Bình Thuận: Bãi rác thành công viên đạt giải thưởng kiến trúc

Tổ ấm của nhiều loài sinh vật trong công viên

Những ngày cuối tháng 10/2021, chúng tôi có dịp khảo sát khu ngập mặn trên (nước lợ) và được nhiều người dân ở gần khu này cho biết, thời gian qua nhiều đàn chim trời, cò về đây trú ngụ, kiếm ăn, sinh sống ngày càng nhiều hơn. Phía trong có nhiều con lạch nhỏ và nguồn nước chảy quanh năm, khu này trở thành nơi sinh sản nhiều loại tôm cá nên một số người dân thường vào cào nghêu, bắt ốc, mò cua.

Theo quan sát của chúng tôi, bên trong có nhiều mảng cây xanh đang tươi tốt như cây mắm, cây đước, cây bần... Khu ngập mặn này nằm giữa ba phường: Phú Thủy, Thanh Hải và Phú Hài, kề đường Hùng Vương nối trung tâm Phan Thiết đi Mũi Né. Nhìn từ trên cao xuống, khu này hiện lên giống như cung đàn hạc ( Hạc cầm) và dòng nước bao quanh như che chở bên trong được bình an. Bên trong nhiều mảng xanh nổi lên như một nốt nhạc và xa xa là bờ biển rất hữu tình, lãng mạn…

Theo UBND tỉnh Bình Thuận, nguồn gốc khu này trước đây là ruộng muối ao tôm, do sông đầu nguồn nên phù sa rất nhiều, lâu ngày tích tụ lại, cây sú, cây mắm, cây đước... mọc lên tự nhiên, tạo nên một mảng xanh rất đẹp. Xung quanh đã đô thị hoá bằng bê tông, cốt thép nên nơi đây là chốn duy nhất để các loài chim cò về làm tổ, nơi cá tôm về trú ngụ. Tuy nhiên, do gần khu dân cư nên vô tình trở thành nơi xả rác thải của người dân trong vùng…

Nhằm cải trang đô thị xanh đẹp ở TP.Phan Thiết, các cơ quan chức năng tỉnh Bình Thuận đã quy hoạch khu ngập mặn này thành khu dân cư, thương mại dịch vụ (khoảng 12ha) và công viên (khoảng 18ha). Trong đó, sẽ bán đấu giá diện tích 12ha để lấy tiền xây dựng công viên. Đây là dự án đã được UBND tỉnh Bình Thuận phê duyệt vào năm 2020 với tổng mức đầu tư hơn 297 tỷ đồng.

Tuy nhiên, sau khi công bố quy hoạch, nhiều người dân địa phương đã lo ngại việc xây dựng khu dân cư ở khu ngập mặn này chưa chắc xóa bỏ được vấn nạn xả rác thải nhưng có khả năng cao, làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến khu ngập mặn với hệ sinh thái đa dạng, độc đáo và duy nhất của TP.Phan Thiết.

Biến khu ngập mặn thành công viên xanh

Từ phản ánh của người dân, vào khoảng trung tuần tháng 4/2021, ông Dương Văn An, Bí thư Tỉnh ủy Bình Thuận cùng các ban ngành đoàn thể tỉnh Bình Thuận đã có chuyến khảo sát khu vực ngập mặn nằm trong lòng TP.Phan Thiết này. 

Sau đó, ông Dương Văn An cho rằng, cần nghiên phải cứu lại phương án xây dựng khu đô thị mới kết hợp công viên tại khu ngập mặn rộng hơn 32 ha để người dân cùng được hưởng lợi. 

"Cần nghiên cứu, chỉnh trang khu vực này và phải giữ lại toàn bộ diện tích cây xanh để làm công viên và thực hiện các công trình công cộng gắn với việc bảo tồn thiên nhiên, tạo nét đặc trưng thu hút khách du lịch. Nơi đây sẽ quy hoạch làm quảng trường, cải tạo thành những lối đi như con kênh dưới tán cây của rừng ngập mặn; tạo ra một khu sinh thái đẹp giữa lòng thành phố…", ông An nhấn mạnh.

Từ những ý tưởng trên của ông Dương Văn An, kiến trúc sư trưởng Nguyễn Quang Hiền cùng các kiến trúc sư Công ty Infinitive Architecture (TP.HCM) phối hợp với các kỹ sư, kiến trúc sư của Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình dân dụng và Công nghiệp tỉnh, Sở Xây dựng tỉnh Bình Thuận cùng nhau thực hiện dự án Công viên sinh thái ngập mặn Phú Hài.

Nhóm thiết kế đã tạo ra một cấu trúc cảnh quan giống như "mê cung", dựa vào đất và nước hiện có, nhóm đã ra các khe hở để nước được lưu thông tự nhiên. Sự cải tạo thực tế này giúp cải thiện môi trường của hệ sinh thái và hình thành một cảnh quan thiên nhiên đa dạng hóa từng ngày. Sau đó nhóm cho trồng thí nghiệm một số cây dừa nước và hiện đang lên xanh, tươi tốt...

Theo thiết kế của dự án, lối vào công viên dài trải dọc theo đường phố chính, có một quảng trường đáp ứng nhu cầu không gian sinh hoạt rộng lớn cho người dân địa phương.

Đặc biệt, khách có thể đi bộ hoặc đạp xe trên những cây cầu từ lối vào này đến phần còn lại của công viên. Đối với những du khách thích mạo hiểm, có thể chèo thuyền kayak, đi bộ xuyên rừng trên những con đường mòn xuyên qua những tán cây xanh. Một tòa tháp quan sát hoạt động như hội trường cộng đồng và một nhà hát ngoài trời ba cánh cho các sự kiện văn hóa được dựng lên.

Một số hình ảnh của phối cảnh kiến trúc của dự án: