Bí ẩn hài cốt của vị vua lập quốc và giấc mơ thống nhất Hàn - Triều

Trên bán đảo Triều Tiên bị chia cắt, huyền thoại Vua Dangun lập quốc cách đây 4.350 năm không ngừng âm thầm duy trì giấc mơ tái thống nhất. Đó là câu chuyện có đầy đủ yếu tố như bộ phim về nhà khảo cổ Indiana Jones với những vị vua, lăng mộ và giới nghiên cứu nỗ lực khám phá sức mạnh của truyền thuyết vì mục đích cao cả.

Câu chuyện thần thoại nổi lên hồi tháng 9, khi nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un đưa Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae In lên thăm núi Paektu, nơi khai sinh vị thánh quân Dangun. Tổng thống Moon cũng nhắc tới truyền thuyết này trong bài phát biểu đầu tiên ở Bình Nhưỡng và kêu gọi tái thống nhất hai miền.

“Chúng ta đã sống cùng nhau 5.000 năm nhưng chỉ bị chia cắt 70 năm”, tổng thống nói. Bản thân ông Moon là người gốc Bắc. Cha mẹ ông chạy sang miền Nam khi chiến tranh Triều Tiên nổ ra.

Bức tranh vẽ Vua Dangun ở điểm du lịch tại Bình Nhưỡng, Triều Tiên. Ảnh: Reuters.

Trong khi giới nghiên cứu vẫn tranh cãi về tro cốt mà Triều Tiên khai quật và tuyên bố là của “ông tổ” Dangun, truyền thuyết lập quốc có thể sẽ là chìa khóa thống nhất hai miền.

Trên bán đảo Triều Tiên bị chia cắt, huyền thoại Vua Dangun lập quốc cách đây 4.350 năm không ngừng âm thầm duy trì giấc mơ tái thống nhất. Đó là câu chuyện có đầy đủ yếu tố như bộ phim về nhà khảo cổ Indiana Jones với những vị vua, lăng mộ và giới nghiên cứu nỗ lực khám phá sức mạnh của truyền thuyết vì mục đích cao cả.

Câu chuyện thần thoại nổi lên hồi tháng 9, khi nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un đưa Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae In lên thăm núi Paektu, nơi khai sinh vị thánh quân Dangun. Tổng thống Moon cũng nhắc tới truyền thuyết này trong bài phát biểu đầu tiên ở Bình Nhưỡng và kêu gọi tái thống nhất hai miền.

“Chúng ta đã sống cùng nhau 5.000 năm nhưng chỉ bị chia cắt 70 năm”, tổng thống nói. Bản thân ông Moon là người gốc Bắc. Cha mẹ ông chạy sang miền Nam khi chiến tranh Triều Tiên nổ ra.

Đối với nhiều người Hàn Quốc, ý nghĩ thống nhất bán đảo ngày càng trở nên phi thực tế trong hơn 70 năm qua, sau Thế chiến II. Dẫu vậy, huyền thoại Vua Dangun luôn giữ vai trò quan trọng thúc đẩy niềm tin của người dân về viễn cảnh toàn bán đảo sống cùng nhau, chung vận mệnh.

“Truyền thuyết Dangun là cơ sở để người Triều Tiên cảm thấy cần theo đuổi sự hòa hợp và thống nhất. Dangun là nền tảng để viễn cảnh thống nhất được đánh giá là khả thi”, Reuters dẫn lời giáo sư Jeong Young Hun thuộc Viện Nghiên cứu Triều Tiên tại Seoul.

Hầu như không có bằng chứng cho thấy Vua Dangun hay hàng nghìn năm đất nước Triều Tiên cổ thống nhất là có thật. Tuy nhiên, miền Bắc khẳng định đã tìm thấy mộ của vị thánh quân, còn Hàn Quốc cũng luôn ca ngợi sự thống nhất của đất nước xa xưa từng thách thức các vương triều Trung Quốc.

“Tại cả hai miền, Vua Dangun là biểu tượng cho sự độc đáo, phi thường, đồng nhất và lâu đời của dân tộc. Dù có thật hay không, ông ấy là hình ảnh được cả hai miền sử dụng để nhấn mạnh sự hòa hợp và tính duy nhất của người dân bán đảo Triều Tiên”, Michael Seth, giáo sư về lịch sử Triều Tiên tại Đại học James Madison, Virginia, Mỹ, giải thích.

Lăng mộ ở Triều Tiên

Các học giả cho rằng chuyện Vua Dangun có thật là một điều gần như không khả thi. Theo truyền thuyết, ông là con trai của một vị thần với một con gấu sau khi con gấu biến thành một cô gái xinh đẹp.

“Dangun là chuyện thần thoại”, nhà khảo cổ Lee Chung Kyu tại Đại học Yeungnam nhận định.

