Bông điên điển

Sự xuất hiện của những chùm điên điển bông vàng rực “lủng lẳng” ở mé sông, bờ đê, con kênh báo hiệu mùa nước nổi đang về. Đâu chỉ gắn bó trong ký ức của mỗi người, loài hoa điên điển dân dã còn góp phần nuôi nấng biết bao thế hệ miền sông nước.

Châu Đốc tháng 6 mùa này nước chưa lớn, tôm cá chưa về, điên điển chưa trổ nụ, bông súng chưa rành đọt... nhưng nhịp sống vẫn cứ thế trôi đi.

Nhiều loại đặc sản mùa nước nổi ở miền Tây như cá linh, bông điên điển, tôm, cá, cua, ốc... đang khan hiếm khi lũ chưa về.

Ở miền Tây, điên điển là loài cây tuy mọc hoang nhưng mang sắc màu đồng quê ấn tượng. Điên điển trổ bông vàng rực trong những tháng mùa nước lũ (từ tháng 7 – 11) và còn là loại rau sạch được nhiều người ưa chuộng.

Cứ mỗi năm con nước từ thượng nguồn sông Mekong đổ về, mực nước từ từ dâng lên, cư dân hai bên sông lại hồi hộp, náo nức đợi nước tràn kéo theo bao loài cá tôm.

“Cá linh cá thiểu ai biểu mầy mua!”. Đó là câu nói mang tính trách mắng của người lớn ngày trước, cách nay ít lắm cũng đã bảy tám mươi năm. Bởi thời ấy cá bự, tôm càng không sao ăn hết, nên đối với các loại cá nhỏ này người ta chỉ nấu lấy dầu để dùng trong việc thắp sáng, hoặc ủ làm phân bón cho một số loại nhất định như rau cải, ớt, thuốc lá…

Khách phương xa đến Vị Thanh, trung tâm của tỉnh Hậu Giang, vào những chiều mùa lũ hẳn sẽ nghe văng vẳng câu hát của cô gái chèo ghe bán bánh xèo: Xà No điên điển nở vàng/ Bông búp phần nàng bông nở phần anh...

Bông điên điển là đặc sản mùa lũ của vùng đồng bằng sông Cửu Long, dùng nấu canh chua với cá linh non hoặc ăn lẩu mắm ăn. Lũ về còn mang theo chuột đồng, ốc bươu, ốc lác, rắn, rùa… món ăn hấp dẫn người miền Tây.

Đến Xà No, người ta không quên ghé qua và hàng quán ven đường ăn cái bánh cống vừa lạ miệng vừa như nghe tâm hồn gợi nhớ chuyện xa xăm tự ngày xưa ấy…

Cũng là một loài bông mộc mạc, đơn sơ và thuần khiết như bao loài bông khác, nhưng bông điên điển có một ý nghĩa vô cùng thâm thúy. Nó vừa là là hoa, vừa là thức ăn, vừa là món bánh dâng lên các sư sãi.