Bất thường điểm thi vào lớp 10 Thái Bình năm 2024: Sai sót trong việc ghép phách có bị truy cứu hình sự?

"Sai sót trong việc ghép phách là rất nghiêm trọng"

Liên quan đến những sai sót trong kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 THPT công lập năm 2024-2025 ở tỉnh Thái Bình, ngày 20/8, Sở GDĐT tỉnh Thái Bình cho biết, kết quả thanh tra bước đầu xác định, đã xảy ra vi phạm khi không thực hiện đúng quy định trong quá trình thực hiện việc "Hồi phách bài thi tự luận".

Nguyên nhân của vi phạm là do Trưởng ban Thư ký và cá nhân có liên quan của Ban Thư ký không thực hiện đầy đủ trách nhiệm trong thực thi công vụ. Giám đốc Sở GDĐT Thái Bình, Trưởng Ban Chỉ đạo kỳ thi đã không kiểm tra, giám sát và không kịp thời báo cáo UBND tỉnh về sự cố bất thường tại kỳ thi.

Trước thông tin này, trao đổi với PV Dân Việt, TS.LS Đặng Văn Cường, Trưởng văn phòng luật sư Chính Pháp (Đoàn luật sư TP Hà Nội) cho rằng, đối với các kỳ thi lớn như kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 THPT thì pháp luật quy định rất cụ thể về quy trình thu bài, dọc phách, chấm bài, ghép phách, lên điểm và công bố điểm. 

"Các cán bộ tham gia vào kỳ thi này đều được tập huấn, được phổ biến quy chế và có sự giám sát chặt chẽ, kiểm tra chéo. Tuy nhiên không hiểu lý do gì mà địa phương này lại để xảy ra nhiều sai phạm, dẫn đến hàng ngàn bài thi có sai sót như vậy? Vụ việc này là rất nghiêm trọng, cơ quan chức năng cần phải làm rõ nguyên nhân, động cơ, trách nhiệm của các tổ chức cá nhân có liên quan, nếu có lỗi cố ý dẫn đến sai phạm hoặc thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng thì có thể xem xét xử lý hình sự, chứ không đơn giản chỉ là kỷ luật qua loa…", luật sư Cường nêu quan điểm.

Sau 20 ngày thực hiện thanh tra việc tổ chức kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 THPT năm học 2023 - 2024 theo chỉ đạo của UBND tỉnh Thái Bình, kết quả cho thấy có 2.997 bài thi bị lệch phách, làm sai điểm của 2.750 bài thi; có 49 bài thi sai sót trong quá trình ghi điểm và nhập điểm trong đó có 19 bài thi bị sai điểm so với bảng điểm đã công bố. Số bài thi tự luận bị sai điểm là 2.769 bài, trong đó có 1.368 bài thi có điểm cao hơn điểm đã công bố, 1.401 bài thi có điểm thấp hơn điểm đã công bố.

Tổng số thí sinh bị sai điểm xét tuyển là 1.589 thí sinh, trong đó 781 thí sinh có tổng điểm xét tuyển cao hơn tổng điểm xét tuyển đã công bố, 808 thí sinh có tổng điểm xét tuyển thấp hơn tổng điểm xét tuyển đã công bố.Đoàn thanh tra xác định, điểm chuẩn mới xét tuyển đợt 1 có sự thay đổi tại 4/12 lớp chuyên và 11/29 hội đồng tuyển sinh tại các trường THPT đại trà. 

Theo điểm chuẩn mới xét tuyển đợt 1 tại hội đồng tuyển sinh Trường THPT Chuyên Thái Bình có 15 thí sinh từ không trúng tuyển thành trúng tuyển, 15 thí sinh từ trúng tuyển thành không trúng tuyển. Theo điểm chuẩn mới xét tuyển đợt 1 tại các hội đồng tuyển sinh các trường THPT đại trà, có 237 thí sinh từ không trúng tuyển chuyển thành trúng tuyển, 243 thí sinh từ trúng tuyển thành không trúng tuyển. 

Bước đầu xác định Trưởng ban Chỉ đạo kỳ thi và Ban Thư ký đã không thực hiện đúng quy định trong quá trình thực hiện việc hồi phách bài thi tự luận tại kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 THPT năm học 2024 - 2025 dẫn đến công bố sai tổng điểm xét tuyển của 1.589 thí sinh, sai kết quả tuyển sinh của 510 thí sinh.

"Với nội dung kết luận thanh tra như vậy thì việc nhầm lẫn điểm thi vào lớp 10 phổ thông trung học ở Thái Bình là rất nghiêm trọng, gây hoang mang lo lắng cho nhiều phụ huynh, mặc dù sự việc đã được phát hiện kịp thời nhưng những nhầm nhầm lẫn sai sót này đã ảnh hưởng rất lớn đến uy tín của ngành giáo dục, cụ thể là của các cơ sở giáo dục để xảy ra sự việc nhầm lẫn, gây ra những chuyện dở khóc dở cười cho nhiều thí sinh", luật sư Cường nhấn mạnh. 

Luật sư Cường cũng phân tích, trước tiên cơ quan chức năng phát hiện ra những bất cập và kịp thời khắc phục, sở giáo dục và đào tạo xin lỗi phụ huynh và các học sinh là cần thiết, thể hiện sự cầu thị và để giảm thiểu đến mức thấp nhất những bất cập hệ lụy từ sự việc này. Việc tiếp theo là cơ quan chức năng sẽ làm rõ trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân có liên quan để xử lý theo quy định của pháp luật.

