Bộ trưởng Huỳnh Thành Đạt: Việt Nam là quốc gia đang phát triển không thể mãi dựa vào số lượng

Phát biểu chỉ đạo tại Diễn đàn Năng suất Quốc gia năm 2023 với chủ đề "Đẩy nhanh công cuộc phát triển của Việt Nam với động lực năng suất", Bộ trưởng Bộ Khoa học và công nghệ (KH&CN) - ông Huỳnh Thành Đạt đã có những chia sẻ về quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa của Việt Nam trong phát triển đất nước.

Theo Bộ trưởng, sau 35 năm đổi mới, Việt Nam đã trở thành quốc gia có thu nhập trung bình và đang đẩy mạnh quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Chiến lược Phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2021-2030 của Việt Nam đề ra mục tiêu tăng năng suất lao động xã hội bình quân đạt trên 6,5%/năm.

Bên cạnh đó, Việt Nam cũng đã xác định quan điểm về đổi mới mô hình tăng trưởng theo hướng "Chuyển dần từ dựa vào gia tăng số lượng các yếu tố đầu vào của sản xuất sang dựa vào tăng năng suất, chất lượng lao động, ứng dụng KHCN&ĐMST".

Bộ trưởng Đạt nhận định, đây chính là những định hướng quan trọng và rất thách thức với một nước đang phát triển như Việt Nam.

Điều này cho thấy rõ việc Việt Nam là quốc gia đang phát triển không thể mãi dựa vào số lượng mà cần chuyển sang năng suất, chất lượng và ứng dựng KHCN&ĐMST để đi nhanh và xa hơn trong tương lai.

Cũng theo Bộ trưởng Huỳnh Thành Đạt, Diễn đàn năng suất quốc năm 2023 với chủ đề "Đẩy nhanh công cuộc phát triển của Việt Nam với động lực năng suất" nhằm thúc đẩy thực hiện kế hoạch cải thiện năng suất quốc gia của Chính phủ và thảo luận, chia sẻ kinh nghiệm về các giải pháp nâng cao năng suất phù hợp với bối cảnh trong nước cũng như quốc tế.

"Diễn đàn năng suất quốc gia năm nay có sự tham gia của các nhà hoạch định chính sách, chuyên gia năng suất, các tổ chức, cá nhân và doanh nghiệp trong nước và quốc tế. Bộ KH&CN tin tưởng rằng, đây là cơ hội tốt để trao đổi, thảo luận về những giải pháp, chính sách nhằm nâng cao năng suất, chất lượng lao động. Đồng thời diễn đàn này cũng sẽ kế nối, tìm kiếm cơ hội hợp tác và thúc đẩy chuyển giao tri thức quốc tế trong lĩnh vực năng suất vào Việt Nam", Bộ KH&CN nhấn mạnh.

Chung quan điểm với Bộ trưởng Huỳnh Thành Đạt, PGS.TS Vũ Minh Khương – Trường Chính sách công Lý Quang Diệu, Đại học Quốc gia Singapore, Chuyên gia Tổ chức Năng suất Châu Á (APO) đã có những đánh giá tích cực về tăng năng suất lao động của Việt Nam trong thời gian qua.

"Thời gian qua, Việt Nam có tiến bộ đáng kể trong việc thúc đẩy tăng năng suất lao động. Tuy nhiên, tốc độ tăng năng suất hiện còn chậm, chưa tương xứng với tiềm năng. Nếu không tăng tốc đáng kể về tăng trưởng năng suất, Việt Nam sẽ khó đạt được vị thế quốc gia có thu nhập cao vào năm 2045", ông Khương chia sẻ.

Đặc biệt, PGS.TS Vũ Minh Khương cũng đề cập tới Khung chiến lược thúc đẩy tăng trưởng năng suất của Việt Nam và đưa ra mô hình 5E trong hoạch định và thực thi chiến lược gồm: Cảm xúc (E01), Thấu hiểu (E02), Cam kết (E03), Kỹ thuật/Kế hoạch (E04), Tiến hoá/Khai phá (E05). 

Việc tăng năng suất cần tập trung vào tăng TFP (năng suất nhân tố tổng hợp), phát triển nguồn nhân lực và tăng vốn. Ông cũng đưa ra mô hình SMART cho hành động gồm: Chiến lược (S), Động lực (M), Trách nhiệm (A), Phản hồi (R) và Niềm tin (T).

Tại diễn đàn, PGS.TS Vũ Minh Khương cũng đưa ra 5 khuyến nghị chính sách cho Việt Nam gồm:

Một là, thúc đẩy tư duy năng suất.

Hai là, phát triển một chiến lược năng suất quốc gia mạnh mẽ thông qua các tiếp cận toàn diện, toàn quốc.

Ba là, thành lập các tổ chức chuyên trách chịu trách nhiệm xây dựng, điều phối, khuyến khích và giám sát các sáng kiến trên toàn quốc nhằm thúc đẩy tăng trưởng năng suất ở mọi cấp độ.

Bốn là, khởi động nỗ lực nâng cao năng suất quốc gia để thu hút và huy động các nỗ lực trên toàn quốc nhằm tăng năng suất ở tất cả các cấp.

Năm là, tạo động lực và khuyến khích những bước đi mang tính chiến lược, đột phá để tăng năng suất.

Bên cạnh đó, PGS. TS. Vũ Minh Khương dẫn chứng phong trào năng suất của Singpapore dựa trên việc nghiên cứu kỹ lưỡng kinh nghiệm của Nhật Bản, báo cáo đã xác định 4 nguyên tắc hướng dẫn chính sách chiến dịch thúc đẩy nâng cao năng suất của Singapore.

Tthứ nhất, việc cải thiện năng suất sẽ tăng cơ hội việc làm dài hạn. Chính phủ phải sẵn sàng hỗ trợ người sử dụng lao động vượt qua các vấn đề ngắn hạn như dư thừa nhân công. 

Thứ hai, Chính phủ, người sử dụng lao động và người lao động phải hợp tác triển khai các biện pháp nâng cao năng suất. 

Thứ ba, người lao động cần chấp nhận thay đổi phạm vi và yêu cầu công cũng như đào tạo lại để nâng cao năng suất. 

Thứ tư, lợi ích đạt được từ việc nâng cao năng suất cần phân phối công bằng giữa lãnh đạo, người lao động và người tiêu dùng.

Trong khuôn khổ sự kiện, các chuyên gia, diễn ra cũng có phần tọa đàm trao đổi, thảo luận về định hướng, giải pháp thúc đẩy hoạt động năng suất chất lượng tại các tỉnh, thành phố giữa chuyên gia và đại diện các địa phương.