Các tuyến đường ở Hà Nội: “Đốt” tiền tỷ vì cây xanh bị tráo, chết gần 3/4

Từ Hoàng Lan thành… Long Não

Một trong những cái tên được nhắc tới trong kết luận của Thanh tra Chính phủ là dự án cải tạo, nâng cấp Quốc lộ 1A đoạn cầu Chui - cầu Đuống, phố Ngô Gia Tự, quận Long Biên, do UBND quận Long Biên làm chủ đầu tư. 

Đây là dự án được Bộ Giao thông vận tải phê duyệt năm 2003, tổng mức đầu tư gần 99 tỷ. Dự án sau đó đã điều chỉnh tổng mức đầu tư lên gần 1.583 tỷ.

Vấn đề được chỉ ra là theo quy định thẩm quyền phê duyệt và điều chỉnh tổng mức đầu tư thuộc trách nhiệm UBND thành phố Hà Nội. Từ năm 2009 đến năm 2012 UBND thành phố Hà Nội đã điều chỉnh tổng mức đầu tư dự án 3 lần. Tuy nhiên, đáng chú ý, ngày 26/8/2014 Giám đốc Ban Quản lý dự án quận Long Biên ban hành quyết định bổ sung chi phí và điều chỉnh cơ cấu tổng mức đầu tư lên gần 1.583 tỷ là trái thẩm quyền.

Về tiến độ dự án và công tác nghiệm thu, thanh toán, theo kết luận thanh tra, đến thời điểm thanh tra, dự án đã hoàn thành đưa vào sử dụng hơn 4 năm nhưng chưa thực hiện quyết toán vốn đàu tư xây dựng công trình, chậm quyết toán so với quy định 3 năm. Ngoài ra, chủ đầu tư đã tạm ứng, thanh toán cho 2 gói thầu vượt giá trị nghiệm thu 2, 6 tỷ. Tuy nhiên, tới thời điểm thanh tra, số tiền này vẫn chưa thu hồi về ngân sách. 

Đặc biệt, riêng với dự án này, theo Thanh tra Chính phủ, hạng mục trồng cây xanh do Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên Cơ điện công trình thực hiện, giá trị nghiệm thu thanh toán là 5,9 tỷ. 

Tuy nhiên, chủ đầu tư thực hiện không đúng chỉ đạo của UBND thành phố Hà Nội, tự ý thay đổi thiết kế đã được duyệt về chủng loại cây xanh 2 bên tuyến đường từ cây Hoàng Lan, Phượng Vĩ thành cây Long Não. Điều trên khiến cây trồng chết nhiều. Toàn tuyến chỉ còn 142/512 cây Long Não, 370 cây đã chết (chiếm 72,3% tổng số cây), gây lãng phí ngân sách nhà nước gần 4,3 tỷ.

Không ít dự án xây dựng, cải tạo các tuyến đường ở Hà Nội có tình trạng vi phạm Luật Đấu thầu, điều chỉnh tổng mức đầu tư trái thẩm quyền, nghiệm thu sai quy định.

Chậm tiến độ 3,5 năm, ký phụ lục khi đã hết hạn hợp đồng

Một dự án khác được Thanh tra Chính phủ kết luận là dự án cải tạo, nâng cấp Quốc lộ 1A đoan Văn Điển - Ngọc Hồi (Km 185 - Km 189), huyện Thanh Trì, do Sở Giao thông vận tải làm chủ đầu tư. 

Thời gian thực hiện dự án đã được phê duyệt là 36 tháng (hoàn thành quý 4 năm 2013) nhưng chậm so với tiến độ đã được phê duyệt hơn 3,5 năm. Việc này khiến dự án phải điều chỉnh thời gian thực hiện 2 lần. Tuy nhiên, chủ đầu tư không kịp thời báo cáo người quyết định đầu tư xem xét quyết định, dẫn đến các phụ lục hợp đồng gia hạn thời gian thực hiện với các nhà thầu xây dựng được ký sau ngày hết hạn hợp đồng.

