Bàn giải pháp mở rộng vùng chuyên canh lúa chất lượng cao vùng ĐBSCL

Theo Trung tâm Khuyến nông quốc gia, thực hiện Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phối hợp với các địa phương, tổ chức, doanh nghiệp triển khai 7 mô hình thí điểm tại 5 tỉnh, thành vùng Đồng bằng sông Cửu Long (Đồng Tháp, Kiên Giang, Cần Thơ, Sóc Trăng, Trà Vinh).

Theo kết quả tổng kết tại 5 tỉnh làm mô hình thí điểm cho thấy, năng suất vụ hè thu 2024 đạt từ 6,3-6,6 tấn/ha, cao hơn ngoài mô hình từ 0,2-0,7 tấn/ha. Năng suất vụ thu đông đạt từ 6,2 - 6,5 tấn/ha, cao hơn đối chứng ngoài mô hình từ 0-0,4 tấn/ha. Tổng chí phí đầu vào giảm 10-15% so với đối chứng; giảm 40-50% lượng giống gieo; giảm 3-4 lần phun thuốc bảo vệ thực vật; giảm khoảng 30-40% lượng nước tưới. Hiệu quả kinh tế tăng từ 2,3-7,6 triệu đồng/ha so với ngoài mô hình; Giảm phát thải khí nhà kính, trung bình 5,0 - 6,0 tấn CO2 tương đương/ha.

Phát biểu tại buổi tọa đàm, ông Lê Quốc Thanh - Giám đốc Trung tâm Khuyến nông quốc gia, cho biết: Để mở rộng diện tích thực hiện đề án đòi hỏi các địa phương tham gia cần thống nhất thực hiện đúng quy trình canh tác đã được các địa phương, nông dân áp dụng triển khai các mô hình thí điểm vừa qua và sự tham gia liên kết của doanh nghiệp, định hướng tiêu thụ lúa gạo.

Theo ông Thanh, liên kết giữa các bên liên quan thực hiện Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao có vai trò quan trọng đến việc đạt được các tiêu chí, nâng được giá trị, thương hiệu lúa gạo vùng Đồng bằng sông Cửu Long và cả nước. Vì vậy, thời gian tới cần hình thành được liên kết cụ thể giữa các bên liên quan trong tham gia thực hiện đề án; các địa phương cần chú trọng công tác đào tạo nâng cao năng lực, trình độ chuyên môn của đội ngũ cán bộ các tổ khuyến nông cộng đồng; đồng thời có chính sách hỗ trợ kinh phí phù hợp để họ an tâm công tác, gắn bó hỗ trợ nông dân canh tác hiệu quả cao nhất.

Ông Nguyễn Văn Nghĩa - Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Kiên Giang, cho biết, tỉnh có khoảng 395.000ha diện tích đất trồng lúa, chiếm 62% diện tích tự nhiên. Từ lâu, lúa là cây trồng chủ lực của tỉnh, sản lượng hàng năm trên 4,4 triệu tấn; riêng năm 2024 sản lượng lúa đạt khoảng 4,6 triệu tấn (chiếm gần 20% sản lượng lúa khu vực Đồng bằng sông Cửu Long).

Tuy nhiên, những năm gần đây tình hình thiên tai, biến đổi khí hậu, nước biển dâng, xâm nhập mặn diễn biến phức tạp, khó lường cùng với những tồn tại, hạn chế trong liên kết sản xuất nông nghiệp làm cho điệp khúc "được mùa, mất giá; được giá, mất mùa" xảy ra thường xuyên, đã trở thành gánh nặng của người dân và địa phương.

Thực hiện Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao, Kiên Giang triển khai 2 mô hình thí điểm trên 2 vùng sinh thái khác nhau, 1 mô hình tại huyện Tân Hiệp đã cho thu hoạch với kết quả đáng phấn khởi, năng suất mô hình sạ hàng + vùi phân đạt 5,43 tấn/ha, sạ cụm + vùi phân đạt 5,26 tấn/ha, sạ drone đạt 5,0 tấn/ha và đối chứng 4,89 tấn/ha, chênh lệch năng suất giữa trình diễn và đối chứng 340 kg/ha.

Chi phí điểm trình diễn giảm hơn 3,3 triệu đồng và lợi nhuận trên 25 triệu đồng/ha, tăng hơn so với đối chứng hơn 6 triệu đồng/ha và tăng 32% so với ngoài mô hình. Kết quả giảm phát thải tại mô hình thí điểm từ 7.56 đến 8.11 tấn CO2qđ/ha. Còn lại 01 mô hình 10 ha trên vùng đất Tôm lúa tại xã Đông Thạnh, huyện An Minh hiện lúa đang trong giai đoạn làm đòng, trổ bông, phát triển tốt.

Tỉnh Kiên Giang đặt mục tiêu phấn đấu đến năm 2025 triển khai thực hiện Đề án "Phát triển bền vững 1 triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao, phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng Đồng bằng sông Cửu Long đạt 100.000ha, đạt 200.000ha vào năm 2030, tỉnh phấn đấu thực hiện đạt sớm hơn 1 năm.

Là một trong những đơn vị phối hợp cùng Trung tâm Khuyến nông Quốc gia thực hiện các dự án, ông Hồ Thế Huy - Phó Giám đốc Maketing Công ty cổ phần phân bón Bình Điền cho biết, để mở rộng vùng chuyên canh lúa chất lượng cao, phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng Đồng bằng sông Cửu Long cần tăng cường hoạt động tổng kết, đánh giá việc triển khai nhân rộng mô hình canh tác tại các địa phương để đưa ra các giải pháp phù hợp; tăng cường sự chỉ đạo của Sở NNPTNT các tỉnh đối với các đơn vị trực thuộc trong việc triển khai các nội dung hoạt động tại địa phương; hệ thống khuyến nông, đặc biệt là khuyến nông cơ sở cần phát huy vai trò là lực lượng nòng cốt trong quá trình triển khai thực hiện Đề án...

Sáng cùng ngày, tại HTX Vinacam (Ấp Sơn An, xã Nam Thái Sơn, huyện Hòn Đất), các đại biểu đã tham quan thao diễn thực hành xuống giống vụ Đông Xuân 2024-2025.