Ẩm thực Tà Xùa: Gà đen nướng, lợn quay, cháo mắc nhung hấp dẫn du khách

Hàng năm cứ đến tháng 10 đến tháng 4 năm sau, các phượt thủ, dân đam mê xê dịch lại lên đường leo đỉnh núi Tà Xùa để săn mây.

Tà Xùa, nơi trước kia vốn chỉ nổi tiếng với chè shan tuyết cổ thụ và quả sơn tra nay đã trở nên gần gũi và thân thuộc hơn với các bạn trẻ yêu du lịch. Nếu như trước đây, giao thông chưa thuận lợi thì mây mù là một trở ngại lớn với bà con dân bản bởi việc di chuyển trong từng lớp mây mù dày đặc khá khó khăn, tuy nhiên ở thời điểm hiện tại thì mây lại là một trong những điểm đặc biệt để có thể biến du lịch Tà Xùa thành một trong những điểm nhấn của Sơn La khi rất nhiều bạn trẻ phượt Tà Xùa chỉ để bắt được những khoảnh khắc của mây.

Tà Xùa là một xã vùng cao (thuộc huyện Bắc Yên) nơi giáp ranh của hai huyện Trạm Tấu (Yên Bái) và Bắc Yên (Sơn La). Đỉnh núi Tà Xùa (21.433772, 104.303878) được dân đam mê trekking cho rằng đây là đỉnh thấp nhất trong 10 đỉnh núi cao nhất Việt Nam.

Thời điểm thích hợp để săn mây vào khoảng từ tháng 10 đến tháng 4 hàng năm, tuy nhiên còn khá nhiều yếu tố khác mà du khách cần phải quan tâm như mới mưa phùn, nền nhiệt độ thấp ban đêm và cao ban ngày, ban ngày cần có nắng thì mây mới đẹp.

Để đến được Tà Xùa có khá nhiều phương tiên di chuyển như ô tô khách, ô tô cá nhân và xe máy. Và lưu trú tại Tà Xùa thì du khách có thể chọn ở các homestay của người dân bản địa.

Một trong những điều thú vị để có chuyến hành trình tuyệt vời, nạp đầy năng lượng khi leo đỉnh núi Tà Xùa là các món ăn, ẩm thực tại nơi đây.

Tà Xùa là vùng núi nên các món về rừng được coi là đặc sản cực kỳ ngon. Dưới đây là những món ăn ngon hết nấc mà du khách nên lựa chọn khi đến Tà Xùa.

Ẩm thực Tà Xùa: Lẩu gà, bò

Ở trên vùng cao với không khí lạnh hơn dưới thung lũng hay đồng bằng, không khí loãng, hơi nước từ mây khiến nhiệt độ luôn giảm vài độ so với đồng bằng. Chính vì vậy, chọn một nồi lầu nóng hổi với rất nhiều rau rừng, thêm phần đạm là những chú gà ta "chạy đồi", thịt bò, trứng, ngô thì quả thực không gì ngon và hấp dẫn bằng.

Ẩm thực Tà Xùa: Gà đen nướng

Gà đen là giống gà bản địa có nguồn gen quý, có nguồn gốc từ các bản của của người Mông, là một trong những món ăn đặc sản, quý hiếm của vùng Tây Bắc. Gà đen là giống gà rất đặc trưng, toàn thân một màu đen, từ lông đến da chân. Gà khi làm sạch, da con gà cũng là màu đen.

Thịt gà có hàm lượng dinh dưỡng cao, thịt chắc, thơm ngon nên được rất nhiều người ưa chuộng. Món gà đen thường được nướng không hoặc nướng với mật ong.

Gà sau khi được làm sạch sẽ tẩm ướp gia vị, gà đen được phết bên ngoài một lớp mật ong rừng lấp lánh. Lớp mật ong phải vừa đủ, không quá nhiều khi nướng sẽ không bị cháy làm mất vị ngon của gà. Sau đó, bạn đem đi nướng với than hồng, sẽ có thành quả là một con gà nướng chín vàng thơm lừng và ngọt lịm; Thông thường, người đồng bào thường dùng gà đen nướng mật ong thường được ăn kèm với lá cây bạc hà thơm mát cay nhẹ và muối tiêu chanh mắc kén.

Khi ăn, vị ngon ngọt của mật ong, vị chua cay nhè nhẹ của muối tiêu canh mắc kén hòa cùng thịt gà đen săn chắc và hương thơm ngào ngạt sau khi nướng chắc chắn sẽ chinh phục mọi du khách.

