2 băng đảng ma túy lớn nhất Mexico ngày đêm bắn giết nhau

20 tấn ma túy bị thiêu hủy ở Manzanillo.

Đứng canh giữ hiện trường vụ xả súng, hai nhân viên cảnh sát xem xét các mẩu kính vụn và chiếc xe Mercedes Benz cáu cạnh chi chít lỗ đạn. “Đây là cuộc bắn nhau trả thù”, một nhân viên nói. “Hai băng đảng ở Mexico đang ngày càng cạnh tranh khốc liệt hơn”.

Khi hai cảnh sát trò chuyện, đám trẻ con gần đó vẫn thản nhiên đá bóng như chưa hề có chuyện gì xảy ra. Khách hàng vẫn ra vào cửa hàng tấp nập.

Trước đó đúng một giờ đồng hồ, nhóm người cầm súng đi trên những chiếc mô tô phân khối lớn nã đạn liên tục vào chiếc xe hơi màu đen đỗ ngoài một trung tâm y tế. May mắn là hai người trong xe sống sót.

Khu vực Manzanillo và vùng phụ cận ở bang Colima từng nổi tiếng với những bãi cát đen bóng, hang núi đá vôi và núi lửa từng hoạt động trước đó 100 năm. Từ năm 2015 trở lại đây, khu vực này có thêm danh hiệu mới: thủ phủ bắn giết của Mexico. Theo số liệu điều tra liên bang, Colima có 439 vụ giết người trong 9 tháng đầu năm 2016 trong khi số dân ở đây chỉ vỏn vẹn 700.000.

Chính quyền địa phương khẳng định các vụ bắn giết là do những kẻ bên ngoài thực hiện nhằm dàn xếp các vụ ẩu đả. Tuy nhiên, chuyên gia nghiên cứu về tội phạm ma túy khẳng định bạo lực tràn lan là một phần của sự mất kiểm soát với tình hình tội phạm có tổ chức ở Mexico. Mục tiêu của những băng đảng khét tiếng này là kiểm soát cảng Manzanillo, một trong những cảng lớn nhất ở Thái Bình Dương.

Sau 10 năm trấn áp bằng quân sự, các phi vụ buôn bán ma túy ở Mexico vẫn chưa có dấu hiệu dừng lại. Dù khiến nhiều tổ chức lao đao nhưng vẫn còn 2 nhóm mạnh nhất ngày đêm tranh nhau từng “miếng bánh” còn sót lại.

Băng Sinaloa và Jalisco New Generation, hay CJNG theo tiếng Tây Ban Nha hiện đang đánh nhau dữ dội nhất ở Colima. Băng đảng Sinaloa chính là “đứa con tinh thần” của trùm ma túy Chuột Chũi Joaquin Guzman đang bị giam giữ. Guzman được xem là trùm ma túy khét tiếng nhất thế giới hiện nay.

“Hầu hết các băng đảng ma túy ở Mexico đã suy yếu”, Mike Vigil, cựu nhân viên Phòng Trấn áp Ma túy Mexico, nói. Mike là một đặc vụ ngầm và hoạt động không biết mệt mỏi suốt 10 năm qua. “Hai băng duy nhất còn sót lại là CJNG và Sinaloa”.

Cảnh sát trông chừng ma túy ở thành phố Manzanillo sau một cuộc lục soát.

Băng SJNG đóng địa bàn ở bang Jalisco, nổi tiếng khắp Mexico vì khả năng vươn vòi bạch tuộc khắp nơi chỉ trong thời gian ngắn. Đây cũng là tổ chức rất manh động và máu lạnh. Chúng sẵn sàng đụng độ với cảnh sát hay các phe phái khác mà không hề e ngại.

Băng CJNG nổi lên từ năm 2010 sau cuộc tranh giành địa bàn với ông trùm Nacho Coronel từ băng Sinaloa. Nacho bị bắn chết sau đó. 6 năm qua, cảng Manzanillo trở thành nơi trung chuyển ma túy đá hàng đầu ở Mexico cho khu vực châu Á.

Năm 2015, trong khi trùm ma túy Guzman đang chạy trốn cảnh sát sau khi vượt ngục, băng Sinaloa quyết định chuyển hướng tới bang Colima. Băng này tuyên bố sự hiện diện ở khu vực Colima từ tháng 10.2015 với một bài hát và thông điệp Facebook gắn tiêu đề “Băng Sinaloa giờ đây đã tới Colima”. Sau đó, băng đảng này đưa ra một chiến dịch xã hội nhằm ngụy trang hành động đặt chân tới Colima.

Sau đó vài tháng, Guzman bị bắt lại và cuộc chiến phân chia quyền lực diễn ra rất ác liệt. Bang Colima cũng trở thành đấu trường cho những tổ chức tội phạm Mexico bắn giết lẫn nhau.

