AMM-53: Thúc đẩy sớm mở cửa trở lại giữa các nước ASEAN

Chiều 12/9, từ Hà Nội, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Bình Minh đã tiến hành cuộc họp báo chung trực tuyến với Tổng thư ký ASEAN Jim Jock Hoi từ Jakarta (Indonesia), kết thúc tuần lễ AMM-53.

Quỹ ASEAN Ứng phó Covid-19 đi vào hoạt động

Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh cho biết: Nhận thức về các tác động nghiêm trọng của dịch Covid-19 đối với khu vực, các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì đoàn kết, thống nhất, cách tiếp cận tổng thể của cả Cộng đồng ASEAN trong kiểm soát lây nhiễm và giảm thiểu tác động của dịch, giữ vững đà hợp tác liên kết, xây dựng Cộng đồng ASEAN.

Các Bộ trưởng hoan nghênh những đóng góp ban của các nước cho Quỹ ASEAN Ứng phó Covid-19 và nhất trí chỉnh sửa các quy định của Quỹ để tạo thuận lợi cho đóng góp từ các nước Đối tác cho Quỹ.

"Quỹ đã đi vào hoạt động với nguồn đóng góp cua các nước ASEAN và các nước đối tác. Số tiền vẫn còn khiêm tốn, hiện giờ mới là hơn 4 triệu USD. ASEAN mong muốn quỹ này càng nhiều càng tốt và mong đợi đóng góp của các đối tác. Đến nay  đã có cam kết của một số đối tác đóng góp vào Quỹ"- Phó Thủ tướng cho biết.

Các bộ trưởng hoan nghênh việc sớm thành lập và đưa vào vận hành Kho dự phòng vật tư y tế khẩn cấp của khu vực; triển khai xây dựng Quy trình ứng phó chung của ASEAN đối với các tình huống y tế công cộng khẩn cấp; đảm bảo quyền tiếp cận công bằng, rộng rãi của người dân với vaccine phòng chống Covid-19… Với sự hỗ trợ của các Đối tác, ASEAN sẽ sớm thành lập Trung tâm khu vực về Ứng phó dịch bệnh và các Tình huống y tế công cộng khẩn cấp.

Mở cửa trở lại các nước ASEAN

Các Bộ trưởng nhấn mạnh, song song với các nỗ lực kiểm soát dịch bệnh, cần tập trung hỗ trợ người dân, doanh nghiệp khắc phục hậu quả kinh tế-xã hội của Covid-19 và từng bước thúc đẩy phục hồi. Các hội nghị đã thông qua Tài liệu khái niệm và các thành tố chính của Khung phục hồi tổng thể ASEAN, giao Ban thư ký ASEAN phối hợp với các cơ quan chuyên ngành trên 3 trụ cột khẩn trương xây dựng dự thảo đầu tiên của Khung phục hồi để kịp hoàn tất, báo cáo kết quả lên Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 37.

Chia sẻ thêm về kế hoạch phục hồi tổng thể, Tổng thư ký ASEAN Jim Lock Hoi cho biết:  "Việc phục hồi sẽ chú trọng nhóm dân cư dễ bị tổn thương nhất. Các bộ trưởng nhìn nhận rằng tác động Covid-19 là lâu dài, khung phục hồi tổng thể sẽ đưa ASEAN trải qua 3 giai đoạn: 

Giai đoạn một tập trung vào mở cửa lại với vác biện pháp ngắn hạn và trung hạn, tăng cường hợp tác kết nối chuỗi  cung và tạo điều kiện hành lang đi lại thông thoáng của ASEAN trong giai đoạn mở lại này để hoạt động kinh tế không bị gián đoạn trong khi đảm bảo các điều kiện an toàn về y tế.

Giai đoạn 2 gồm các khuyến nghị trung hạn về phục hồi.

Giai đoạn 3 sẽ cố gắng đạt được các biện pháp tăng khả năng chống chọi dài hạn".

Ông Jim Lock Hoi nhấn mạnh: ASEAN sẽ tăng cường hệ thống y tế, an ninh con người, tối đa hóa tiềm năng thương mại nội khối và liên kết kinh tế, đẩy nhanh chuyển đổi số, hướng tới tương lai bền vững tự cường hơn.

Việc phục hồi không thể dựa vào một lĩnh vực, một quốc gia. ASEAN sẽ tham vấn các bên liên quan từ y tế, du lịch, vận tải, nông nghiệp và sẽ  phối hơp đối tác bên ngoài để triển khai khung này.

ASEAN không muốn bị kẹt giữa cạnh tranh nước lớn

Tại hội nghị, các bộ trưởng khẳng định quyết tâm duy trì khu vực Đông Nam Á hòa bình, an ninh, trung lập và ổn định, củng cố đoàn kết, tự cường, phát huy vai trò trung tâm của ASEAN, tăng cường xây dựng lòng tin, đề cao tinh thần thượng tôn pháp luật như tinh thần Tuyên bố của các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN nhân dịp kỷ niệm 53 năm thành lập ASEAN ngày 8/8/2020 vừa qua.

