Bộ trưởng Đào Ngọc Dung đề nghị hoãn xuất cảnh với chủ doanh nghiệp trốn đóng bảo hiểm xã hội

Sáng 17/8, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thảo luận về dự án Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi). Bộ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung trình bày nội dung sửa đổi, bổ sung liên quan điều kiện đóng BHXH để được hưởng lương hưu, mở rộng đối tượng tham gia BHXH bắt buộc, chính sách hưởng BHXH một lần.

10.000 tỷ trốn đóng bảo hiểm/năm

Đáng chú ý, Luật BHXH sửa đổi, bổ sung quy định quản lý thu, đóng BHXH bắt buộc và BHXH tự nguyện nhằm xử lý tình trạng trốn đóng BHXH. Nội dung này được quy định từ Điều 36 đến Điều 44 trong dự thảo luật.

Bộ trưởng Đào Ngọc Dung nhấn mạnh, quy định này nhằm hoàn thiện các chế tài xử lý vi phạm pháp luật về BHXH, nhất là đối với các hành vi trốn đóng, nợ đóng, trục lợi BHXH theo hướng cơ quan quản lý Nhà nước về BHXH và cơ quan quản lý Quỹ BHXH có thẩm quyền xử phạt các doanh nghiệp trốn đóng, nợ đóng, gian lận, trục lợi BHXH.

Đặc biệt, chính sách được bổ sung nhằm kịp thời ngăn chặn tình trạng gian lận, trục lợi chính sách BHXH, bảo hiểm thất nghiệp.

Từ thực tiễn, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho biết, thời gian qua, cơ quan BHXH và các cơ quan liên quan đã có nhiều cố gắng, thực hiện nhiều giải pháp nhằm hạn chế tình trạng chậm đóng, trốn đóng BHXH và cũng đã có những chuyển biến tích cực nhất định.

"Tuy nhiên, vẫn phải thừa nhận một thực trạng là tình trạng chậm đóng, trốn đóng BHXH vẫn còn diễn ra ở nhiều doanh nghiệp, địa phương, bình quân trên 10.000 tỷ đồng/năm", Bộ trưởng Dung thông tin.

Đặc biệt, Bộ trưởng cho biết, vẫn còn tình trạng chậm đóng, trốn đóng BHXH diễn ra thời gian dài dẫn đến tình trạng khó có khả năng thu hồi, ảnh hưởng tới việc giải quyết chế độ BHXH của người lao động.

Nhận định có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này, Bộ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội cho biết, có việc chưa xác định, quản lý chặt chẽ đối tượng thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc; biện pháp xử lý tình trạng chậm đóng, trốn đóng BHXH chưa đạt được hiệu quả như kỳ vọng.

Vì thế, dự thảo Luật BHXH (sửa đổi) bổ sung quy định trách nhiệm của các cơ quan trong xác định và quản lý đối tượng thuộc diện tham gia BHXH, đồng thời, sửa đổi, bổ sung nhiều biện pháp xử lý, chế tài xử lý tình trạng trốn đóng BHXH.

Các chế tài được đề xuất, theo Bộ trưởng Đào Ngọc Dung, là quy định nộp số tiền bằng 0,03%/ngày tính trên số tiền trốn đóng (như lĩnh vực thuế); quyết định ngừng sử dụng hóa đơn đối với người sử dụng lao động trốn đóng BHXH từ 6 tháng trở lên; quyết định hoãn xuất cảnh đối với người sử dụng lao động trốn đóng BHXH từ 12 tháng trở lên.

Ngoài ra, cơ quan BHXH có thể kiến nghị khởi tố đối với trường hợp có dấu hiệu phạm tội trốn đóng BHXH theo quy định của Bộ luật Hình sự.

Để đảm bảo quyền lợi của người lao động, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho biết, dự thảo luật đã bổ sung trách nhiệm của người sử dụng lao động phải bồi thường cho người lao động nếu không tham gia hoặc tham gia BHXH bắt buộc không đầy đủ, kịp thời mà gây thiệt hại đến quyền, lợi ích hợp pháp của người lao động.

Cần đánh giá kỹ lưỡng hơn tác động

Thẩm tra nội dung trợ cấp hưu trí xã hội, Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Nguyễn Thúy Anh cho hay, đa số ý kiến Thường trực ủy ban và một số ý kiến các cơ quan Quốc hội, các cơ quan của Ủy ban Thường vụ Quốc hội tham gia thẩm tra, góp ý nhất trí việc bổ sung tầng trợ cấp hưu trí xã hội như đề xuất. Tuy nhiên, đề nghị Chính phủ cần đánh giá kỹ lưỡng hơn tác động của việc quy định trợ cấp hưu trí xã hội đối với ngân sách Nhà nước. Cùng với đó là xung đột chính sách khi đưa các đối tượng thuộc phạm vi điều chỉnh và áp dụng của Luật Người cao tuổi sang dự án luật này, ảnh hưởng đến chính sách khuyến khích người lao động tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện...

Về các điều kiện hưởng chế độ này, Thường trực Ủy ban Xã hội đề nghị Chính phủ tiếp tục đánh giá tác động kỹ lưỡng và cung cấp thêm thông tin cho đại biểu Quốc hội để tăng tính thuyết phục cho đề xuất chính sách này. Tiếp tục rà soát các quy định có liên quan, bảo đảm việc quy định điều kiện hưởng trợ cấp hưu trí xã hội không gây ra xung đột chính sách, đồng thời bảo đảm nguồn lực từ ngân sách để thực hiện...

Đa số ý kiến Thường trực ủy ban cho rằng quy định giảm số năm tối thiểu đóng xuống còn 15 năm là phù hợp. Tuy nhiên, đề nghị Chính phủ cần giải trình kỹ lưỡng, thuyết phục về thay đổi này ở cả khía cạnh nguyên tắc đóng - hưởng, chia sẻ của bảo hiểm.

Ngoài ra, Luật Xuất cảnh, nhập cảnh của công dân Việt Nam cũng có quy định áp dụng biện pháp tạm hoãn xuất cảnh đối với người đại diện cho tổ chức đang bị cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính mà bỏ trốn.

"Trường hợp này khi chưa có quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với người trốn đóng BHXH bắt buộc mà đã quy định tạm hoãn xuất cảnh thì cần phải cân nhắc kỹ", Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Nguyễn Thúy Anh lưu ý.