Các nhà thầu cũng không lập tiến độ tổng thể và chi tiết cho từng hạng mục, từng thời điểm để thực hiện tiến độ hợp đồng và trình chủ đầu tư xem xét chấp thuận. Điều này vi phạm quy định tại nghị định 12/2019/NĐ-CP.

Cũng có tình trạng vi phạm Luật Đấu thầu là dự án đầu tư xây dựng tuyến đường nối từ Quốc lộ 1B đến Khu đô thị mới Việt Hưng do UBND quận Long Biên làm chủ đầu tư. 

Tại dự án này, UBND quận Long Biên ban hành 2 quyết định điều chỉnh bổ sung khối lượng, giá trị tăng thêm 26 tỷ đồng tại gói thầu số 14. Cơ quan này cũng ra 2 quyết định tương tự tăng giá trị thêm 6,6 tỷ đồng và 8,1 tỷ. Các hạng mục này nằm ngoài phạm vi dự án được phê duyệt trước đó nhưng không tổ chức đấu thầu. 

Chất lượng công trình: Đụng đâu thiếu đó?

Riêng về chất lượng công trình, kết quả thanh tra cho thấy không ít điểm chung tại các dự án.

Tại dự án cải tạo, nâng cấp Quốc lộ 1A đoạn cầu Chui - cầu Đuống, phố Ngô Gia Tự, quận Long Biên, kết quả khoan, kiểm định chất lượng công trình của Viện Công nghệ Giao thông - Bộ Giao thông vận tải tại vị trí Km 2+ 100 phải tuyến cho thấy, tổng chiều dày kết cấu là 90,32cm/92cm, nhỏ hơn so với chiều dày thiết kể là 1,68cm. 

Tương tự, bê tông nhựa có chiều dày nhỏ hơn so với chiều dày thiết kế là l,28cm. Thành phần hàm lượng nhựa lớp trên, dưới và thành phần hạt cấp phối đá dăm lớp trên, dưới theo kết quả cũng không thỏa mãn yêu cầu kỹ thuật.

Tại vị trí Km 2+850 trái tuyến, tổng chiều dày kết cấu thậm chí chỉ là 85,36cm/92cm, nhỏ hơn so với chiều dày thiết kế là 6,64cm.

Với dự án xây dựng tuyến đường Lê Trọng Tấn (đoạn từ đường Tôn Thất Tùng kéo dài đến sông Lừ), kết quả cũng cho thấy, Tại vị trí Km 1+169,6 trái tuyến, độ dày các lớp bê tông nhựa thiếu 1,28 cm; hàm lượng nhựa tại bê tông nhựa lớp trên thiếu 0,39%, hàm lượng nhựa lớp dưới thiếu 0,29%. 

Tình trạng trên cũng xuất hiện tại dự án đầu tư xây dựng tuyến đường nối từ Quốc lộ 1B đến Khu đô thị mới Việt Hưng do UBND quận Long Biên làm chủ đầu tư. Tại vị trí kiểm tra, kết quả là chiều dày lớp bê tông nhựa thiếu 0,85 cm, hàm lượng nhựa lớp bê tông mịn thiếu 1,5%,…

Từ đó, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ giao Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội chỉ đạo chủ đầu tư các dự án rà soát, khắc phục và giảm trừ quyết toán với khối lượng thiếu so với thiết kế, kỹ thuật đã được phê duyệt.

“Đối với Dự án Cải tạo, nâng cấp Quốc lộ 1A đoạn cầu Chui - cầu Đưống, phố Ngô Gia Tự, quận Long Biên, tổ chức kiểm điểm và có hình thức kỷ luật nghiêm khắc đối với tập thể, cá nhân qua các thời kỳ có liên quan đến các sai phạm đã nêu trong kết luận thanh tra”, kết luận kiến nghị.