Con moi là con gì mà nổi dày đặc ngoài biển, dân Thanh Hóa vớt sấy khô bán sang Nhật Bản?

Nhận thấy việc sấy khô con moi (ruốc biển) bằng phương pháp thủ công tồn tại nhiều hạn chế, giá trị kinh tế mang lại không cao, năm 2015 anh Phạm Văn Hoan, Giám đốc Công ty Trách nhiệm hữu hạn Hải sản Hoan Thanh Hóa (xã Quảng Hải, Quảng Xương, Thanh Hóa) đã mạnh dạn đầu tư xây dựng 2 lò sấy moi và hải sản không phụ thuộc thời tiết nắng mưa, với công suất 30-40 tấn/ngày. 

Hiện con moi biển được công ty xuất khẩu sang thị trường các nước như Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, Malaysia…cho doanh thủ hàng chục tỷ đồng/năm.

Sinh ra và lớn lên ở vùng đất ven biển, anh Phạm Văn Hoan sớm quen với các chuyến ra khơi và đặc trưng của hải sản vùng biển quê nhà. Trước đây, các sản phẩm hải sản đánh bắt về phải bán ngay nếu không sẽ hỏng, thường bị các thương lái ép giá. 

Trăn trở làm thế nào để nâng cao giá trị hải sản, năm 2014, anh Hoan mạnh dạn thành lập Công ty Trách nhiệm hữu hạn Hải sản Hoan Thanh Hoá chuyên thu gom, chế biển hải sản. Theo đó, anh đã góp 30% vốn đầu tư cho 60 thuyền có công suất từ 60 CV trở lên ra khơi đánh bắt và bao tiêu sản phẩm cho hơn 100 thuyền với các loại hải sản như moi, cá trích, sứa biển.

Chia sẻ về quá trình đưa con moi biển tiếp cận với thị trường thế giới, anh Phạm Văn Hoan chia sẻ, moi là loại hải sản có giá trị dinh dưỡng rất cao, tuy nhiên lâu nay ngư dân bán tại bờ cho thương lái cũng chỉ từ 5.000 đến 6.000 đồng/kg; có thời điểm bị ép giá cũng chỉ được 3.000 đến 4.000 đồng/kg. 

Thông qua tìm hiểu, anh được biết, con moi khai thác trong tự nhiên, có hình dáng bóng, đẹp, sạch, giá trị dinh dưỡng cao, luôn được các thị trường như Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan (Trung Quốc) ưa chuộng, tiêu thụ mạnh. 

Sau khi kết nối được với các doanh nghiệp xuất khẩu, anh Hoan đã mạnh dạn đầu tư kho lạnh với công suất lớn để bao tiêu và trữ moi tươi; đồng thời đầu tư 3 tỷ đồng lắp đặt 2 máy sấy moi khô công suất lớn để xuất khẩu sang thị trường các nước Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, Malaysia…

Từ ngày tìm được thị trường xuất khẩu, giá trị kinh tế của con Moi tăng cao gấp nhiều lần, với giá trung bình từ 10.000 đến 15.000 đồng/kg. Ngoài thu mua cho hơn 100 tàu thuyền trên vùng biển Quảng Hải, có thời điểm công ty còn thu mua của nhiều ngư dân các xã lân cận như xã Quảng Nham, Quảng Đại, Quảng Hùng...

Ngư dân Nguyễn Văn Quy, thôn 10, xã Quảng Hải, Quảng Xương, liên kết với công ty cho biết, mùa nào thức nấy, chúng tôi sau khi đánh bắt về thường được doanh nghiệp bao tiêu sản phẩm, dù nhiều hay ít bà con đều mong được đơn vị thu mua, như vậy giá sẽ ổn định hơn, sản phẩm đánh bắt được không lo lắng đầu ra.

Con moi khi đánh bắt vào bờ, sẽ được công ty bao tiêu toàn bộ, sau khi sục rửa cát sạch sẽ bằng nước ngọt, moi sẽ được phân làm hai loại; loại đẹp sẽ phục vụ cho xuất khẩu; còn lại sẽ được bán lại cho thương lái làm mắm. 

Theo đó, với sản phẩm moi khô, sau khi phân loại sẽ được đưa vào lò sấy tầm 25 phút; với moi ướp sẽ được ngâm với nước muối theo tỷ lệ 50/50 đóng thùng để xuất khẩu sang Hàn Quốc để ăn kèm với kim chi… Hiện công ty đang tạo công ăn việc làm thường cho hơn 40 lao động chế biến và hơn 80 lao động trực tiếp đánh bắt, khai thác trên biển với mức thu nhập bình quân từ 8 triệu đến 12 triệu đồng/người/tháng

Với những cách làm sáng tạo và linh hoạt trên thị trường xuất khẩu, thời điểm chưa bùng dịch COVID-19 (năm 2019), việc xuất khẩu con moi đã đưa về doanh thu hơn 20 đồng/năm cho công ty. Công ty Trách nhiệm hữu hạn Hải Sản Hoan Thanh Hóa đang là đơn vị sản xuất hàng khô xuất khẩu lớn ở khu vực phía bắc và là doanh nghiệp thu mua với số lượng lớn nhất cho ngư dân trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa.

Từ năm 2020 đến nay, do ảnh hưởng của dịch bệnh COVID-19, việc xuất khẩu moi khô sang thị trường nước ngoài của công ty gặp nhiều khó khăn, doanh thu từ xuất khẩu giảm 3 đến 4 lần. 

Để tiếp tục duy trì dây chuyền sản xuất, trong thời điểm xuất khẩu nhiều khó khăn, công ty đã linh động tìm kiếm thị trường trong nước thông qua việc chào bán sản phẩm lên các sàn thương mại điện tử; bán online. Đến nay, với chủ trương thích ứng linh hoạt với tình hình dịch bệnh, một vài thị trường đã mở cửa.

Từ đầu năm 2022 đến nay, doanh nghiệp đã xuất khẩu mở hàng sang Hàn Quốc hơn 20 tấn moi ướp làm kim chi… Ngoài các thị trường truyền thống sẽ được mở lại, thời gian tới, công ty đã tìm kiếm thêm thị trường xuất khẩu moi khô sang Ấn Độ, với mong muốn sẽ khôi phục lại sản xuất kinh doanh sau một thời gian dài bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh trên toàn cầu…