An toàn thực phẩm cuối năm 2018: Siết chặt để “vượt rào”

Hàng rào kỹ thuật: Mềm nhưng khó vượt

Với việc Việt Nam tham gia ký kết rất nhiều hiệp định thương mại tự do (FTA) cả song phương và đa phương, những hàng rào về thuế quan hầu như được bãi bỏ. Trong bối cảnh này, vì nhiều lý do, có cả tham vọng bảo hộ sản phẩm trong nước, nhiều nước đã tăng cường lập hàng rào kỹ thuật, trong đó có yêu cầu về ngưỡng tồn dư tối đa (MRL) đối với nông sản xuất khẩu. Nếu không đáp ứng được các yêu cầu này, sẽ là một cản trở lớn cho nông sản Việt ra thị trường quốc tế.

Cần hướng đến sản xuất theo chuỗi để truy xuất được nguồn gốc, đảm bảo an toàn. Ảnh: T.L

Đơn cử như tại thị trường châu Âu, chỉ tính riêng trong năm 2017, có đến 90 trường hợp hàng hóa nông sản, thực phẩm Việt Nam xuất khẩu vào thị trường này bị cảnh báo hoặc trả hàng về do các vi phạm liên quan đến an toàn thực phẩm. Từ đầu năm đến nay đã có hơn 40 trường hợp bị cảnh báo và từ chối cho phép nhập khẩu. Việt Nam cũng nằm trong nhóm các nước có số trường hợp bị cảnh báo và trả hàng về từ châu Âu nhiều nhất.

Theo các chuyên gia, phần lớn các lô hàng bị trả về do vi phạm liên quan đến vượt ngưỡng hàm lượng tồn dư tối đa thuốc BVTV trong nông sản, thực phẩm (MRL). Trong đó, MRL (mg/kg) là hàm lượng tối đa của một tồn dư thuốc BVTV trong thực phẩm do Ủy ban Tiêu chuẩn thực phẩm Codex quốc tế (CXL) hoặc Cơ quan quản lý tại quốc gia (MRL) quy định.

Sản xuất vì người Việt

Theo ông Jeroen Pasman - Trưởng phòng Kinh doanh xuất khẩu Công ty The Fruit Republic, thách thức lớn nhất hiện nay của Việt Nam là nông dân sử dụng thuốc BVTV thế nào để đảm bảo tiêu chuẩn xuất khẩu.

“Việt Nam đã tham gia nhiều hiệp định thương mại tự do, đây là điều kiện tốt để tự do thông thương, trao đổi hàng hóa, tuy nhiên vẫn còn nhiều hàng rào kỹ thuật khác mà Việt Nam cần phải đàm phán để tháo gỡ, điển hình như chuối chưa xuất khẩu được sang Philippines, dừa chưa sang được Trung Quốc hay nhiều rau, quả chưa sang được Nhật Bản vì các quy chuẩn, hàng rào kỹ thuật” – ông Jeroen Pasman nói.

Cũng theo ông Jeroen, để đảm bảo các yêu cầu của từng thị trường nhập khẩu, The Fruit Republic đã đứng ra ký hợp đồng với các nông hộ nhỏ, cùng họ sản xuất trên đồng ruộng, hướng dẫn họ sử dụng đúng thuốc BVTV, quản lý chặt các dư lượng, liều lượng để đảm bảo yêu cầu của thị trường nhập khẩu.

Ông Nguyễn Xuân Hồng -nguyên Cục trưởng Cục BVTV, nông sản Việt Nam xuất khẩu đang phải chịu hai hàng rào kỹ thuật quan trọng nhất là an toàn thực phẩm và kiểm dịch động thực vật.

Riêng trong lĩnh vực an toàn thực phẩm, trong quá trình sản xuất, hầu hết các nước đều phải sử dụng hóa chất, thuốc BVTV, phân bón. Tuy nhiên, nếu đáp ứng được quy định về mức dư lượng tối đa cho phép thì vẫn đảm bảo xuất khẩu tốt.

Để đáp ứng tốt các yêu cầu của nước nhập khẩu, ngành chức năng cần có quy trình hướng dẫn từng nhóm nông dân một cách cụ thể, hỗ trợ họ sản xuất để đảm bảo chất lượng. Bên cạnh đó, cần tiếp tục đẩy mạnh lợi thế cạnh tranh của nông sản Việt, chứ không chỉ bó hẹp trong phạm vi 180 quốc gia và vùng lãnh thổ hiện nay. “Cần mở rộng hơn nữa xuất khẩu nhưng không được quên xây dựng nền sản xuất để an toàn, đảm bảo cung cấp lương thực, thực phẩm sạch, đủ dinh dưỡng cho chính người dân ” – ông Hee Tan nói.

Ông Vương Trường Giang-Trưởng phòng An toàn thực phẩm và Môi trường, Cục BVTV (Bộ NNPTNT) cũng cho biết, việc quản lý an toàn thực phẩm đang xây dựng theo chuỗi để đảm bảo truy xuất được nguồn gốc - một yêu cầu vô cùng quan trọng của các thị trường nhập khẩu.

Hàng năm, Cục BVTV nhận được nhiều cảnh báo của các nước có liên quan đến dư lượng thuốc BVTV trên rau quả. Cục đã phổ biến lại cho cơ sở xuất khẩu, để khắc phục, trong đó vấn đề đảm bảo truy xuất nguồn gốc phải được ưu tiên hàng đầu.