Căng thẳng Ukraine: Nga-NATO đang đến gần "thời điểm của sự thật"

Nga nói rằng mối quan hệ giữa Nga và NATO đang tiến đến "thời điểm của sự thật" trước các cuộc đàm phán có quan điểm cao về Ukraine.

Phát biểu của Thứ trưởng Ngoại giao Alexander Grushko ngày 11/1 theo sau các cuộc đàm phán một ngày trước đó giữa các quan chức Nga và Mỹ tại Geneva, khởi động một tuần ngoại giao nhằm xoa dịu căng thẳng. Một cuộc họp của Hội đồng NATO-Nga sẽ diễn ra tại Brussels vào ngày 12/1.

"Không quá lời khi nói rằng một khoảnh khắc của sự thật đang đến trong mối quan hệ của chúng ta với liên minh", các hãng thông tấn Nga dẫn lời Thứ trưởng Grushko.

Ông Grushko nói thêm: "Kỳ vọng của chúng tôi là hoàn toàn thực tế và chúng tôi hy vọng rằng đây sẽ là một cuộc trò chuyện nghiêm túc, sâu sắc về các vấn đề chính, cơ bản của an ninh châu Âu".

Mỹ avf Ukraine cho biết Moscow đã triển khai khoảng 100.000 quân gần biên giới Ukraine trong những tháng gần đây, 8 năm sau khi Nga sáp nhập Crimea từ Ukraine.

Hành động quân sự đã làm gia tăng lo ngại ở Ukraine và Nhà Trắng của Tổng thống Mỹ Joe Biden về một cuộc tấn công khác của Nga và dẫn đến các mối đe dọa về các biện pháp trừng phạt của phương Tây đối với Moscow trong trường hợp xảy ra một cuộc tấn công.

Về phần mình, Nga phủ nhận việc lên kế hoạch tấn công và đang yêu cầu Washington và các đồng minh NATO nhượng bộ trên diện rộng, hầu hết trong số các yêu cầu của Nga đã bị các nước phương Tây coi là không phù hợp.

Grushko cho biết Nga sẽ yêu cầu liên minh phản ứng toàn diện đối với các đề xuất của họ.

Ông Grushko được nói: "Chúng tôi sẽ thúc đẩy một phản ứng cụ thể, thực chất, từng điều một đối với dự thảo thỏa thuận về bảo đảm an ninh của Nga".

Yêu cầu của Nga được công bố vào tháng 12 nhằm mục đích kiềm chế Mỹ và NATO ở Liên Xô cũ và Đông Âu, nói rằng liên minh do Mỹ dẫn đầu không nên kết nạp Ukraine hoặc Gruzia là thành viên mới hoặc thiết lập căn cứ ở các nước thuộc Liên Xô cũ.

Nga đưa ra những đòi hỏi này vì cảm thấy an ninh bị đe dọa, hệ quả của việc mở rộng không ngừng của NATO từ 30 năm qua, sau khi Liên Xô sụp đổ. Giờ đây Nga cho việc Ukraine gia nhập liên minh quân sự phương Tây là lằn ranh đỏ không được vượt qua.

Theo chuyên gia Arnaud Dubien, giám đốc Đài quan sát Pháp-Nga tại Nga: "Mục tiêu của Nga là ép các nước phương Tây, đặc biệt là Mỹ ngồi vào đàm phán. Từ khi Liên Xô sụp đổ, phương Tây cho rằng Nga không có lợi ích chính đáng nào ở ngoài biên giới và việc mở rộng ảnh hưởng sang phía đông Âu là lẽ tự nhiên và Nga sẽ chấp nhận. Đến giờ thì sự việc không thể được".

Thực tế, từ sau khi Liên Xô sụp đổ năm 1991, các nước phương Tây đã nhanh chóng mở rộng vùng ảnh hưởng của mình sang phía lãnh địa cũ của khối Xô Viết. Năm 1999, Hungary, Ba Lan, Cộng hòa Séc gia nhập NATO. Đến năm 2004, đến lượt Bulgari, Estonia, Latvia, Litva, Rumani, Slovakia và Slovenia, Albani, Croatia, và đến cả Bắc Macedonia cũng tìm đến sự bảo vệ của NATO.  Trong vòng 20 năm, Nga đã chứng kiến 14 nước từng trong trường ảnh hưởng của mình nhiều thập kỷ, lần lượt gia nhập NATO ở các mức độ khác nhau. 

Sau hơn 7 giờ đàm phán tại Geneva vào ngày 10/1, các quan chức Nga và Mỹ đề nghị tiếp tục nói chuyện, mặc dù không có đột phá ngay lập tức. Nga vẫn hoài nghi về tiến độ và khẳng định sẽ giữ vững lập trường của mình - rằng họ sẽ không để các yêu cầu của mình trở thành sa lầy trong các cuộc đàm phán quanh co.

Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov cho biết: "Chúng tôi sẽ không hài lòng với sự kéo dài vô tận của quá trình này". Nhận xét của ông Peskov được đưa ra sau khi Linda-Thomas Greenfield, đại sứ của Mỹ tại Liên Hợp Quốc nói với Al Jazeera ngày 10/1 rằng bà "muốn" tin tuyên bố của Nga rằng họ không có kế hoạch xâm lược Ukraine.

"Nhưng tất cả những gì chúng tôi thấy cho đến nay cho thấy rằng họ đang chuyển động theo hướng đó," bà Linda nói trong cuộc họp báo tại trụ sở của Liên Hợp Quốc ở New York. "Nếu họ quyết định không tiến lên, vì sự gắn bó của chúng tôi với họ trong vài tuần qua… thì đó là điều tốt, nhưng chúng tôi sẽ tiếp tục chuẩn bị và lên kế hoạch đáp trả nếu họ có bất kỳ hành động nào chống lại Ukraine".

Tiếp theo cuộc hội đàm ngày 12/1,  Tổ chức An ninh và Hợp tác Châu Âu (OSCE) sẽ tổ chức họp tại Vienna vào ngày 13/1.