9 dự án nhà ở xã hội của TP.HCM nằm "đắp chiếu" sau khi khởi công

9 dự án nhà ở xã hội vẫn bất động

Tại phiên họp tình hình kinh tế - xã hội quý 1 triển khai nhiệm vụ giải pháp quý 2 do UBND TP.HCM tổ chức ngày 1/4 vừa qua, ông Trần Hoàng Quân - Giám đốc Sở Xây dựng TP.HCM cho biết các dự án nhà ở xã hội của TP.HCM đang gặp nhiều khó khăn.

Theo ông Quân, trong các chương trình, đề án theo Nghị quyết Đảng bộ TP.HCM nhiệm kỳ 2020 - 2025 khả năng có một số chương trình khó đạt chỉ tiêu đề ra, gồm: công viên cây xanh, chiếu sáng, chống ngập và nhà ở.

Về nguyên nhân, trong khi các dự án về cây xanh, chiếu sáng, chống ngập do thiếu vốn thì dự án nhà ở vướng các chính sách liên quan các luật nhà ở, đất đai, tài sản công. Các chương trình cây xanh, chiếu sáng, chống ngập cần hơn 4.000 tỷ đồng nhưng ngân sách thành phố chưa thể bố trí, còn xã hội hóa thì Trung ương chưa có hướng dẫn cụ thể.

Đáng chú ý, Giám đốc Sở Xây dựng TP.HCM lo ngại nhất là chương trình phát triển nhà ở, bởi lẽ TP.HCM đặt mục tiêu đưa 50 triệu m2 sàn vào sử dụng trong nhiệm kỳ nhưng 2 năm đầu chỉ có 13,5 triệu m2.

Trong 3 năm còn lại, mỗi năm thành phố cần 12,5 triệu m2 sàn nhưng quý 1 chỉ đạt khoảng 1 triệu m2 được cung ứng cho thị trường. Đặc biệt, TP.HCM đặt mục tiêu có khoảng 35.000 nhà ở xã hội và nhà lưu trú công nhân nhưng chỉ mới có 1 dự án hoàn thành với 260 căn.

Trong 18 dự án nhà ở xã hội đăng ký, có 9 dự án khởi công, động thổ nhưng đều vướng chính sách liên quan các luật nhà ở, đất đai, tài sản công.

Ông Quân cho biết đang tham mưu UBND TP.HCM phân nhóm dự án và xác định trách nhiệm tháo gỡ của từng sở, ngành. Cụ thể, lĩnh vực đầu tư có 25 khu đất, lĩnh vực tài chính có 12 khu đất, lĩnh vực xây dựng có 11 khu đất, lĩnh vực đất đai có 4 khu đất, giải phóng mặt bằng có 5 khu đất. Giám đốc Sở Xây dựng nhận định nếu giải quyết được trên 60 dự án thì sản phẩm đưa ra thị trường trong quý 2 và các tháng cuối năm 2023 sẽ có chuyển động. 

Khởi công nhà ở xã hội để... lấy ngày

Theo các chuyên gia, hầu hết các dự án nhà ở xã hội khởi công xong để đó là do pháp lý chưa hoàn chỉnh, chủ yếu chủ đầu tư khởi công để lấy ngày, sau đó sẽ hoàn thiện thủ tục để thi công.

Đơn cử, cuối tháng 4/2022, Sở Xây dựng TP.HCM phối hợp với Tập đoàn Nam Long tổ chức lễ động thổ dự án nhà ở xã hội tại Khu dân cư Nguyên Sơn (huyện Bình Chánh). Công trình được triển khai trên khu đất rộng gần 3.700 m2 với quy mô 242 căn theo chính sách thuê, mua. Phía chủ đầu tư cam kết dự án sẽ được triển khai đúng tiến độ, đảm bảo nhu cầu người thu nhập thấp. Song đến nay, khu vực triển khai dự án vẫn im lìm, cỏ dại bao phủ đầy mặt bằng dự án.

Một dự án khác là nhà ở xã hội MR1 thuộc Khu dân cư Tân Thuận Tây (quận 7) cũng trong tình trạng "đắp chiếu". Ngày 30/8/2022, dự án này được Sở Xây dựng TP.HCM phối hợp cùng Công ty cổ phần Đầu tư xây dựng Xuân Mai Sài Gòn làm lễ động thổ trên khu đất rộng 7.000 m2, cung cấp 712 căn hộ cho 1.400 người lao động có thu nhập trung bình với đầy đủ tiện ích. Nhưng động thổ xong thì dự án không triển khai gì thêm.

Ngoài ra, dự án số 23 đường Lý Tự Trọng (quận 1, đối diện Bệnh viện Nhi Đồng 1) vẫn không có dấu hiệu xây dựng. Nhìn từ bên ngoài, người dân khó lòng nhận thấy đây là một công trình dự án nhà ở. Hay, dự án nhà ở xã hội số 350 đường Hoàng Văn Thụ (quận Tân Bình) cũng quây tôn kín mít, im lìm không động tĩnh.

Ông Lê Hữu Nghĩa - Giám đốc Công ty TNHH Xây dựng - Thương mại Lê Thành cho biết, hầu hết các dự án khởi công xong để đó là do pháp lý chưa hoàn chỉnh, chủ yếu là "khởi công để lấy ngày", sau đó sẽ hoàn thiện thủ tục để thi công.

Theo ông Nghĩa, từ đầu năm 2022 đến nay, chính quyền TP.HCM đã tạo điều kiện để dự án có thể triển khai, song trên thực tế vẫn còn vướng ở một số sở, ngành.

Cụ thể, theo hướng dẫn mới nhất của thành phố thì thủ tục đầu tư dự án nhà ở xã hội có ba bước. Sau khi thực hiện bước một là đánh giá sơ bộ điều kiện cơ bản như phù hợp quy hoạch, pháp lý đất đai, Sở Kế hoạch và Đầu tư thực hiện bước hai là tham mưu UBND Thành phố chấp thuận chủ trương đầu tư.

Tuy nhiên, sở này cho rằng, chủ trương đầu tư được chấp thuận trước khi điều chỉnh quy hoạch phân khu tỷ lệ 1/2.000 là không phù hợp với Luật Đầu tư. Vì vậy, các dự án bị tắc ở đây nên không thể làm tiếp bước ba là lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500.

Chưa kể, vấn đề chi phí cũng là một rào cản lớn đối với các chủ đầu tư. Làm nhà ở xã hội chỉ lãi 10%, nhưng thời gian làm mất khoảng 5 năm, như vậy mỗi năm lợi nhuận chỉ có 2%. Con số lợi nhuận này thua xa tiền gửi tiết kiệm ở ngân hàng.