Ẩn số che phủ cuộc phản công của Ukraine

Ukraine đang "ở một vị trí thuận lợi" cho một cuộc phản công chống lại quân đội Nga.

 Trong một chuyến đi tới Slovyansk, thị trấn ở miền đông Ukraine, nhà quan sát Christopher Miller của hãng tin FT đã thấy nơi đây không còn mấy dân thường ở lại, chỉ có binh lính đang nhộn nhịp với những hoạt động của họ. Đó là một dấu hiệu khác cho thấy một cuộc phản công mùa xuân/hè của Ukraine sắp xảy ra mà Kiev hy vọng sẽ giành lại các vùng lãnh thổ bị Nga chiếm đóng ở phía đông và phía nam của đất nước.

Đáng chú ý là có rất ít thông tin về các kế hoạch và sự chuẩn bị quân sự của Kiev, mặc dù các hồ sơ bí mật của Lầu Năm Góc bị rò rỉ đã úp mở về cuộc chiến Ukraine đã xuất hiện vào đầu năm nay trên trang web trò chơi Discord. 

Oleksiy Danilov, người đứng đầu hội đồng an ninh Ukraine, cho biết không quá năm người biết kế hoạch phản công là gì. Ngay cả các quan chức Mỹ dường như cũng ở chỉ mù mờ. Bí mật thông tin về quân đội của Ukraine là khá đáng nể, nhưng kỳ vọng về kết quả lại là một vấn đề khác.

Ngoại trưởng Ukraine Dmytro Kuleba đã nói vào tháng trước rằng đưa tin  về cuộc phản công vào mùa xuân này là một thời điểm quyết định và nguy hiểm đối với Ukraine, bởi vì nếu chùn bước, phương Tây sẽ có cớ để đẩy Kiev vào một thỏa hiệp với Moscow.

"Chúng ta phải bằng mọi cách chống lại nhận thức coi phản công là trận quyết định của chiến tranh," ông nói và nói thêm rằng tất cả các cuộc chiến đều là một loạt trận đánh. Các quan chức Ukraine khác mà chúng tôi đã nói chuyện thẳng thắn hơn về tầm quan trọng của việc giành lại thế thượng phong trên chiến trường vào mùa hè này để duy trì sự hỗ trợ của phương Tây đối với nỗ lực chiến tranh của Ukraine. Bản chất tĩnh của tiền tuyến kể từ cuộc tấn công mùa đông thất bại của Nga chắc chắn đã củng cố những dự đoán rằng cuộc chiến đang hướng tới một số loại xung đột nóng lạnh",  Jack Reed, đảng viên Đảng Dân chủ, Chủ tịch Ủy ban Quân vụ Thượng viện, nói với tờ Wall Street Journal , đồng thời nói thêm rằng sẽ khó đưa ra lập luận chính trị với công chúng Mỹ về việc duy trì hỗ trợ quân sự cho Ukraine nếu cuộc chiến dường như "đi vào bế tắc vô tận".

Một điều chúng tôi đã biết được từ vụ rò rỉ tài liệu là kỳ vọng của Mỹ về cuộc phản công là khá thấp, với đánh giá tình báo là Ukraine sẽ chỉ đạt được "những lợi ích lãnh thổ khiêm tốn" trong khi quân đội của họ đang phải chịu "sự thiếu hụt về thế hệ lực lượng và sự duy trì".

 Đánh giá đó đã được thực hiện vào tháng Hai. Kiev đã có vài tuần kể từ đó để huấn luyện và trang bị cho quân đội của mình cho cuộc phản công. Các quan chức phương Tây đã có vẻ tích cực hơn một chút trước công chúng trong những ngày gần đây. Tướng hàng đầu của NATO, Tướng Christopher Cavoli, nói với một ủy ban quốc hội Mỹ trong tuần này rằng Ukraine đã nhận 98% số xe tăng và xe chiến đấu bộ binh bọc thép mà các đồng minh đã hứa. 

 Tuy nhiên, không phải tất cả vũ khí cung cấp cho Ukraine đều hoạt động tốt. Không một chiếc nào trong số 20 khẩu pháo tự hành mà Ý cung cấp cho Ukraine hồi đầu năm nay đã sẵn sàng chiến đấu, một cố vấn của Bộ Quốc phòng Ukraine cho biết.