Căng thẳng giữa Sinaloa và CJNG lên đỉnh điểm trong mùa hè vừa qua khi một nhóm 6 người, trong đó có con trai Alfredo Guzman của trùm ma túy Chuột Chũi, bị bắt ở một nhà hàng ở bang Jalisco.

Chính quyền địa phương cáo buộc băng CJNG thực hiện vụ bắt cóc khi Guzman đang bị tống giam trong tù. Nhiều chuyên gia cho rằng còn quá sớm để khẳng định băng Sinaloa yếu thế khi trùm ma túy Guzman bị bắt giữ.

“Băng CJNG chiếm được địa bàn nhưng chỉ là vùng phụ cận chứ chưa vào tới lãnh địa của Sinaloa”, phóng viên điều tra Miguel Angel Vega, nói.

Vega nói rằng băng Sinaloa xây dựng căn cứ vững chãi ở vùng núi non hiểm trở Sierra và thậm chí mua chuộc cả bộ máy quyền lực địa phương. Sierra là nơi chúng sản xuất heroin, cần sa, ma túy đá. “Băng Sinaloa không chỉ có mỗi trùm ma túy Guzman”, Vega khẳng định.

Băng CJNG cũng thể hiện năng lực mua chuộc quan chức nhà nước của mình. Tháng 9 vừa qua, một đoạn ghi âm xuất hiện trong đó Nemesio Oseguera hay còn gọi là “El Mencho”, trùm cai quản băng CJNG, ra lệnh trực tiếp cho một cảnh sát trưởng biến chất.

Trùm ma túy Guzman bị bắt năm 1993.

El Mencho từng là cựu cảnh sát, coi bạo lực là con át chủ bài trong chiến lược hoạt động của băng CJNG. Năm 2011, băng này vứt 35 thi thể lên cầu dọc bờ biển Đại Tây Dương ở bang Veracruz.

Tháng 5.2015, khi chính quyền liên bang Mexico tấn công, truy quét băng CJNG thì lập tức tổ chức tội phạm này có hành động trả đũa ở bang Jalisco và vùng lân cận. Chúng chặn hàng chục tuyến đường, đánh cắp xe hơi và đốt phá ngân hàng, trạm xăng trong khu vực.

Cũng trong năm 2015, băng CJNG tấn công một nhóm cảnh sát, giết chết 15 sĩ quan và bắn rơi một máy bay quân sự. Đây là vụ việc đẫm máu nhất nhằm vào lực lượng hành pháp Mexico.

Băng CJNG được cho là thủ phạm trong nhiều vụ việc tấn công thời gian qua ở bang Jalisco. Mới đây nhất, 6 người bị giết và chặt đầu rồi vứt ra vệ đường. Băng này cũng từng giết hại một quan chức ngành du lịch và một nghị sĩ địa phương.

Công tố viên bang Colima, Felipe Munoz Vazquez trả lời báo địa phương hồi tháng 8 rằng 90% các vụ giết người liên quan tới tội phạm có tổ chức. Dù tỉ lệ tội phạm giết người gia tăng nhưng người dân có vẻ rất bình thản.

“Người dân không sợ sệt chút nào”, Miguel Angel Vargas, giám đốc đài phát thanh Angel Guardian, nói. Ông cho rằng người dân ở thành phố Colima lo sợ về các vấn đề kinh tế, tham nhũng hơn cả tội phạm giết người.

Chính quyền khu vực cảng Manzanillo khẳng định thành phố vẫn an toàn dù tổ chức Animal Politico khẳng định đây là nơi bạo lực thứ 3 ở Mexico. Số liệu cho thấy cứ 100.000 dân thì có 103 vụ giết người.

“Cho tới giờ chúng tôi vẫn chưa thấy dấu hiệu dân thường tham gia vào các vụ bắn giết”, cảnh sát trưởng Miguel Garcia, nói. Nhiều nhà báo địa phương cho rằng bạo lực nảy sinh vì thiếu một người đứng đầu trấn áp mạnh tay các tuyến đường vận chuyển ma túy. Số khác cho rằng xung đột của hai băng đảng ma túy Sinaloa và CJNG khiến tình hình thêm tồi tệ.

“Đó là cuộc chiến mang tính địa phương”, một phóng viên lâu năm nói. Ông xin giấu tên vì lí do an toàn. “Băng CJNG bán ma túy đá trong khi Sinaloa tập trung vào cocanie”. Dù vậy, nhiều người dân tin rằng cách giải quyết không thể dựa vào bạo lực mà phải giải quyết từ bộ máy chính trị.

Một số người cho rằng các băng đảng ma túy sẽ vẫn hoạt động chừng nào nhận được sự trợ giúp từ bộ máy hành pháp. Họ nhận ra khi chính quyền địa phương thay nhân sự cấp cao, băng Sinaloa lập tức xuất hiện.