15 năm tủ sách Khoa học và Khám phá: Kỳ vọng dịch được 100 đầu sách

Tại buổi giao lưu, các dịch giả đã chia sẻ nhiều câu chuyện trên con đường 15 năm gắn bó với tủ sách Khoa học và Khám phá. Cuốn sách đầu tiên đưa 3 dịch giả kết hợp với nhau cùng dịch chung, mở đầu cho tủ sách ra đời là cuốn "Thế giới lượng tử kỳ bí" của một học sinh "thần đồng" người Đức đang học lớp 11.

Dịch giả Phạm Văn Thiều chia sẻ: "Tiêu chí của chúng tôi là phổ biến kiến thức và truyền cảm hứng, đam mê cho bạn đọc yêu khoa học. Ban đầu giới hạn trong lĩnh vực vật lý, vật lý thiên văn và toán học rồi mở rộng dần sang các lĩnh vực khác như sinh học, công nghệ thông tin. 

Một yêu cầu quan trọng của Tủ sách là phải chọn các tác phẩm tinh hoa nổi tiếng thế giới do các nhà khoa học hàng đầu đang tham gia nghiên cứu ở tuyến trước. Họ không chỉ uyên bác về mặt khoa học mà còn phải có tài năng văn học, các tác phẩm của họ không chỉ sâu sắc, chính xác về mặt khoa học mà còn phải giàu chất văn học".

Từ cuốn sách đầu tiên này, trải qua chặng đường 15 năm gắn bó, các dịch giả đã cho ra đời 45 đầu sách là những tác phẩm khoa học thường thức nổi tiếng trên thế giới, cập nhật những phát kiến khoa học mới nhất, lật lại những vấn đề lịch sử, đào sâu vào cuộc đời của các nhà khoa học nổi tiếng hay lịch sử của những phát minh thay đổi thế giới.

Mỗi quyển sách đều là một công trình công phu từ khâu mua tác quyền, dịch thuật, biên tập, sản xuất, cho đến việc giới thiệu sách đến đông đảo bạn đọc. Đây là mảng sách khó nhưng mang lại giá trị tri thức cao, trong đó có nhiều quyển nhận được sự hưởng ứng của đông đảo bạn đọc và đã được tái bản nhiều lần.

Lúc mới bắt tay vào dịch, các dịch giả xác định đây là loại sách kén người đọc, làm sẽ lỗ nhưng vẫn quyết tâm. Thế nhưng thành quả mang lại đã vượt mong đợi của những người làm sách như cuốn "Lược sử thời gian" được tái bản 31 lần, cuốn "Vũ trụ trong vỏ hạt dẻ" tái bản 28 lần…

Dịch giả Vũ Công Lập chia sẻ: "Khi dịch sách khoa học, tôi "học" được rất nhiều từ các nhà khoa học về cách sống, cách suy nghĩ. Đặc biệt, khi dịch cuốn "Lược sử thời gian" của Stephen Hawking, tôi không chỉ ngưỡng mộ tài năng khoa học của ông, mà còn cảm phục cách sống, cách ứng xử của ông với cuộc đời. Mặc dù tàn tật nhưng ông không bao giờ đòi hỏi đặc quyền ưu tiên".

Gắn bó với tủ sách từ những ngày đầu thành lập, ba dịch giả luôn có ý định dần dần sẽ mở rộng sang các lĩnh vực khác như hóa học, trí tuệ nhân tạo (AI) hay vật lý trong y học, y sinh. Nhưng hiện có hai khó khăn lớn: Tìm được sách hay và người dịch.

"Chúng tôi hiện đã ở tuổi U80 rồi, lại ở trong nước, nên không theo dõi hết các sách phổ biến khoa học tinh hoa trên thế giới, nhất là hằng năm, số lượng loại sách này xuất bản khá lớn. Khó khăn thứ hai là người dịch. Mặc dù luôn cố gắng vận động một số nghiên cứu sinh ở nước ngoài và trong nước tham gia, nhưng rồi vì bận chuyên môn, sự nghiệp và cuộc sống mà số người này cứ ít dần. Hiện tại chủ yếu vẫn là chúng tôi. Đây là điều chúng tôi lo ngại nhất", ông Phạm Văn Thiều tâm tư.

Ước mong lớn nhất của các dịch giả là tủ sách sẽ có được 100 đầu sách khoa học trên nhiều lĩnh vực nên rất mong có sự tham gia và góp sức truyền lửa của các dịch giả trẻ, các nhà khoa học trẻ trên cả nước.