Có 13 chính sách hỗ trợ, HTX nông nghiệp vẫn khó đủ đường

Trả lời câu hỏi của PV báo Dân Việt về tính thực tế của các chính sách hỗ trợ HTX hiện nay, TS. Nguyễn Ngọc Bảo cho rằng về khách quan, luật HTX 2012 đã cơ bản tiếp cấp thể chế kinh tế thị trường và phù hợp với thông lệ kinh tế hợp tác của quốc tế.

Kinh tế hợp tác, HTX ngày càng phát triển rộng khắp, đang trở thành một trong những trụ cột của kinh tế Việt Nam. Tuy nhiên trong thực tế hoạt động, cả khuôn khổ pháp lý còn bộc lộ nhiều hạn chế, chưa đủ mức cụ thể để triển khai thực tế.

Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam thừa nhận chính sách phát triển HTX nông nghiệp còn nhiều hạn chế. Ảnh: Nguyên Vỹ

Ông Bảo đưa ra ví dụ điển hình như thủ tục thành lập hoặc điều kiện đăng ký thay đổi cho HTX còn phức tạp, rườm rà hơn so với thành lập doanh nghiệp.

Số vốn quy định tối đa 2% không phù hợp thực tế hiện nay. Thông thường tại các nước khác, người sáng lập HTX thường được chọn trên 4 tiêu chí đủ năng lực tài chính, biết quản lý và kinh doanh; phải có uy tín và tâm huyết với cộng đồng. Như vậy người sáng lập hoặc đứng đầu HTX thường có số vốn góp rất lớn. Quá trình phân chia lợi nhuận HTX trên cơ sở vốn góp và lợi ích , tỷ lệ sử dụng dịch vụ chung

Quy định về bộ máy tổ chức còn cồng kềnh gây tốn kém chi phí. Ví dụ như khâu kiểm toán, nếu HTX không làm được thì thuê nên bộ máy sẽ tinh gọn hơn nhiều.

“Tóm lại, các chính sách của chúng ta hiện chưa đủ mức cụ thể để triển khai trên thực tế”, ông Bảo nhấn mạnh.

Nhiếu chính sách cho HTX nông nghiệp chưa đủ mức cụ thể để triển khai trên thực tế. Ảnh: Nguyên Vỹ

Về các chính sách hỗ trợ, HTX nông nghiệp có 13 chính sách hỗ trợ nhưng trên thực tế rất khó áp dụng. Khâu triển khai nhiều lúc phải giao quyền lại cho Chính phủ và các địa phương. Như vậy, tính công khai minh bạch cũng chưa đáp ứng được yêu cầu.

Bên cạnh đó, các nguồn lực của Trung ương và địa phương bố trí để thực hiện chính sách hỗ trợ còn hạn hẹp. Theo khảo sát của Liên minh HTX, chỉ có khoảng 0,04% HTX tiếp cận được vốn tín dụng của ngân hàng.

Theo ông Bảo, có 2 nguyên nhân cả về điều kiện vay tín dụng lẫn hiệu quả hoạt động của HTX. Tuy nhiên các điều kiện quy định chặc chẽ của tín dụng ngân hàng vẫn là khó khăn chính. Các tổ chức tín dụng rất ngại tiếp cận khu vực kinh tế này.

Tiếp cận vốn tín dụng ngân hàng luôn là vấn đề khó khăn đối với HTX nông nghiệp.

Một số dịch vụ cho HTX còn hạn chế hoặc chồng lấn như đất đai, bảo hiểm nông nghiệp,... “Một chính sách cần làm ngay là giảm thuế cho thu nhập doanh nghiệp cho HTX vẫn chưa làm được dù Liên minh đã nhiều lần kiến nghị”, ông Bảo chia sẻ thêm.

Đồng tình, ông Lê Thành – Viện trưởng Viện Kinh tế nông nghiệp hữu cơ cho rằng, khuôn khổ pháp lý và chính sách hỗ trợ cho kinh tế hợp tác hiện nay cần đánh giá lại một cách toàn diện; tiếp thu và sửa đổi cho phù hợp với yêu cầu phát triển HTX trong bối cảnh mới.

Theo đó, Diễn đàn pháp lý Liên minh HTX Quốc tế khu vực châu Á – Thái Bình Dương do Liên minh HTX Việt Nam phối hợp Liên minh HTX Quốc tế khu vực châu Á – Thái Bình Dương và Viện kinh tế nông nghiệp hữu cơ tổ chức ngày 17 – 18.4 tới đây tại TP.HCM là một sự kiện có ý nghĩa lớn khi Việt Nam vinh dự trở thành nước chủ nhà đăng cai tổ chức Diễn đàn này.

Liên minh HTX Việt Nam họp báo giới thiệu Diễn đàn pháp lý Liên minh HTX Quốc tế khu vực châu Á – Thái Bình Dương. Ảnh: Nguyên Vỹ

Diễn đàn sẽ có sự góp mặt của hơn 120 đại biểu quốc tế đến từ các quốc gia có nền kinh tế hợp tác phát triển và  tổ chức quốc tế lớn như tổ chức Lương Nông Liên Hiệp quốc (FAO), tổ chức Hợp tác quốc tế Đức (GIZ)...

Với tư cách từng là người học luật, ông Thành đánh giá cao tính pháp lý của Diễn đàn này. Chưa bao giờ khối kinh tế hợp tác tập hợp được nhiều dữ liệu pháp lý và các góc nhìn đa chiều cho HTX như thế.

“Lần đầu tiên Việt Nam tập hợp được một cơ sở dữ liệu đa dạng để cung cấp cho truyền thông và giới thực hiện chính sách cũng như các nhà nghiên cứu. Đồng thời tạo lập mối quan hệ bền vững, mở đường cho nông sản HTX Việt Nam tiếp cận thị trừng châu Á - Thái Bình Dương”, ông Thành chia sẻ.