Các Bộ trưởng cũng trao đổi về các biện pháp tăng cường quan hệ đối tác của ASEAN vì hoà bình và phát triển bền vững. Các Đối tác tiếp tục bày tỏ  coi trọng ASEAN, ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN trong định hình cấu trúc khu vực rộng mở, minh bạch, bao trùm và dựa trên luật lệ. ASEAN và các Đối tác nhất trí phối hợp tăng cường vai trò và hiệu quả các diễn đàn do ASEAN chủ trì, trong đó có Cấp cao Đông Á (EAS) nhân kỷ niệm 15 năm thành lập, Diễn đàn Khu vực ASEAN (ARF), Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN mở rộng (ADMM+) nhân 10 năm thành lập.

Các Bộ trưởng ASEAN và các Đối tác tái khẳng định cam kết ủng hộ hợp tác đa phương và khuôn khổ quan hệ giữa các quốc gia dựa trên nền tảng các nguyên tắc của luật pháp quốc tế.

ASEAN  nhất trí trao quy chế Đối tác phát triển cho Pháp và Italia, chấp thuận Colombia và Cuba tham gia Hiệp ước Thân thiện và Hợp tác ở Đông Nam Á (TAC). Các hội nghị cũng đề ra các biện pháp tăng cường sự đóng góp của ASEAN trên các vấn đề toàn cầu, qua đó nâng cao vai trò và tiếng nói của ASEAN trong khu vực và trên thế giới.

Liên quan đến cuộc cạnh tranh giữa các nước lớn đang diễn ra gay gắt, Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh khẳng định: "Các nước ASEAN không muốn bị kẹt giữa cạnh tranh giữa các nước, tác động tới hòa bình ổn định của khu vực. Điều đó đã được trao đổi tại các hội nghị".

Về Biển Đông, lập trường nguyên tắc của ASEAN nhấn mạnh tầm quan trọng và lợi ích của hoà bình, ổn định, an ninh, an toàn, tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông, là lợi ích chung của tất cả các quốc gia, được các nước Đối tác tiếp tục ủng hộ.

Các Bộ trưởng khẳng định cần tiếp tục thúc đẩy đối thoại và tăng cường xây dựng lòng tin, kiềm chế không có hoạt động làm gia tăng căng thẳng và phức tạp tình hình, không quân sự hoá, không sử dụng và đe doạ sử dụng vũ lực, giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hoà bình trên cơ sở luật pháp quốc tế, trong đó có UNCLOS 1982. Các Bộ trưởng cũng bày tỏ mong muốn Tuyên bố ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) được thực hiện đầy đủ và hiệu quả, và kêu gọi sớm hoàn tất xây dựng Bộ Quy tắc Ứng xử tại Biển Đông (COC) hiệu quả, phù hợp với luật pháp quốc tế.

"Tôi thấy các nước đều là thành viên của UNCLOS, trong đó có Trung Quốc, Việt Nam và ASEAN. Việc tuân thủ là điều đương nhiên của mọi thành viên UNCLOS" – Phó Thủ tướng nhấn mạnh.

Quyết tâm tổ chức Hội nghị cấp cao 37 trực tiếp

 Tại các Hội nghị lần này, các Bộ trưởng đã xem xét và thông qua 42 văn kiện, nhiều nhất từ trước tới nay. Các nước cũng nhất trí với nhiều đề xuất của Việt Nam , trong đó Việt Nam tại Hội nghị lần này đã đưa ra 10 sáng kiến và đã được thông qua.

"Thành công của Hội nghị AMM-53 và các Hội nghị liên quan diễn ra trong thời điểm đại dịch COVID-19 vẫn đang diễn biến phức tạp đã thể hiện sự ứng phó, thích ứng với tình hình cũng như  sự đoàn kết, thống nhất và quyết tâm mạnh mẽ của các nước ASEAN," – Phó Thủ tướng nói.  "AMM-53 chậm hơn so với dự định đầu tháng 8, nhưng diễn ra suôn sẻ".

Tổng thư ký ASEAN Jim Jock Hoi đánh giá công tác chuẩn bị hội nghị của Việt Nam "tốt, đầy đủ, chuyên nghiệp". Ông nói thêm: "Hội nghị có số lượng văn kiện lớn nhất được thông qua, thể hiện hiệu quả của các  cuộc thảo luận. Dù phải gặp trực tuyến nhưng điều đó không ngăn cản chúng ta tạo ra môi trường cởi mở và đưa ra kết quả hiệu quả nhất. Tôi chúc mừng Việt Nam trong nỗ lực này".

Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh hy vọng các nước sẽ vượt qua Covid-19 và kiểm soát tốt tình hình.  Phó Thủ tướng cho biết: "Việt Nam đang tích cực chuẩn bị Hội nghị cấp cao ASEAN 37 theo hình thức trực tiếp. Đó là quyết tâm của chủ nhà và mong các nước ASEAN ủng hộ quyết tâm của chủ nhà.