Cá lòng tong

Khi những cơn mưa dầm đến cũng là lúc vào mùa cá lòng tong sinh sôi, kéo thành bầy. Những cái ao quanh nhà trở thành nơi sinh sống của nhiều bầy cá lòng tong.

Mấy ông con cũng bắt chước sắm cần câu, đi thọc trứng kiến, kiếm mấy chỗ nước những (nước đứng, không ròng, không lớn, là thời điểm cá hay đớp mồi), gần cống bộng thả cần câu cá lòng tong.

Nếu có dịp đến với Thác Đá Hàn (xã Sông Trầu, huyện Trảng Bom, tỉnh Đồng Nai), du khách có thể đặt cá lòng tong kho tiêu chính là một món ăn dân dã mang đậm bản sắc ẩm thực của mảnh đất nơi đây. Cá lòng tong nhỏ bé ngày xưa là món ăn của nhà nghèo, nay trở nên món đặc sản đến nhà giàu cũng muốn ăn.

Ở quê tôi ngoài những vườn dừa bạt ngàn nối tiếp nhau chỉ bằng một bờ ranh, con xẻo, con kênh để phân biệt sở hữu của chủ vườn thì còn một loại cây trái rất thân thiết. Đó là chuối. Phổ biến nhất là chuối xiêm đen.

Hồi còn tại thế, nhớ có lần, nhà văn Nguyễn Quang Sáng xuống Bạc Liêu và gọi tôi đến chơi. Tôi đến và mang theo một hũ mắm đồng Vĩnh Hưng để gọi là có một chút “cây nhà lá vườn” đãi khách. Tôi gọi chủ quán mang thêm một ít rau sống, thịt luộc, bánh tráng, bún… để cuốn mắm.

Đi chợ về mua được mớ cá lòng tong, cá bống, cá sát nhỏ kho tiêu. Vừa nhìn thấy rỗ cá đang làm, mẹ bật cười: "Hôm nay ăn cá hủn hỉn à?". Lạ quá, rõ ràng những con cá tuy nhỏ ấy nhưng đều có tên gọi riêng, nhưng sao gọi là cá hủn hỉn? Tôi thắc mắc.

Đã qua cái thời ăn sao cũng được, miễn là no. Bây giờ đất nước phát triển, món ngon vật lạ ê hề thì nhiều người lại có xu hướng quay về với những món ăn đạm bạc, ngày xưa chỉ những người nghèo khó mới quen dùng như: cá hủn hỉn kho sả ớt, bầu luộc chấm chao, hột vịt dầm tương…

Câu được một mớ lòng tong đủ kho tiêu, tôi đem về khoe má. Tưởng được khen, ai dè bị má mắng một trận nên thân vì dang nắng sợ bị bệnh. Mắng thì mắng, nhưng tôi thoáng thấy má cười mãn nguyện khi đem cá ra sau bếp.

Mùa nước năm nay, tại chợ cá đồng Trường Xuân, huyện Tháp Mười (tỉnh Đồng Tháp) lượng cá trên đồng về chợ giảm khoảng 70%. Chợ cá đồng không còn cảnh hoạt động nhộn nhịp, tất bật kẻ bán, người mua như các năm trước.

Sẽ thật đáng tiếc khi đến thăm Thuận Tân Hội quán (một điểm du lịch mới nổi tại xã Tân Thuận Tây, TP.Cao Lãnh, tỉnh Đồng Tháp) mà du khách lại bỏ lỡ cảnh dỡ chà bắt cá, không được tận mắt xem cảnh săn cá lòng tong trên sông Tiền.