia tăng (VAT). 

Trong bối cảnh xuất khẩu các mặt hàng gỗ của Việt Nam vào các thị trường lớn như Hoa Kỳ, EU và Vương quốc Anh đang suy giảm 40-50%, dòng tiền đầu vào của các doanh nghiệp đang bị suy giảm nghiệm trọng, ách tắc trong khâu hoàn thuế VAT làm cho các doanh nghiệp đã khó khăn lại càng khốn đốn hơn. 

Theo ước tính, lượng thuế VAT các doanh nghiệp sử dụng gỗ rừng trồng chưa được hoàn tính đến nay đã lên tới con số trên dưới 1.000 tỷ đồng, với hàng trăm doanh nghiệp hiện chưa được hoàn thuế. 

Có doanh nghiệp có số tiền thuế chưa được hoàn lên tới 200 tỷ đồng, nhiều doanh nghiệp 40-50 tỷ đồng. Theo quy định hiện nay, thời gian hoàn thuế VAT cho doanh nghiệp là không quá 40 ngày kể từ khi cơ quan thuế tiếp nhận hồ sơ từ doanh nghiệp. 

Tuy nhiên thực tế cho thấy hầu hết các doanh nghiệp không được hoàn thuế từ tháng 4, tháng 5 năm 2022. Một số doanh nghiệp chưa được hoàn thuế từ tháng 1 năm 2022. Thời gian chậm hoàn thuế vượt xa so với quy định hiện hành. 

"Khó khăn trong khâu hoàn thuế hiện đã dẫn đến thực trạng một số doanh nghiệp phải dừng xuất khẩu; một số doanh nghiệp hoạt động cầm chừng. Nếu tình trạng khó khăn trong việc hoàn thuế VAT tiếp tục kéo dài trong tương lai, nhiều doanh nghiệp sẽ phải đóng cửa", VIFOREST thông tin.

Theo VIFOREST, thực tế chuỗi cung gỗ rừng trồng hiện nay cho thấy hầu hết các doanh nghiệp xuất khẩu sử dụng gỗ rừng trồng, đặc biệt là các doanh nghiệp tham gia sản xuất và xuất khẩu ván bóc/ván ép, doanh nghiệp dăm và viên nén phải thu mua gỗ nguyên liệu đầu vào từ nhiều nhóm đối tượng khác nhau, bao gồm hàng chục nghìn hộ tư thương, các hộ kinh doanh cá thể nhỏ lẻ… và từ nhiều địa phương khác nhau chứ không phải chỉ trong phạm vi của một tỉnh nào đó. 

Do vậy, việc xác minh nguồn gốc gỗ theo các quy định của Tổng cục Thuế mất rất nhiều thời gian. Trong nhiều trường hợp với chuỗi cung có nhiều khâu trung gian, việc xác minh chi tiết tới từng đơn vị chủ rừng là điều không thể thực hiện. 

Để giải quyết tình trạng ách tắc trong việc hoàn thuế VAT hiện nay, Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam đã có văn bản kiến nghị Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và Bộ Tài chính cần có sự thống nhất giữa 2 Bộ để hướng dẫn cụ thể cho các doanh nghiệp trong việc thực hiện các yêu cầu có liên quan tới việc xác định nguồn gốc gỗ và hồ sơ lâm sản trong quá trình hoàn thuế.

VIFOREST cũng kiến nghị hai Bộ chỉ đạo các cơ quan chức năng sớm nhất giải quyết việc hoàn thuế VAT đối với các doanh nghiệp đã có đầy đủ hồ sơ, tài liệu theo quy định nhưng hiện tại chưa được giải quyết.