Dù những người sáng lập đất nước cũng từng đánh giá truyền thuyết Dangun là mê tín dị đoan, người dân Triều Tiên vẫn coi núi Paektu là “ngọn núi cách mạng thiêng liêng”, đồng thời khẳng định đây là nơi sinh của cố lãnh đạo Kim Jong Il, cha của ông Kim Jong Un.

Lăng mộ của "ông tổ lập quốc" Dangun ở Bình Nhưỡng. Ảnh: Reuters.

Trong những năm 1990, chính quyền Triều Tiên thông báo tìm thấy mộ của thánh quân và phu nhân ở ngoại ô Bình Nhưỡng, thậm chí còn “tái dựng” kim tự tháp bằng đá trắng cùng cột tháp, tượng các hoàng tử thời xưa và tượng thú ở hai bên.

Theo bài báo do truyền thông nhà nước Triều Tiên đăng vào năm 2015, cố lãnh đạo Kim Nhật Thành khi cho thiết kế và xây dựng lăng tẩm trong thập niên 90 đã tuyên bố công trình nhằm ca ngợi "lịch sử trải dài 5.000 năm" của đất nước, đồng thời chứng minh “Triều Tiên là quốc gia thống nhất và người dân hai miền là dân tộc chung dòng máu từ khi lập nước”.

Với khoảng 115 USD, du khách có thể được chiêm ngưỡng bên trong chiếc hộp thủy tinh đựng tro cốt được cho của Vua Dangun và vợ.

Năm 2007, trong bối cảnh quan hệ hai miền bớt căng thẳng, phái đoàn do bộ trưởng Quốc phòng Hàn Quốc dẫn đầu từng tới thăm lăng mộ Vua Dangun. Bên cạnh đó, Bình Nhưỡng cũng bắt đầu cho phép du khách Hàn Quốc tới thăm núi Paektu.

“Vận mệnh chung”

Dù gần như không có dấu hiệu cho thấy Vua Dangun từng tồn tại, nhiều bằng chứng chỉ ra rằng vương quốc Gojoseon mà ông sáng lập trong truyền thuyết là có thật.

Bảo tàng Quốc gia Triều Tiên ở Seoul trưng bày dao đồng, đồ gốm và nhiều cổ vật được cho là có niên đại từ thời Gojoseon - “nhà nước đầu tiên trên bán đảo Triều Tiên”.

Theo thông tin của bảo tàng, triều đại Gojoseon bắt đầu từ năm 2333 đến năm 108 trước Công nguyên và “đủ mạnh để cạnh tranh ngang hàng” với những vương triều lớn Trung Quốc. Tuy nhiên, thông tin này còn gây nhiều tranh cãi trong giới sử gia.

“Thời kỳ đầu Gojoseon không thể được coi là một nhà nước, càng không phải là quốc gia dân tộc thống nhất”, Lee Chung Kyu tại Đại học Yeungnam cho rằng giai đoạn này chủ yếu nổi bật với hình thái bộ lạc và chế độ đầu lĩnh, còn vương quốc thống nhất chỉ được thành lập tương đối lâu sau đó.

Tranh vẽ vua Dangun.

Truyền thuyết lập quốc trở nên đặc biệt phổ biến ở hai miền bán đảo Triều Tiên khi Nhật Bản biến nơi này thành thuộc địa từ 1910 - 1945. Dù một số chuyên gia cho rằng câu chuyện thần thoại dẫn đến phong trào tín ngưỡng và đôi khi bị lạm dụng cho chủ nghĩa dân tộc cực đoan, hình ảnh Vua Dangun vẫn ghi dấu ấn sâu đậm ở cả hai miền bán đảo.

Trong kỳ nghỉ lễ quốc khánh 3/10, hàng trăm người Hàn Quốc đã tìm đến những ngôi đền ở Seoul để dâng lễ vật, đeo mặt nạ mô phỏng Vua Dangun và tuần hành vì bán đảo Triều Tiên hòa bình. Cùng ngày, tại Triều Tiên, quan chức thống nhất cấp cao thăm lăng mộ để tiến hành “lễ cúng tổ tiên” cho thánh quân và cầu mong đất nước thống nhất.

Theo giáo sư Jeong, truyền thuyết về Dangun và Gojoseon là “không thể thiếu” khi hai miền bán đảo Triều Tiên đang cố gắng vượt qua sự khác biệt.

“Nền tảng quan trọng nhất chứng minh cho sự cần thiết của việc hợp nhất nằm ở suy nghĩ của mọi người về một dân tộc cùng nguồn gốc, bị ràng buộc và gắn kết với vận mệnh chung. Chúng ta từng sống như một thể thống nhất trong lịch sử và chúng ta phải tiếp tục duy trì như vậy trong tương lai”, ông nói.