Cây dừa nước

Nằm ở hạ lưu sông Trà Khúc thuộc địa phận xã Tịnh Khê (huyện Sơn Tịnh, tỉnh Quảng Ngãi), cách trung tâm thành phố Quảng Ngãi khoảng 15km, có một rừng dừa nước được hình thành từ lâu. Người dân quen gọi là “rừng dừa nước Tịnh Khê”.

Trưa nay, ông Hài (56 tuổi) theo chiếc ghe chở 3.000 quày dừa nước túc tắc từ tỉnh Bến Tre lên tới bến phà Ô Môi (TP Long Xuyên, tỉnh An Giang).

Ngoài việc lấy lá để lợp nhà, dừng vách, chằm cà vung, làm lá chằm đóp, xây bồ lúa, gói bánh cà bắp, róc lạt, chẻ dây…cây dừa nước còn trổ buồng, ra trái. Trái dừa nước là một loại đặc sản mang đậm hương vị của miền quê sông nước Cà Mau.

Nhà nào ở huyện Nhơn Trạch (tỉnh Đồng Nai) trồng nhiều cây dừa nước còn bán lá dừa cho các thương lái. Những năm gần đây, cây dừa nước còn mang đến thu nhập cho người dân trong vùng từ quả dừa nước. Khoảng tháng 8, tháng 9 là mùa dừa nước nên cơm dẻo và ngọt nhất trong năm.

“Cà Ninh phong cảnh hữu tình/ Trên sơn dưới thủy uốn mình lượn quanh”. Câu hò của người dân xóm Cà Ninh, thôn Phú Long 3, xã Bình Phước (huyện Bình Sơn tỉnh Quảng Ngãi) vang lên giữa rừng dừa nước xanh mát.

Nhớ thuở nhỏ, mỗi lần đi xuồng trên sông, tôi đều bị thu hút bởi hai bên sông mọc đầy dừa nước, lá vươn dài đung đưa trước gió. Cây dừa nước đa năng lắm, lá dừa nước dùng lợp nhà, gói bánh, trang trí cổng rạp cưới; trái là món ngon; bập bè chẻ phơi khô làm dây buộc…

Cây dừa nước trước đây chỉ mọc dại ven sông rạch ở Đồng bằng sông Cửu Long. Mới đây, nhóm sinh viên Trường ĐH Trà Vinh đã tìm ra sản phẩm từ trái và hoa dừa nước.

“Bột nưa nông sản vì sức khỏe” và “Mật dừa nước đóng chai” là chế phẩm góp phần nâng cao ý thức người dân bảo vệ rừng ngập mặn, rừng dừa nước ven sông, biển, hạn chế xói mòn, sạt lở đất của SV Trường ĐH Trà Vinh.

Hình ảnh hàng dừa nước soi bóng dòng sông đã đi vào những tác phẩm nghệ thuật văn hoá, văn nghệ. Cây dừa nước từ lâu gắn liền với tập quán sống, sinh hoạt của người dân Nam Bộ. Cùng với cung cấp vật liệu làm nhà ở, làm vật dụng và món ăn tuyệt vời từ trái, hàng dừa nước ven sông còn là lá chắn tích cực, ngăn sóng, ngừa sạt lở do dòng chảy, bảo vệ các tuyến đê, con lộ ven sông.