Ẩm thực Tà Xùa: Lợn quay

Lợn quay cũng là một trong những món ăn ngon, đặc sản của Tà Xùa nói riêng và vùng Tây Bắc nói chung. Thịt lợn quay với miếng da bì giòn rụm, vàng óng màu nâu cánh rán, bên trong thịt mỡ và lạc trắng ngần, thơm nức. Cắn miếng thịt cảm nhận vị thịt ngọt, giòn, dai, một chút ngầy ngậy mà không ngấy tan trong miệng khiến du khách sẽ nhớ mãi không quên.

Để có món thịt lợn quay ngon, theo người dân bản địa, khâu chọn lợn rất quan trọng, sau khi chọn được con lợn ứng í, mổ và làm sạch thì sẽ nhồi lá mác mật tươi, quả mác mật, muối,… Cho gia vị vào bụng lợn, sau đó sẽ được khâu lại bằng chỉ, để lúc quay nước và gia vị không bị rơi ra ngoài. Lợn sẽ được quay nguyên con. Tạo màu cho lợn quay là một trong những bước quan trọng nhất. Để da có màu đẹp người quay thường phết mật ong và quay đều tay cho đến khi con lợn xuất hiện màu nâu cánh gián. Sau khi chuẩn bị xong, lợn được quay trên than hồng. Thời gian quay từ 2 đến 3 tiếng, tùy vào độ nóng của lửa và trọng lượng con lợn.

Ẩm thực Tà Xùa: Thịt bản xiên nướng

Món thịt bản xiên nướng cũng là một lựa chọn hoàn hảo, dễ ăn, ngon dành cho du khách khi đến với Tà Xùa. Những miếng thịt lợn thái to bản, nhiều mỡ được xiên lại thành que và nướng trực tiếp trên than hồng. Do lợn được nuôi ở vùng cao nên bao giờ ăn cũng ngọt, giòn và thơm hơn nhiều so với thịt xiên nướng du khách vẫn hay ăn khi ở thành phố.

Ẩm thực Tà Xùa: Măng trúc Háng Đồng

Khi tiết trời chuyển sang thu cũng là lúc những người dân vùng cao, xã Háng Đồng cùng nhau lên rừng hái măng trúc. Từ một món ăn dân dã hàng ngày của đồng bào dân tộc vùng cao, đến nay, măng trúc Háng Đồng đã trở thành đặc sản được nhiều người biết đến.

Ẩm thực Tà Xùa: Cháo mắc nhung

Cháo mắc nhung là món ăn đặc sản của Sơn La và được khá nhiều người ưa thích. Món cháo được chế biến từ một thứ quả màu xanh có tên gọi là mắc nhung hay có nơi gọi là cà đắng, có màu xanh, cùng họ với cà chua. Trái của nó chỉ nhỏ bằng hạt đu đủ, có vị đắng pha trộn với ngọt và cay. Cây mắc nhung mọc tự nhiên trên các nương rẫy hoặc vách đá dọc các bìa rừng, khi quả chín rụng xuống và phát triển thành cây non, mọc thành từng đám, leo quanh các thân cây, hoặc bò lan dưới mặt đất, càng chỗ đất ẩm gốc hoặc thân cây càng to, thì càng sai quả. Loại cây này rất phổ biến ở Sơn La.

Vào sau mỗi mùa gặt, quả mắc nhung gieo ở trên nương bắt đầu chín người dân nơi đây đi hái và mang về nấu cháo. Quả mắc nhung trở thành gia vị không thể thiếu khi nấu món cháo này.

Theo người dân ở đây, để có một món cháo mắc nhung ngon người ta phải dùng loại gạo tẻ thơm, hoặc tấm gạo càng ngon. Sau đó dùng thịt xương sườn lợn băm nhỏ đem nấu nhuyễn với cháo tấm.

Khi cháo chín tới thì đem cho quả mắc nhung vào. Sau đó cho một ít gừng đập nhỏ, ớt nướng, xả và rồi khuấy đều. Để khoảng vài phút, sau đó bắc ra là có ngay một nồi cháo mắc nhung ngon tuyệt, đặc sánh.

Mùi cháo thơm nồng hấp dẫn, cùng với vị ngăm ngăm đắng của quả mắc nhung khiến người ăn nao lòng. Món ăn thật sự mang hương vị đặc trưng, riêng có của người dân vùng núi Tây Bắc.

Bên cạnh những món ăn ngon đã kể trên thì đến Tà Xùa du khách có thể thưởng thức những món như Pa Pỉnh Tộp (cá nướng), cá suối rán, Nậm Pịa, bánh dày, cơm lam, thịt trâu gác bếp…