Sai sót trong việc ghép phách, lên điểm có bị truy cứu trách nhiệm hình sự?

Cũng theo luật sư, bên cạnh đó, sẽ làm rõ từng sai phạm, nguyên nhân sai phạm, đánh giá hậu quả đã gây ra để có hình thức xử lý phù hợp với quy định của pháp luật. Những hành vi nhầm lẫn, sai sót trong quá trình thực hiện việc ghép phách, lên điểm mà không có lỗi cố ý thì sẽ đánh giá hậu quả đã gây ra để xem xét xử lý kỷ luật hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự.

"Nếu vi phạm quy chế thi dẫn đến sai sót thì cán bộ tham gia kỳ thi này sẽ bị xử lý kỷ luật. Trong trường hợp vì thiếu trách nhiệm mà không thực hiện hoặc thực hiện không đúng chức trách nhiệm vụ được giao gây hậu quả được xác định là nghiêm trọng, thiệt hại tài sản từ 100.000.000 đồng trở lên thì còn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng theo quy định tại Điều 360 bộ luật hình sự. 

Nếu không xác định được thiệt hại về tài sản đến 100.000.000 đồng thì những người vi phạm với lỗi vô ý chỉ có thể bị xử lý kỷ luật theo quy định của pháp luật. Trường hợp cơ quan chức năng xác định trong các sai phạm của kỳ thi này có hành vi với lỗi cố ý, có cán bộ đã vì vụ lợi hoặc động cơ cá nhân mà làm trái công vụ dẫn đến sai lệch về điểm số thì sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ theo điều 356 bộ luật hình sự", luật sư cường nêu góc độ pháp lý.

Ngoài ra, trường hợp có hành vi chạy điểm, chạy trường bị phát hiện thì sẽ xử lý người vi phạm về hành vi đưa và nhận hối lộ theo điều 354 và điều 364 bộ luật hình sự. Nhầm lẫn sai sót trong kỳ thi này gây choáng váng cho nhiều phụ huynh và hoang mang cho nhiều người, sau khi có kết quả thanh tra thì có hàng trăm trường hợp từ đỗ thanh trượt và ngược lại… 

"Điều này sẽ gây ra tâm lý tiêu cực đối với các thí sinh. Đối với các thí sinh từ trượt thành đỗ thì ngoài niềm vui trúng tuyển vào nguyện vọng 1, cũng sẽ có những em ấm ức, thậm chí bức xúc vì nếu không kịp thời phát hiện thì mình đã bị trượt oan!!! Đối với các thí sinh đang có kết quả đỗ thành trượt thì cũng sẽ bị sốc tâm lý, không những các cháu rất buồn mà gia đình cũng sẽ hụt hẫng, trống rỗng vì niềm vui quá ngắn ngủi. 

Thay đổi đột ngột này có thể khiến các phụ huynh không kịp chuẩn bị phương án tiếp theo cho các con, thậm chí ở cái tuổi dậy thì, suy nghĩ chưa chín chắn nếu không làm tốt công tác tư tưởng thì có thể khiến các cháu nghĩ quẩn, trầm cảm, hậu quả sẽ là rất nghiêm trọng. Bởi vậy, căn cứ vào chức năng nhiệm vụ quyền hạn, căn cứ vào những công việc đã triển khai ở các điểm thi, hội đồng thi có sai sót, cơ quan chức năng sẽ chỉ rõ trách nhiệm của từng tổ chức, cá nhân, đặc biệt là trách nhiệm của người đứng đầu để có hình thức xử lý theo quy định của pháp luật", luật sư Cường thông tin.

Luật sư cũng cho rằng, nếu sai phạm là lỗi cố ý thì cần truy cứu trách nhiệm hình sự với người vi phạm, nếu sai phạm chỉ là nỗi vô ý thì sẽ tiến hành xử lý kỷ luật, có thể điều chuyển công tác, rút kinh nghiệm sâu sắc và tìm ra nguyên nhân để kịp thời khắc phục, sửa chữa, tránh những sai phạm tương tự có thể xảy ra. 

"Nhầm lẫn sai sót trong kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 phổ thông trung học ở Thái Bình theo nội dung kết luận thanh tra như vậy là rất nghiêm trọng, ảnh hưởng rất lớn đến uy tín của ngành giáo dục ở địa phương này cũng như uy tín chung của ngành giáo dục. 

Ngoài việc làm rõ những sai sót để kịp thời điều chỉnh thì cơ quan chức năng cũng sẽ làm rõ nguyên nhân của việc sai sót này, làm rõ trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân có liên quan để xử lý theo quy định của pháp luật", luật sư Cường đánh giá. 

Luật sư đưa ra lời khuyên, với các bậc phụ huynh và các học sinh có nội dung kết luận là bị nhầm lẫn sai sót về điểm thì cần hết sức bình tĩnh, kiểm tra lại kỹ kết quả và có phương án lựa chọn nguyện vọng phù hợp. 

Đặc biệt là các phụ huynh cần quan tâm hơn đến tâm lý cảm xúc của các con để tránh những suy nghĩ và hành động tiêu cực, ảnh hưởng đến sức khỏe, tinh thần của các con. Các cơ sở giáo dục cũng cần rút ra bài học kinh nghiệm, hoàn thiện quy trình, ứng dụng khoa học công nghệ, tập huấn kỹ lưỡng và lựa chọn các cán bộ có trách nhiệm, có năng lực để tránh những vụ việc tương tự có thể xảy ra.