Cần quy hoạch cụ thể diện tích sản xuất

Thiệt hại nhiều

Qua tổng kết nhiều năm, Bộ NNPTNT thấy rằng, làm 3 vụ lúa trong 1 năm ở ĐBSCL, thậm chí có nơi còn làm 2 năm tới 7 vụ liên tục như vậy là không ổn. Nên tư tưởng chỉ đạo của Bộ trước đây là không khuyến khích mở rộng lúa vụ 3, mà chỉ giữ ở một quy mô thích hợp để tránh rủi ro, cố gắng giữ xung quanh diện tích 500.000ha.

Nhiều diện tích lúa vụ 3 bị nước lũ nhấn chìm.

Thời gian vừa rồi, ở ĐBSCL chủ yếu là lũ nhỏ, cộng thêm việc lúa được giá, người dân đã chủ quan cho rằng làm lúa là tốt nên mở rộng diện tích trồng lúa 3 vụ/năm và trồng trong thời gian dài. Nếu làm, cũng phải có đê bao, mà đê bao phải thiết kế theo kiểu đê bao lửng, khi gặt xong lúa vụ 3 mới cho nước tràn vào để lấy phù sa và diệt trừ sâu, bệnh, chứ không ngăn hẳn. Thường quy mô, cứ 200ha sẽ làm một đê bao lửng.

Việc để diện tích sản xuất lúa vụ 3 vượt ra ngoài quy hoạch nhiều như năm nay, trước tiên phải nói đến trách nhiệm của các địa phương vùng Tứ giác Long Xuyên như An Giang, Kiên Giang, Đồng Tháp… đã phát động phong trào làm lúa vụ 3.

Trong khi đó, Bộ NNPTNT đã chỉ đạo không chắc tay. Vấn đề chính là phải rút kinh nghiệm từ các địa phương do chủ quan, do không lường hết các rủi ro của lũ.

Theo tôi, thiệt hại về lúa năm nay như thế là nhiều, bởi đầu tư cho 1ha, trung bình phải 10 triệu đồng. Một điểm nữa, theo tôi là dần dần cũng phải “pháp chế hóa” việc sản xuất lúa vụ 3 ở ĐBSCL, vì cũng có thể người dân chịu ảnh hưởng của đám đông, làm theo phong trào, theo làng, xã, người nọ làm theo người kia. Những vấn đề này chúng ta cần phải khuyến cáo, hướng dẫn và tuyên truyền cho nông dân hiểu.

Tăng có giới hạn

Theo tôi, diện tích để tăng vụ 3 là không được nhiều, có giới hạn, chứ không phải vô hạn, bởi vì ở ĐBSCL có vùng ngập sâu khoảng 5-6m khi lũ về với phạm vi khoảng 10 triệu dân sinh sống. Những vùng đó mà làm vụ 3 là thất bại và chúng ta phải có đê bao mới làm.

Theo quan điểm của tôi, năm nay cần phải rút kinh nghiệm, trước hết ở các địa phương, nhất là vấn đề phải quy hoạch. Quy hoạch ở đây là cho cả vùng ĐBSCL trong từng vụ sản xuất, cụ thể là đông xuân lamàm diện tích bao nhiêu, hè thu bao nhiêu, vụ 3 bao nhiêu, vụ mùa bao nhiêu? Vụ mùa, thì chỉ làm ở bán đảo Cà Mau, vụ 3 làm ở vùng có đê bao.

Với tầm nhìn xa, chúng ta phải có chủ trương làm lúa bao nhiêu, làm 3 lúa bao nhiêu, làm 2 lúa + 1 màu bao nhiêu? Chúng ta có thể áp dụng 2 công thức sản xuất là: Lúa đông xuân + ngô hè thu + lúa vụ 3 và lúa đông xuân + lúa hè thu + 1 vụ thủy sản.

Đối với ĐBSCL, sắp tới nhất thiết phải quy hoạch lại, cụ thể là vụ 3 làm bao nhiêu, từ đó củng cố lại hệ thống đê bao và các trạm bơm. Với đê bao cũng phải quy hoạch lại, xem lại vấn đề thủy lợi, phải xác định được đê bao cao bao nhiêu, có rải nhựa trên mặt đê hay không, quy mô của một vùng đê bao là bao nhiêu, để kết hợp với trạm bơm. Chúng ta phải có chế độ thủy lợi riêng cho ĐBSCL.

TS Lê Hưng Quốc