Bức tử sông Ba

Cống xả thải ra sông Ba của nhà máy tuyển quặng.

“Nhuộm màu” cho sông

Sinh sống đã ngót 30 năm bên dòng sông Ba, ông Đinh Phớt ở xã Đông, huyện KBang (Gia Lai) chưa bao giờ thấy sông Ba lạ như thế: Nước sông chuyển sang màu đỏ dù trời vẫn nắng. Trước đây dân làng vẫn ra sông lấy nước về sinh hoạt, nhưng từ ngày nước chuyển màu không còn ai dám dùng nữa. Ngay cả trâu bò cũng không dám cho uống nước sông.

Ông Nguyễn Văn Châu ở thôn 5, xã Đông tâm sự: “Cách đây khoảng hơn 1 tháng, 5 sào lúa nhà tôi đang xanh tốt, nhưng khi bơm nước sông Ba lên tưới thì lúa vàng úa. Tôi không dám dùng nước sông nữa mà phải bơm từ ao lên, rồi mua phân bón lá về xử lý lúa mới trở lại bình thường...”.

Không chỉ cuộc sống của người dân sống dọc sông Ba bị ảnh hưởng, mà người dân tận thị xã An Khê cũng phải gánh chịu nguồn nước ô nhiễm. Theo ông Lê Đình Đương - Trưởng ban Quản lý Nhà máy Nước thị xã An Khê, nước sông Ba bị đục do lượng bùn non trong nước rất lớn. “Nhà máy Nước thị xã An Khê lấy nguồn nước từ sông Ba. Trước đây bể lọc nhanh của chúng tôi một tuần mới súc một lần thì nay ngày nào cũng phải súc. Nếu kéo dài tình trạng này e rằng sẽ ảnh hưởng lớn đến đời sống người dân...”.

Bất chấp lệnh cấm

Cuối năm 2009, Nhà máy tuyển quặng sắt của Công ty cổ phần Khoáng sản Hoàng Anh Gia Lai đi vào hoạt động. Theo đề án bảo vệ môi trường, nhà máy phải xây dựng 7 hồ tuần hoàn để chứa nước thải cho 3 dây chuyền trong quá trình tuyển quặng. Thế nhưng dù mới chỉ hoàn thành được 4 hồ tuần hoàn, họ đã vội vã đi vào hoạt động. Do không đảm bảo quy trình tuần hoàn nước, 4 hồ tuần hoàn này không đáp ứng đủ sức chứa nên nước thải đã trực tiếp chảy thẳng ra dòng sông Ba

Trước những lời kêu cứu của người dân, ngày 29-4-2010, Sở TN&MT Gia Lai phối hợp với các cơ quan chức năng kiểm tra nhà máy tuyển quặng, kết luận hệ thống bể lắng nước thải của nhà máy không đảm bảo như cam kết bảo vệ môi trường. Cơ quan chức năng đã tạm đình chỉ hoạt động của nhà máy tuyển quặng, yêu cầu xây dựng hoàn chỉnh hệ thống bể lắng đúng cam kết...

Ngày 27-5-2010, Sở TN&MT phối hợp với các cơ quan chức năng huyện Kbang, thị xã An Khê tiếp tục tiến hành kiểm tra lần 2, phát hiện nước thải tại 4 hồ lắng vẫn tràn ra và chảy thẳng xuống sông Ba nên đã kiến nghị UBND tỉnh tạm đình chỉ hoạt động của nhà máy tuyển quặng.

Dù 2 lần bị yêu cầu tạm ngưng hoạt động, công ty này vẫn không chấp hành. Về vấn đề này, ông Nguyễn Minh Hoàng - Quản đốc nhà máy tuyển quặng giải thích: Đó là nước mưa chứ không phải nước thải vì nhà máy không hề hoạt động!

Tuy nhiên, ngày 6-6-2010, Phòng TN&MT huyện KBang tiến hành kiểm tra đột xuất đã bắt quả tang một dây chuyền của nhà máy vẫn hoạt động. Cơ quan chức năng đã lập biên bản vi phạm, đồng thời đề xuất UBND huyện xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường.

Thách thức chính quyền, dây chuyền tuyển quặng của công ty này lại tiếp tục hoạt động suốt ngày đêm và nước thải vẫn tiếp tục đổ xuống sông Ba.

Ngọc Tấn – Lê Anh