Kiev vẫn chưa thuyết phục được Mỹ cung cấp tên lửa dẫn đường chính xác tầm xa hoặc máy bay chiến đấu F-16 và đã có những lo ngại từ lâu về việc liệu họ có đủ đạn và nòng pháo hay không. Ukraine đang tập hợp 8 lữ đoàn tấn công mới kết hợp quân đội có kinh nghiệm và tình nguyện viên, được gọi là " lính tấn công" và một số lữ đoàn tân binh khác cho cuộc tấn công của họ. Chín trong số các lữ đoàn mới, thường có quân số 2.000-5.000 người, đang được quân đội phương Tây huấn luyện và trang bị. Nhưng chúng ta biết rất ít về khả năng thực sự của họ. 

 Mục tiêu của Ukraine là gì? 

Nhiều nhà phân tích Ukraine và phương Tây cho rằng đó là một đòn tấn công về phía nam qua tỉnh Zaporizhzhia đến tận Biển Azov, cắt đôi lực lượng Nga và cắt đứt cây cầu trên bộ giữa lãnh thổ Nga và Crimea. Đó sẽ là một đòn giáng mạnh đối với Tổng thống Vladimir Putin và là một nhiệm vụ to lớn đối với Kiev. Nhưng các lực lượng của Ukraine sẽ phải vượt qua các lực lượng Nga cố thủ trong các lớp phòng thủ kiên cố và sau đó tránh bị tràn ra ngoài và bị bao vây khi họ tiến về phía nam. 

Cuộc phản công dường như không có một trọng tâm duy nhất như vậy, đặc biệt là trong giai đoạn đầu. Các chỉ huy Ukraine có thể quyết định sẽ thu được nhiều lợi ích hơn nếu tấn công vào tỉnh Donetsk, nơi tập trung phần lớn các cuộc giao tranh mùa đông. Nhà sử học người Anh Lawrence Freedman luôn sắc sảo mô tả trong một bài đánh giá rằng: "Thay vì các cuộc tấn công trực diện thường có kết cục tồi tệ, chiến dịch này có thể tinh vi hơn, sử dụng các đầu dò cơ hội để tìm ra điểm yếu trong phòng tuyến của kẻ thù". Cũng sẽ có những đòn nhử và lừa bịp để khiến người Nga phải đoán già đoán non — giống như những báo cáo hào hứng trong tuần này về một "đầu tàu" của Ukraine ở tả ngạn sông Dnipro. Freedman nói: "Bởi vì chúng tôi không thể chắc chắn cuộc tấn công sẽ như thế nào nên chúng tôi có thể không biết khi nào nó bắt đầu. Nếu gọi thời điểm bắt đầu phản công là khó, thì việc đánh giá thành công của nó sẽ càng khó hơn. Điều gì sẽ xảy ra nếu nó không đến được Biển Azov? Việc chiếm lại các phần của Donbass có được coi là một chiến thắng không?".

 Michael Kofman trong podcast War on the Rocks cho biết: "Chúng ta có điều kiện sử dụng lợi ích lãnh thổ làm thước đo thành công đến mức chúng ta bỏ qua tác động của hành động tấn công đối với khả năng chiến đấu của quân đội . Lần giành được lãnh thổ đáng kể cuối cùng của Nga là vào tháng 7, khi nước này chiếm giữ các thị trấn lớn còn lại ở tỉnh Luhansk sau các cuộc giao tranh ác liệt. Những tổn thất to lớn mà Moscow gây ra đã tạo điều kiện cho cuộc phản công chớp nhoáng của Ukraine hai tháng sau đó, khi Kiev chọc thủng các tuyến phòng thủ mỏng manh của Nga để giải phóng hàng nghìn km2 tỉnh Kharkov chỉ trong vài ngày. Nhiều người ở phương Tây đã coi cuộc phản công mùa xuân/hè của Ukraine là tạo điều kiện cho một cuộc đàm phán có thể xảy ra giữa Kiev và Moscow. Hiện tại có vẻ sớm để nói về kết quả. Nhưng, dù bất cứ điều gì xảy ra, Ukraine sẽ cần cho thấy họ sẵn sàng chiến đấu.